Finans sisteminin en büyük riski: Gölge bankalar

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD’deki bankacılık krizi finans krizinin küresel ekonomiyi hiç beklenmedik bir yerden vurdu. Uzmanlarsa krizin yerel bankalardan değil bankacılık kurallarına dahil olmayan ancak banka işlemleri yürütebilen gölge bankacılık firmalarından yayılacağına inanıyordu. Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre kredi verme ve riskli yatırımlarda bulunma gibi birçok işlemi yürütebilen hedge fonları ve açık uçlu para piyasası fonları gibi fonlar uzun süredir finansın en riskli alanı olarak görülüyor.

Bununla birlikte Financial Times yazarı Rana Foroohar’a göre bu kriz henüz geçmiş değil. Ekonomi alanındaki yazılarıyla bilinen Foroohar Financial Times ve CNN’e katılmadan önce TIME ve Newsweek gibi önemli küresel yayın organlarında varlık yönetimi ve ekonomi alanındaki yazılarıyla öne çıkmıştı. Ünlü yazarın gölge bankacılık alanındaki riskleri anlattığı makalesi ise şöyle:

“Birkaç ay önce bir sonraki finansal krizin nereden kaynaklanabileceğini sorsaydınız, çoğu insan muhtemelen bölgesel bankacılık demezdi. Daha ziyade, 2008'deki küresel finansal krizden bu yana çarpıcı bir şekilde büyüyen gölge bankacılık sektörünü tahmin ederlerdi. Zira bu alan geleneksel bankacılık sektöründen çok daha az düzenlenmiş durumda.

Pandemi ekonomiyi vurduğunda, hedge fonları ve açık uçlu para piyasası fonları gibi banka dışı fonlar kilit kredi piyasalarından çekildi ve hükümetleri istikrar için piyasalara müdahale etmeye zorladı. ABD Hazine Bakanı Janet Yellen'in geçen hafta yaptığı bir konuşmada söylediği gibi, 'Basitçe söylemek gerekirse, Kovid şoku Banka dışı kuruluşlardaki yapısal kırılganlıkların önemini yeniden teyit etti.' Yellen, ABD'li düzenleyicilerin hedge fon kaldıracını daha iyi izlemeye ve açık uçlu fonlardaki ve para piyasalarındaki likidite uyumsuzluklarını gidermeye çalıştıkları çeşitli yollara dikkat çekti. Bu varlıkların değeri baskı altındayken bir doların altına düşebilir ve küçük yatırımcıları büyük kayıplarla karşı karşıya bırakabilir.

Para politikası yöneticilerinin gölge bankalara odaklanması iyi bir şey, zira 2023 ve sonrasında riskin gerçek merkez noktasının burası olacağına bahse girerim.

Örneğin, ticari mülk kredilerinde ve özel sermaye gayrimenkul fonlarında ortaya çıkan sorunları düşünün. Gölge banka ve küçük banka hikayelerinin buluştuğu yer tam da burasıdır. Küçük bankalar, büyümesi 2021'den bu yana üç kattan fazla artan tüm ticari gayrimenkul kredilerinin yüzde 70'ini elinde tutuyor. Yerel bankaları için Dodd-Frank kurallarının hafifletilmesinin ardından, daha küçük finansal kurumlar da özel sermaye ve hedge fonlarının sahip olduğu daha riskli varlıklara daha fazla yatırım yapabildi.

Küçük bankaların ticari gayrimenkullere sağladığı fonları şimdilerde sıkılaştırılıyor. Bu durum, faiz artışlarıyla da birlikte, şu anda pandemi öncesi seviyelerin altında olan ticari mülk değerleri üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturuyor. Söz konusu tablo sermaye akışlarını azaltacak, yatırımları raydan çıkaracak ve vadesi gelen veya özkaynak enjeksiyonlarına ihtiyaç duyan kredilerle özel sermaye fonlarına baskı uygulayacaktır.

Yakın tarihli bir TS Lombard analizinde de ortaya koyduğu gibi, 2023 yılında gayrimenkul kredi vadelerinin seviyesinin yüksek olması bekleniyor. Yani bu varlık yöneticilerinin daha fazla sermaye için yatırımcılara gitmeye zorlanması (ki şu anki durumda bu pazarlık zor olacaktır) veya kredilerini karşılamak için portföylerinden mülk satması anlamına gelebilir.

