Ufkunuzu genişletecek 6 radikal fikir

4 / 7

---

EVRENİ BİR ARADA TUTAN RAKAM DEĞİŞİYOR

LP Flartley'nin ünlü kitabı Arabulucu'nun (The Go-Between) açılış cümlesi şöyle der: "Yabancı bir ülke gibidir geçmiş. Orada her şeyi farklı yaparlar." Fakat benzer bir iddiayı bir grup gökbilimci de dile getiriyor. Bu ekip 20 yıldan beri, ilk zamanlarında evrendeki fizik kanunlarının bugünkünden farklı olduğunu ileri sürüyor ve önümüzdeki birkaç yıl içinde yeni bir gökbilimsel aygıt nesli sayesinde bu iddiayı test etmek mümkün olacak. Fiziğin, değiştiği ileri sürülen özelliği “ince yapı sabiti" adını taşıyor. "Alfa" olarak da bilinen bu değer, elektrik yüküne sahip parçacıklarla ışığın fotonları arasındaki etkileşimin şiddetini belirliyor. Böylesi bir etkileşim elektromanyetizmanın da kaynağı olduğundan elektromanyetik kuvvetin gücünü de belirliyor. Alfa, varoluşumuz için elzem nitelikte.

Daha küçük olsaydı elektromanyetik kuvvet yaşamın moleküllerini bir arada tutamayacak denli zayıf olurdu. Alfa daha büyük olsaydı Güneş'in protonları birbirini öyle şiddetle itecekti ki güneş ışığını üreten nükleer tepkime zinciri daha en başından hiç başlamayacaktı. Dahası, yıldızların çekirdek eylemleri karbon, oksijen ve demir gibi ağır elementleri asla oluşturamayacaktı.

Alfa, boyutsuz ve ölçülen değeri 1/137.03599971. Fakat hiç kimse alfanın bir zamanlar değişik olup olmadığını bilmiyor. Bundan yirmi yıl önce Profesör John Webb ile New South Wales Üniversitesindeki meslektaşları, kuasarlara bakarak bu sorunun yanıtını bulmaya çalıştılar. Kuasarlar yeni doğan galaksilerin parlak çekirdeklerini oluşturuyor. Işıklarının bize ulaşması o denli uzun sürüyor ki onları gördüğümüzde zamanın başlangıcına bakmış oluyoruz. Kuasarların ışığı Dünya'ya doğru yol alırken bir kısmı hidrojen gazı bulutlan tarafından soğuruluyor.

Bunun hangi dalga boylarında gerçekleştiği, bulutların var olduğu kozmik dönemdeki alfa değerine göre değişiyor. Webb'in ekibi bundan 10 milyar yıl önce alfanın bugünkünden milyonda birkaç birim daha küçük olduğunu buldu. Bunun üzerine ölçümlerini genişletmeye ve alfanın hem zamanda hem de uzayda değiştiğini düşünmeye başladılar. Bu fark, ne kadar geçmişe giderseniz o kadar artıyordu. Eleştirenler ise bu sonuçların hatalı aygıtlardan ve veri analiz yöntemlerinden kaynaklandığını öne sürüyor.

Fakat şurası kesin: Parçacık fiziğinin ve kozmolojinin standart modeli kusurlu. Parçacık fiziğinin standart modelinde alfanın değeri keyfi, yani nedensiz. Ama diğer temel kuvvetlerin şiddeti ve temel parçacıkların kütleleri de öyle. Kozmolojinin standart modeliyse ancak evrendeki kütle ve enerjinin %95'inin, kimliği bilinmeyen ve hiçbir kuramla da öngörülemeyen "karanlık madde" ve "karanlık enerji" olduğunu varsayarsak çalışıyor. Webb, "Fizikçiler mevcut kuramlarla çelişen ve böylece daha derin, daha iyi bir kuramın yolunu açan gözlemler bulmak için canla başla çalışıyorlar," diyor. "Alfadaki bu sapma, aranan gözlem olabilir."

Webb, Sili’deki VLT’nin (Çok Büyük Teleskop projesi) teleskoplarından birine monte edilecek yeni tayfölçer konusunda çok umutlu. Tayfölçerin ölçümlerin isabet oranını artırması ve aygıtlardan kaynaklanan hataları en aza indirgemesi bekleniyor. "Birkaç yıl içinde, alfanın gerçekten değişip değişmediğini öğreneceğimizden yana umutluyum,” diyor Webb. "O zaman başka konuları araştırabileceğim..." Marcus Chown, The Ascentof Gravity kitabının yazarı