Obama'nın zor sınavı

Eski ABD Başkanı Bush'un getirdiği vergi kesintileri 31 Aralık'ta sona eriyor. Obama, düzenlemenin devamı için muhalefetle yaptığı görüşmelerden sonuç alamadı. Fiscal Cliff (Malî Uçurum) denilen uygulamanın sona ermesi, ABD halkına ağır bir yük getirecek.
Zaman Gazetesi'nin haberine göre Amerika’da eski Başkan George Bush döneminde, ekonomik krizden çıkmak için getirilen vergi kesintileri 31 Aralık gecesi sona erecek. Fiscal Cliff (Mali Uçurum) olarak adlandırılan bu durumun resesyona sebep olması bekleniyor. 31 Aralık’a günler kala Cumhuriyetçiler ile Demokratlar arasında, atılacak yeni adımlar konusunda herhangi bir anlaşma sağlanamadı. Şayet o zamana kadar vergi kesintileri uzatılmazsa hem zengin hem de orta ve dar gelirli mükellefler devlete fazla vergi ödemeye başlayacak. Bununla birlikte büyük bir kısmı savunma harcamaları olmak üzere kamu masraflarında büyük kesintiye gidilecek. Kısaca Amerikan ekonomisi yeni bir resesyonla karşı karşıya gelecek. Başkan Barack Obama’nın günlerdir anlaşmaya çalıştığı Cumhuriyetçiler, zaman zaman uzlaşma sinyalleri verse de şu ana kadar Malî Uçurum ile ilgili net bir tavır göstermedi. Peki Mali Uçurum konusunda yıl sonuna kadar bir anlaşma sağlanmazsa vatandaşları neler bekliyor?
Yeni yasanın çıkartılmaması halinde 2013 yılında vergi oranları otomatik olarak artacak. Başkan Obama’nın hiç taviz vermediği orta gelirli (middle class family) bir aile ortalama 2 bin dolar, düşük gelirli bir aile ise 350 dolardan fazla ekstra vergi ödemek zorunda kalacak. 2012 yılı gelir dağılımına göre vergi oranları 10, 15, 25, 28, 33 ve 35 şeklinde değişiyor. Şayet ‘Mali Uçurum’ konusunda yeni bir anlaşmaya varılamazsa vergiler 15, 28, 31, 36 ve 39,6 oranlarına yükselecek.
Kongre tarafından 2008 yılında kabul edilen işsizlik maaşları yıl sonunda kesilecek. Bu durumdan yaklaşık 2 milyon Amerikalı doğrudan etkilenecek.
2009 yılında yüzde 10 civarında olan işsizlik oranı geçen ay itibarıyla yüzde 7,9’a düştü. ‘Fiscal Cliff’ sorunu çözülmezse Kongre Bütçe Ofisi (CBO) tahminlerine göre 3,4 milyon insan işini kaybedecek. Bu kayıp ise işsizlik oranını en az yüzde 9,1 oranına yükseltecek.
Yatırım yapmak isteyenler için mevcut olan yüzde 15’lik vergi oranı yüzde 20’ye yükselecek. Sadece Wall Street yatırımcılarını değil bireysel bütün yatırımcılar daha fazla vergi ödemek durumunda kalacak. Şu anda 5 milyon 120.000 bin dolar üzerinde gayrimenkul sahibi olanlar yüzde 35 vergi öderken bu oran yüzde 55’e yükselecek. Bir başka ifadeyle bu insanlar 1 milyon dolar daha fazla vergi ödemek zorunda kalacak.
Kongre, 2010’da sosyal güvenlik vergi oranlarını yüzde 6,2’den yüzde 4,2’ye indirmişti. 31 Aralık’ta sona erecek bu indirim yıllık 50 bin dolar gelire sahip bir vatandaşın haftalık 20 dolar ekstra vergi ödemesini gerektirecek. Amerika’da şu anda yaklaşık 50 milyon insanın sağlık sigortası var. 65 yaş ve üstü insanların sigortasını ise devlet karşılıyor. Şayet Mali Uçurum konusunda bir anlaşma olmazsa sağlık için ayrılan bütçe yüzde 2 azaltılacak. Bu da hastane ve çalışanlara verilen maaşlarda düşüş olacağı anlamına geliyor. Ayrıca hastalık salgınlarının izlenmesi ve azaltılması için çalışan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bütçesinde 464 milyon dolar kesinti yapılacak. ‘Mali Uçurum’ ile ilgili bir adım atılmazsa kamu harcamalarında kesintiler başlayacak. 1 Ocak 2013’te savunma harcamaları başta olmak üzere birçok kalemde kesintiler yapılacak. Toplamda 800 milyar dolara yakın bir kesintiden söz ediliyor. Kongre daha önce 2013’te 100 milyar dolar ve gelecek 10 yıl boyunca 1 trilyon dolar harcama kesintisi konusunda anlaşmıştı.
Mali Uçurum’un uzatılmasının ekonomiyi olumsuz etkileyeceğini ifade eden ekonomistler, özellikle bütçe açığının büyümesinden endişe ediyor. Her iki parti anlaşıp Bush dönemi vergi kesintileri uzatıp ve harcamaları azaltmazsa bütçenin toplamda 4,5 trilyon dolar açık vereceği öngörülüyor. Her iki durumda da Amerikan ekonomisini zor günler bekliyor.