Verimlilik düşüşünün sorumlusu uzaktan çalışma mı?

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’de CEO'lar uzaktan çalışmanın üretkenlik açısından bir felaket olduğunu söylüyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, ABD’de uzaktan çalışma modeline dair tartışmaya, işverenler ve çalışanların dışında CEO’lar da dahil oldu. Goldman’ın baş ekonomisti Jan Hatzius ise verimlilik iddiasına karşı çıkıyor ve bu iddianın son 15 yılı açıklayamayacağını söylüyor.

Toplam faktör verimliliği

Fortune’dan Jane Thier’in haberine göre, esnek çalışma çağından şikayet eden, ofis dışında herhangi bir yerde bulunan çalışanların daha az odaklandığını, daha az üretken olduğunu ve genel olarak ortalamanın altında finansal sonuçların nedeni olduğunu ısrarla savunan CEO’ların sayısı hiç de az değil. Goldman Sachs'tan David Solomon uzun süredir esnekliğe yönelik herhangi bir hareketin ‘sapma’ olduğunda ısrar ediyor. JPMorgan’dan Jamie Dimon da uzaktan çalışanların başka bir işyerinde çalışabileceği konusunda ısrar ediyor ve Amazon'dan Andy Jassy de ofis dışı çalışanları, eğer tavırlarını değiştirmezlerse işlerin muhtemelen onlar için yolunda gitmeyeceği konusunda uyarıyor. Ayrıca Jassy, neredeyse tüm büyük şirket CEO'larının onunla aynı fikirde olduğunu ekliyor.

Akademisyenler ve hatta Wall Street'in önde gelen iktisatçılarından bazıları aslında bu tavrın çok sert olduğunu söylüyor. New York Üniversitesi'nden bir ekonomist olan Thomas Philippon, 2022 yılında geniş çapta okunan bir makalesinde, modern iş gücünün Sanayi Devrimi'nden bu yana deyim yerindeyse yavaş ama sürekli bir şekilde ayaklarını sürüdüğünü yani giderek yavaşladığını savunuyor. Bu, bir şirketin veya ülkenin iş gücüne veya sermayesine katkıda bulunmadan elde edebileceği büyümeyi tanımlayan ‘toplam faktör verimliliği’ adı verilen bir kavrama denk geliyor: Başka bir deyişle daha sıkı değil, daha akıllıca çalışmak.

Verimlilik zamanla düşme eğiliminde mi?

Goldman Sachs Baş Ekonomisti Jan Hatzius liderliğindeki bir ekip tarafından yazılan yakın tarihli bir Goldman Sachs raporu, Philippon'un iddiasını destekliyor ve verimlilik artışının son 5 yılda ya durduğuna ya da düştüğüne işaret ediyor. Hayır, bunun nedeni uzaktan çalışma, yöneticilerin hızlı değişimi ya da başka herhangi bir modern durum değil. Analistler, neden olarak, “Trend üretkenliği artışı zamanla düşme eğilimindedir” diye yazıyor.

Daha yeni ve daha ileri teknolojiler sayesinde üretkenliğin katlanarak artması yerine, aslında işler yavaş yavaş dengeleniyor. Goldman, “Üssel model’ yerine ‘yavaş damlama' modeli, son 15 yıldaki üretkenlik artışının uzun vadeli tarihsel ortalamaya göre düşük performansının tamamını olmasa da bir kısmını açıklamaya yardımcı oluyor” diyor. Bu, eğer doğruysa, son derece büyük bir değere karşılık geliyor çünkü Philippon, Sanayi Devrimi'nden kısa bir süre sonraya, 1890 yılına kadar uzanan yüzlerce yıllık verileri inceliyor.

Verimlilik paradoksu

Peki bütün bunlar, patronların yüz yüze çalışmanın yararları konusundaki görüşlerini değiştirecek mi?

Verimlilik paradoksu nerede çalıştığınızdan veya hangi teknolojiyle çalıştığınızdan çok daha fazlasına karşılık geliyor. Philippon, ‘toplam faktör verimliliği’nin (Total Factor Productivity - TFP) insan yaratıcılığı arttıkça katlanarak arttığına dair on yıllardır süren varsayımın aksine, aslında doğrusal olarak arttığını savunuyor. Philippon, 1600’den 1914'e kadar İngiltere'nin TFP verilerini ve 1890’dan bugüne kadar Amerika'nın TFP verilerini kullanarak, kelimenin tam anlamıyla yüzlerce yıl öncesine ait verilere bakıyor ve eğer doğruysa bu hem iyi hem de kötü haberlere işaret ediyor.

İyi haber şu ki, çoğu ekonomistin gördüğü gibi inovasyonun hızla düştüğü uyarısı yerine TFP'nin sıçrayan büyüme oranı, işlerin her zamanki gibi devam ettiğini gösteriyor. Yıllık TFP artışları yüksek kaldığı sürece, yavaş büyüme oranları yöneticilerin paniğe kapılmasına ya da iş esnekliği ya da iş değiştirme gibi herhangi bir modern eğilimi suçlamasına neden olmayacak. Kötü haber ise, ekonomi birkaç büyük patlama olmadan kelimenin tam anlamıyla yüzlerce yıldır yavaş yavaş ilerliyor.