Bu bana bir kıyamet döngüsü hissi veriyor. Büyük emlak endeksleri 2022'de halihazırda negatife dönmüştü. Geçen ay, Kanadalı emlak grubu Brookfield, 734 milyon dolarlık Los Angeles ofis binası borcuna karşılık ödeme olarak bıraktı ve Hudson Pacific Properties ve Vornado Realty gibi gayrimenkul yatırım ortaklıklarına açığa satış ilgisi arttı.

Ticari gayrimenkulle ilgili endişelerin, finansal sistemdeki ve özellikle gölge bankalardaki diğer kırılganlıkları veya en azından asimetrileri ortaya çıkarmaya başlaması mümkündür.

Örneğin, Blackstone, Apollo, Carlyle ve diğerleri gibi banka dışı varlık yöneticilerinin 2008'in ardından hem konut hem de ticari gayrimenkullerde ne kadar zengin olduklarını düşünün. Bunun nedeni kısmen, daha fazla düzenleme altındaki bankaların yapamayacağı anlaşmalar yapabilmeleriydi. Özel sermaye şirketleri ayrıca kamu hizmetleri, tarım arazileri, ulaşım ve enerji alanlarında yeni yatırımlar yaptı.

Bu kurumların iflas etmek üzere olduğunu söylemiyorum. Tam tersine büyük özel sermaye şirketleri nakitle dolu. Veri sağlayıcısı Preqin'e göre, genel olarak gayrimenkul fonları, TS Lombard'ın da işaret ettiği gibi, getiriler düştükçe harcayabilecekleri 18 aylık eşdeğer rezerve sahip. Ancak, düşen değerler, daha yüksek faizler ve kredi sıkışıklığı kombinasyonunun, muhtemelen bazı yüksek profilli temerrütler göreceğimiz anlamına geleceğini söylemek güvenlidir. Belki de daha da önemlisi, özel sermayenin ve genel olarak küresel varlık yönetimi işinin son birkaç yılda neler yaptığına dair bir perdenin açıldığını görmek üzere olduğumuzu düşünüyorum.

Bu ay, siyasal ekonomist Brett Christophers, 'Hayatlarımız Onların Portföylerinde: Varlık Yöneticileri Neden Tüm Dünyaya Sahip' başlıklı bir kitap yayınlayacak. Christophers finansallaşmış kapitalizmden daha sinsi bir şeye geçtiğimize inanıyor: 

Finans devlerinin 'temel fiziki sistemlere ve çerçevelere' sahip olduğu bir varlık yöneticisi toplumu. İçinde yaşadığımız evler, çalıştığımız binalar, şehirlerimizi aydınlatan güç sistemleri ve içinde öldüğümüz bakımevleri... Bunların hepsine sahip olmayı planlıyorlar.

Bu, ABD'de ve başka yerlerde Kovid sonrası mali teşvik planlarıyla hızlandırılan ve daha fazla kamu-özel sektör altyapı ortaklığını teşvik eden bir süreçtir. Örneğin, Amerika'daki Altyapı Yatırım ve İş Yasası, başlangıçta önerilenden daha az kamu yatırımına sahipti, ancak özel yatırım için bir dizi yeni imtiyaz getirdi.

Christophers'ın kitabındaki açılış alıntısı, varlık yöneticisi Brookfield’ın CEO'su Bruce Flatt'ten geliyor ve şöyle diyor: 'Yaptığımız şey perde arkasında. Kimse orada olduğumuzu bilmiyor.' Eh, artık değil.

 Konut gayrimenkullerinde özel sermaye sorunu iyice irdeleniyor. Ticari gayrimenkulde yaklaşan krizle birlikte, gölge bankalar tarafından inşa edilen yüksek kaldıraçlı mal mülk imparatorluklarına ve bu tür varlıkların özelleştirilmesinin hangi riskleri oluşturduğuna çok daha yakından bakmamız muhtemeldir.”

Mevduat sigortasının karanlık tarafı: Zombi bankalar

Mohamed El-Erian: Son birkaç on yılın en büyük hatası

Banka hisseleri için dipten alma zamanı mı?