Ufkunuzu genişletecek 6 radikal fikir

7 / 7

---

DİYET SİZİ ŞİŞMANLATIYOR

Sağlık ve gıda konularında yazan biri olarak, bazen bana sigara içmenin yol açtığı sağlık krizinin günümüzdeki karşılığı nedir diye soruluyor. Acaba şu anda yaptığımız ve ileride bir gün geri dönüp de baktığımızda "Bunun zararlı olduğunu nasıl anlamamışız?" diyeceğimiz ne var?

Benim yanıtım diyet, inanıyorum ki bundan 50 yıl sonra torunlarımız, kendini kısa vadeli aç bırakmayı neden ağırlığımızı kalıcı olarak değiştirmenin etkili bir yolu olarak gördüğümüzü soracaklar. Ayrıca mükemmel bir çeşitliliğe sahip insan vücudunu aynı kalıba sokmayı neden saplantı hâline getirdiğimizi merak edecekler.

İngiltere'de geçtiğimiz yıl nüfusun neredeyse yarısı kilo vermek için diyet yaptı. Araştırmalar gösteriyor ki diyet yapan insanların neredeyse tamamı, kaybettikleri kiloları er ya da geç alıyor ve birçoğu, diyet öncesindeki kilosunu da aşıyor. Uzun dönemli davranışsal araştırmaların ortaya koyduğuna göre, diyet yapmak, gelecekteki kilo artışının en güçlü işaretlerinden biri, ikizler üstünde yürütülen çalışmalar bir nedenselliğe işaret ediyor; yani yağ oranını azaltma tutkumuz çok da ironik biçimde, daha da fazla kilo almamıza yol açıyor.

Medya bizi insan vücudunun her şekle girebileceğine inandırmaya çalışsa da vücut yağ oranı nadiren kontrolümüzde. Defalarca kanıtlandığı gibi, kaç kilo olacağımızı belirleyen en kuvvetli unsur genlerimiz ve gıda sıkıntısı olmadığı zaman vücut ağırlığı, şimdiye dek incelenmiş özellikler arasında en çok kalıtımsal olanlarından biri (boy gibi). Bunda birçok fizyolojik sistemin payı var. Örneğin leptin, yağ dokularımızın ürettiği bir madde ama kilo verdikçe bu güçlü hormonun düzeyi azalmaya başlıyor. Bu da beynimizin ilkel kısımlarını harekete geçirerek bizi daha çok yemek yemeye sevk ediyor. Daha uzun zaman ölçeğinde kontrolümüz var zannetsek de aslında bu bir illüzyon çünkü yeme isteği tıpkı nefes alma ihtiyacı gibi. Günler, haftalar, hatta belki aylar boyu kontrol edebiliyoruz ama en sonunda açlık galip geliyor.

Tüm bunlar yetmezmiş gibi, gıda miktarının azalmasına tepki olarak hormonlar metabolizma hızımızı düşürebiliyor ve kalori tasarrufu yapmak için, elzem olmayan işlevleri kapatabiliyor. Bu sistemlerin hepsi ünlü diyet gurularından önce evrimleşmiş ve en son moda diyetle yaşamı tehdit eden açlık arasındaki farkı anlayamıyor. O yüzden de kalori azaltmak hâlsizliğe, ruhsal durum bozukluklarına, bağışıklık sisteminin işlevlerinin ve cinsel dürtünün azalmasına yol açıyor.

Ayrıca üst üste gelen başarısızlıklar psikolojik zarar da verebiliyor ve diyet yapmayı başaramayanlar zayıflığın ve fiziksel konformizmin nihai amaç olarak görüldüğü bir dünyada dışlanıyor. Başarısızlığa gittiği kesin olan bir yolda ilerlemek yerine sağlığımızı kilo kaybından başka nelerin iyileştirebileceğine odaklanmalıyız. Egzersiz yapmak, daha kaliteli beslenmek, sigarayı bırakmak, daha kaliteli uyumak ve stresi azaltmak bizi daha mutlu, daha sağlıklı kılabilen şeyler. Ama kafayı yağa takmış bir toplumda böyle şeyler sanki kilo vermeyi sağlamıyormuşçasına bir kenara itiliyor.

Asıl sorun yağ gibi görünüyor ve bunu fırsat bilen sayısız kişi, bize kendi ürünlerini pazarlamaya çalışıyor. Tüm diyet guruları, tek gerçek çözümün kendisinde olduğunu iddia ediyor ve kusurlu bedenlerimizi nihayet tamir etme vaadinde bulunuyor. Ama belki de asıl sorun doğru diyeti bulamamış olmamız değil. Belki de sorun, kendimizi geçici olarak aç bırakmanın sağlığımızı iyileştirmenin etkili bir yöntemi olmadığını kabullenmeyişimiz. Anthony Warner, (Öfkeli Şef) adıyla da biliniyor. Kendisi yiyecek yazarı ve şef. En son kitabı olan The Truth About Fat Ocak ayında yayımlandı.