Ufkunuzu genişletecek 6 radikal fikir

6 / 7

---

HAVA DURUMUNU BAKTERİLER KONTROL EDİYOR

Bakteriler bizim için yiyecek ve yakıt yapıyor, çöpleri parçalıyor. Ama araştırmaların gösterdiğine göre, yağmurun yağıp yağmayacağını da bakteriler belirliyor.

Hava durumunu etkileyen mikroorganizmalar aktif buz çekirdeklenme bakterileri olarak anılıyor. Bunlar genelde ekinlerin üstünde bulunuyor ve bitkilerde hastalığa yol açabiliyor. Bu bakterilerin yüzeyindeki özel proteinler, havadaki suyun daha yüksek sıcaklıklarda buza dönüşmesine yardımcı oluyor. Böylece havadaki su, -8 derece yerine -3 derecede donuyor. Yerdeyse bu proteinler bitkilerin don hasarı görmesine yol açıyor. Fakat bakteriler göğe savrulduğunda atmosferde buz kristalleri meydana getirebiliyor ve bu da yağmurun ya da karın oluşumunun o çok önemli ilk adımı demek. "Biyopresipitasyon" denilen bu sürecin eskiden kar veya yağmur oluşumunda çok küçük bir rolü olduğuna inanılıyordu. Ancak Fransız Zirai Araştırma enstitüsünde buz çekirdeklenmesine yol açan bakteriler üzerine uzman olan Dr. Cindy Morris'in dediğine göre, mikropların yağmur yağışındaki etkisi artık yeniden inceleniyor. "Bu etki ilk başta düşündüğümüzden çok daha önemli," diyor Morris. "Artık biliyoruz ki buz, daha yüksek sıcaklıklarda, örneğin -8 yerine -3 derecede oluştuğunda çok daha fazla buz kristali meydana getiriyor ve bu da katlanarak artan bir etkiye yol açıyor."

Hatta Morris'in dediğine göre, bitkilerden kalkan bakterilerin dünyanın diğer ucunda yağışa yol açtığına ilişkin kanıtlar da var. "Fransa'da kavunlarda hastalığa yol açan bir bakterinin genetik olarak aynısını, Yeni Zelanda kırsalında bir ırmakta keşfettik," diyor.

Yağmur yağdırma özelliğine sahip olan mikropların karasal bitkilerden çok daha önce evrimleştiği düşünülüyor. "Eğer bakteri gibi küçük bir organizmaysanız, havalanır ve türbülansa kapılırsanız işiniz bitmiş demektir. Yerçekimi sizi etkilemez ve yükseldikçe yükselirsiniz. Aşağı düşmenizin tek yolu yağmur damlasıdır. Bir yağmur damlasına hedef olma ihtimali çok küçüktür, o yüzden damlayı sizin oluşturmanız gerekir."

Madem bu bakteriler yağmur yağdırmakta bu denli etkili, onları bulutlan tohumlamakta ve istenen yere yağmur yağdırmakta kullanamaz mıyız? Morris'e kalırsa zaten bir dereceye kadar bunu yapıyoruz. Ona göre, geniş ekin tarlaları çok miktarda bakterinin havaya karışmasına neden oluyor. Dağ yamaçlarını gökteki nemli hava akımlarının tam altına gelecek biçimde bitkilerle kaplamak California gibi had safhada kuraklık çekilen yerlerde yağışlara yol açabilir. Fakat Morris bu iş için, "O kadar da kolay değil," diye eklemede bulunuyor. "Oradaki çiftçiler ürün mü yetiştirmek istiyor, yağmur mu yağdıracaklar? Bu ekinleri eken insanlara ödeme yapmak için sistemler geliştirilmesi gerek. Ayrıca bu bakteriler hastalığa yol açıyor, o yüzden yağmur yağdırmakla hastalık başlatmak arasında bir denge tutturmaksınız."

Dahası, "bulut tohumlamak" incelikli bir sanat. Gereğinden fazla buz çekirdekleyici parçacık, bulutta "kabızlığa" yol açarak yağış düşmesini engelleyebiliyor. Ayrıca ülkelerin birbirinin yağmurunu “çalma” konusundaki pratik tartışmaları, bundan önce hava durumunu manipüle etme projelerini kesintiye uğrattı. O yüzden, gerçekten yağmur yağdırmamızın önünde engeller olabilir ama yağışın doğasına dair fikirlerimiz değişiyor. Bir dahaki sefere kafanıza bir damla yağmur düştüğünde unutmayın, bu, efsanevi bir yolculuktan geri dönen bir mikrop da olabilir. Tom Ireland, bilim muhabiri ve Royal Society of Biology'nin baş editörü.