Goldman analistleri de aynı fikirdeler ve şunu ekliyorlar: “Mevcut seviyenin ötesinde, çalışanlar aslında yavaşlıyor. TFP büyüme oranının tarihsel ortalaması, gelecekteki TFP büyümesine ilişkin doğru bir beklenti değil. Bu fazla iyimser bir beklenti olur. Bunun yerine TFP büyümesinin zamanla yavaşlamasını beklemeliyiz." Analistler, bunun, son 15 yılda düşük performans gösteren üretkenlik artışını kısmen açıklamaya yardımcı olduğunu söylüyor.

Üretken yapay zekanın verimliliğe katkısı

Üretken yapay zekanın aslında Philippon'un iddiasına bir darbe vurabileceğini yazan yazarlar, yapay zekanın benimsenmesinden kaynaklanan üretkenlik kazanımlarının gelecek 10-20 yıldaki temel büyüme yavaşlamasını telafi etmekten daha fazlasını yapabileceğini belirtiyor. Yine de Hatzius bunun ‘mümkün ancak çok erken’ olduğu konusunda uyarıyor.

İşyerlerinde yapay zekanın benimsenmesinin arkasında duran ve bunun için yatırım yapan birçok patron bunun kesinlikle doğru olduğunu umuyordur. Bu inanç, eğer çalışanlarının daha az çalıştıklarına inanırlarsa iki kat daha fazla olacaktır. Bu yılın başlarında, EY-Parthenon araştırması ve Çalışma İstatistikleri Bürosu verilerine göre, ABD, 1948'den bu yana ilk kez ardı ardına beş çeyrek yıllık verimlilik düşüşü yaşadı. EY-Parthenon'un baş ekonomisti Gregory Daco, şunları söyledi: “Üretkenlik düşüşünün tamamen olmasa da kısmen uzaktan çalışmadan kaynaklandığı bir dönemdeyiz. Sektörlerdeki müşterilerimizden, yeni çalışma ortamı nedeniyle üretkenliğin azaldığına dair benzer hikayeler duyuyoruz.”

Ancak insanlar aynı zamanda daha uzun saatler çalışıyor ve bu da daha yüksek emek kullanımı anlamına geliyor ve bu da genel olarak üretkenliğin azalmasına neden oluyordu. Daco, “Çıktının iş gücü büyümesini geride bıraktığı bir ortam varsa, bu daha güçlü üretkenliğin olduğu bir ortamdır. Tersi olduğunda, yani çıktı artışı yavaş ama iş gücü artışı güçlü olduğunda, zayıf bir üretkenlik ortamına sahip olursunuz” diyor.

Büyük istifa ve sessiz istifa

Goldman'dan Hatzius, Philippon'un argümanındaki bir kusura dikkat çekerek kendisine biraz hareket alanı veriyor: “TFP'nin katlanarak büyümemesi, onun yerine doğrusal olarak büyümesi gerektiği anlamına gelmiyor.” Hatzius’un kendisi de ‘ekonomi üzerinde elektrik gibi geniş kapsamlı etkileri olan yeni dönüştürücü teknolojilerin’ zamanla ortaya çıktığı ve daha hızlı üretkenlik artışı sağlayacak yeni dönemleri başlattığı konusunda Philippon'la aynı fikirde.

Daco'nun verimliliğin önemli miktarda azalmasını ve şirketler için ciro kaybına neden olmasını şu nedenlere de  bağlıyor: “Büyük İstifa'nın ve ‘sessiz istifa'nın kalıcı bir etkisi olarak, pek çok çalışan kısa bir sürenin ardından hiçbir sadakat duygusu hissetmeden işlerini bırakmaya başladı. İnsanlar o kadar düzenli olarak iş değiştirdi ki, bunun onları eski bir çalışanın sahip olabileceği hıza veya üretkenliğe ulaştırma şansı yoktu.”

Ofiste çalışanlar daha fazla ödüllendirilebilir

Bununla birlikte, uzaktan çalışmanın ve esnek çalışmanın temel mantığı, insanların daha üretken olmalarına olanak sağlamak olarak biliniyor. Bu amaçla, Economist Impact adlı düşünce kuruluşunun yakın tarihli bir raporu, çalışanların odak noktasını kaybetmelerinin sorumlusunun aslında esnek çalışma olmadığını ortaya koyuyor. Rapor, bu durumu şöyle açıklıyor: “Bu aslında çalışan seçimindeki özensizlik ve eksikliğin yanı sıra gelişen işyerleri için zayıf altyapıdan kaynaklanıyor.”

Dolayısıyla, hibrit bir düzenleme zamana karşı dayanıklı olsa bile, ofise yönelen çalışanların en fazla ödülü alması muhtemel gözüküyor. Mayıs ayında Daco, “İş gücü piyasası yavaşlarsa muhtemelen ofiste bir veya iki gün yerine üç veya dört gün çalışma modelleri göreceğiz” diyerek bugüne işaret etmişti.

Bu muhtemelen uzun süredir evde de aynı derecede üretken olduklarını savunan çalışanlar için hoş karşılanmayan bir haber. Ancak Philippon'un Goldman Sachs'ın notuyla desteklenen bulguları, ofis yanlısı bir patron için güçlü bir karşı tez anlamına gelmeli. Bunu zaman gösterecek.

Uzaktan çalışma hangi koşulda sona erebilir?

Yüksek maaş mı, uzaktan çalışma mı?

Uzaktan çalışanlar aynı anda iki tam zamanlı işte çalışıyor

Uzaktan çalışma karbon ayak izini yüzde 50 azaltıyor

Bloomberg CEO'su isyan etti: Uzaktan çalışanlar her cuma golf oynuyor

Uzaktan çalışma ikileminde CEO’lar mı haklı?