Tüfenkci: Bono ve senete itibar kazandırmak istiyoruz

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci, "İnşallah bonoyla ve senetle ilgili karekodlu çeksistemine benzer bir yapıyı oluşturma adına bakanlığımız ve Bankalar Birliği bir çalışma yürütüyor, 2018 yılı içinde bu çalışmayı nihayetlendirerek sizlerle paylaşacağız." dedi. 

Tüfenkci, İstanbul'da düzenlediği basın toplantısıyla Karekodlu Çek Sistemi'ne yeni özellikler hakkında bilgi vererek, sisteme ilişkin güncel verileri paylaştı.

Tanıtımı yapılan Karekodlu Çek Kayıt Sistemi'ne ilişkin bilgi veren Tüfenkci, Türkiye'de çekin vadeli bir satın alma aracı olarak kullanılması dolayısıyla diğer ülkelerden farklı bir öneme sahip olduğunu söyledi.

Tüfenkci, tacirin vadeli çek düzenleyerek bir anlamda kendini finanse ettiğine işaret ederek, şu bilgileri verdi:
"Vadeli çekle reel sektörün kendisine sağladığı finansman, bankacılık sektörünün kredi hacminin yaklaşık yarısına denk geliyor. Kamuoyundan gelen her türlü talep ve önerileri değerlendirilmek suretiyle ticari hayatın önemli bir ödeme aracı olan çeke güveni artırıcı düzenlemeleri hayata geçirdik ve bir anlamıyla çeke itibar sağladık. Bu kapsamda sadece karekodlu çek sistemini hayata geçirmedik aynı zamanda karşılıksız çeke adli para cezası getirdik. Karşılıksız çekin engellenmesi amacıyla ilave tedbir olarak, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kapsamı genişletilerek karşılıksız çekin bir sermaye şirketi adına düzenlenmesi durumunda, ayrıca yönetim organı ile ticaret siciline tescil edilen şirket yetkilileri hakkında da çek hesabı açma yasağına hükmolunmasını öngördük.

Ayrıca hakkında yasaklılık kararı verilenlerin, başka şirketler kurarak karşılıksız çek keşide etmelerini engellemek amacıyla, hakkında yasaklılık kararı verilenlerin bir başka şirkette yönetici olmasını engelledik."

Karekodlu çek sistemini hayata geçirerek, alacaklının bir anlamda borçluyu denetleyerek, son kararı kendisine bırakmış olduklarının altını çizen Tüfenkci, alacaklının bu sayede riskleri görerek karar vereceğini söyledi.

"Karekodlu çekte iyi performans yakaladık"

Bakan Tüfenkci, karekodlu çekte iyi bir performans yakaladıklarının altını çizerek, 2017 yılı ocak ayında bankalara ibraz edilen çekler içinde karekodlu çek oranının yüzde 3,7 iken, 2017 sonlarına doğru yüzde 64,5'lere yükseldiğini bildirdi.

Karekodlu çek öncesi ve sonrasına ilişkin rakamlardan bahseden Tüfenkci, şu verileri paylaştı:
"2016 yılında bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 708 milyar lira olan, 21 milyon 191 bin 209 adet çekin 27 milyar lira tutarındaki 778 bin 370 adedi karşılıksız çıkmıştır. 2017 yılında ise, bankalara ibraz edilen ve toplam tutarı yaklaşık 784 milyar lira olan 19 milyon 897 bin 605 adet çekin, 17 milyar lira tutarı karşılıksız çıkmıştır.

2017'de ibrazında karşılıksız işlemi yapılan çeklerin tüm çeklere oranı hem adet olarak hem de tutar olarak yüzde 2,2 olmuştur. Karekodlu çek sistemi sayesinde karşılıksız çek oranının bir önceki yıla oranla adet olarak yüzde 44, tutar olarak yüzde 38 azaldığını görüyoruz. Bugün itibarıyla 100 bine yakın çekin sorgulandığını görüyoruz ama bu yeterli değil."

"Piyasada el değiştiren çek adedinin aylık 10 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor"

"Piyasada el değiştiren çek adedinin aylık 10 milyon civarında olduğu tahmin ediliyor." diyen Tüfenkci, dolayısıyla çeklerin büyük bir kısmının hala sorgulanmadığını, bu sorgulamanın sağlanması gerektiğine işaret etti.

Bakan Bülent Tüfenkci, esnafın ve tacirin bundan faydalanması gerektiğinin altını çizerek, maliyetin sadece 60 kuruş olduğunu, bu sorgulamayla karşılıksız alacağın önüne geçilebildiğini dile getirdi.

Karşılıksız çek keşide edenlerin son 12 ay içinde en az bir çekinin karşılıksız olduğunu söyleyen Tüfenkci, şunları söyledi:
"Karşılıksız çek keşide edenlerin son 12 ayını sistemde sorguladığımızda yüzde 80'inin bir çekinin karşılıksız olduğunu görüyorsak, risk taşıdığını da görebiliyoruz. Bunu gören tacir biraz daha tedbirli davranabilir. 1 Ocak 2017 tarihinden önce bankalarca çek hesabı sahiplerine verilen ve karekod içermeyen çekler de dolaşımda. Eğer esnafımız, tacirimiz karekodlu çek talep eder ve bunu da sistemden sorgularlarsa, hem karşılıksız çek oranlarının düştüğünü aynı zamanda ticarete de güven geldiğini görürüz."

"Bono ve senete de itibar kazandırmak istiyoruz"

Karekodlu çek sistemini geliştirdiklerine dikkati çeken Tüfenkci, son açıklanan Karekodlu Çek Kayıt Sistemi uygulamasıyla bugüne kadar yapılan çalışmaların üstüne çıkıldığını söyledi.

Tüfenkci, çek alacaklısının riskinin en aza indirilmesi adına Karekodlu Çek Kayıt Sistemi'ni hayata geçirdiklerini hatırlatarak "Artık lehtar tarafından çek sisteme kaydedildiği takdirde, imza yetkilisini değiştiren firmalar çekin vadesi geldiğinde 'İmza sahibi yetkili değil.' itirazında bulunamayacak.

Esnaflarımızın, tacirlerimizin, odalarımızın, sanayicimizin bizden bir talebi daha var. 'Çeke bir itibar getirdiniz ama senetler, bono hala açık kaldı, bu alanda da ticaretin güvenli hale getirilmesini istiyoruz.' dediler. Bizler de arkadaşlarımız talimat verdik. İnşallah bonoyla ve senetle ilgili karekodlu çek sistemine benzer bir yapıyı oluşturma adına bakanlığımız ve Bankalar Birliği çalışma yürütüyor. 2018 yılı içinde bu çalışmayı nihayetlendirerek, sizlerle paylaşacağız. Bono ve senete de bir itibar kazandırmak istiyoruz. Bununla ilgili düzenlemeleri de en kısa sürede paylaşmış olacağız."