Dolar en çok hangi kamu şirketini vurdu

Dolardaki baş döndürücü artış grafiği, özellikle ithalata dayalı sektörlerde endişeyle takip ediliyor. Türkiye’nin dış ticaretinde dolar fiyatı, bilhassa enerji ithalatında önem taşıyor. Türkiye yıllık 50 milyar metreküp civarındaki ihtiyacı ile büyük bir doğalgaz tüketicisi. Ve tükettiği gazın yaklaşık yüzde 98’ini ithal ediyor. Toplam doğalgaz ithalatının yüzde 80’i ise BOTAŞ tarafından gerçekleştiriliyor. Yapılan hesaplamalara göre BOTAŞ, ocak ayında ortalama 2.30 lira civarında seyreden kurun, Mart’ta ortalama 2.60 seviyelerine çıkmasıyla, konut ve sanayiye yaptığı gaz satışında kârdan, zarara geçiyor. Ocakta konut ve sanayiye sattığı gazdan yaklaşık 17.5 milyon dolar kâr eden BOTAŞ, kur 2.60 seviyelerinde seyrederse mart ayında 102 milyon dolar zarar edebilir. Sektör temsilcileri, Rusya’nın sattığı doğalgaz fiyatına yaptığı yüzde 10.25’lik indirimi, yüzde 13 civarındaki kur artışının “yediğini” ifade ediyor.

BOTAŞ’IN KUR ZARARI

Hürriyet'in haberine göre, BOTAŞ, doğalgaz ithalatını döviz karşılığında yaparken, getirdiği doğalgazın satışını TL ile yapıyor. Aldığı gazı TL üzerinden sabit fiyatla satan BOTAŞ, dolar kurundaki her artıştan negatif etkileniyor. Edindiğimiz bilgilere göre, BOTAŞ’ın 2015 ilk çeyreğinde ortalama paçal doğalgaz alım fiyatı 350 dolar civarında. Ortalama 350 dolara aldığı her bin metreküp gazı, konutlara 846 TL, sanayiye ise 782 TL’den satıyor. Buna göre, ocak ayında dolar kurunun ortalama 2.30 seviyelerinde seyretmesiyle BOTAŞ, 350 dolara aldığı gazı konutlara 368 dolardan satarak, her bin metreküpte 18 dolar kâr etti. Böylece Ocak’ta konutlara gaz satışından toplamda 30 milyon dolar civarında kârı oldu. Diğer yandan, 350 dolara aldığı gazı, sanayiye 340 dolara satarak, her bin metreküpte 10 dolar zarar etti. Böylece sanayiye satış fiyatından yaklaşık 12.5 milyon dolar zararı oldu. Böylelikle BOTAŞ, konut ve sanayiye yaptığı doğalgaz satışında ocak ayını 17.5 milyon dolar civarında kârla kapattı.

KARDAN, ZARARA

Mart ayında dolar kurunun ortalama 2.60 seviyelerinde seyredeceği varsayımı ise kâr tablosunu, zarara çeviriyor. Ortalamaları alarak yaptığımız en basit hesaplamaya göre BOTAŞ, kurun 2.60’a çıkmasıyla, 350 dolardan aldığı her bin metreküp gazı, konutlara 326 dolara satıyor. Böylece her bin metreküpte 24 dolar zarar ediyor. Kış aylarında konutlara ortalama 1 milyon 700 bin metreküp doğalgaz sattığını kabul edersek, konutlara gaz satışından mart ayında 41 milyon dolar zarar etmiş oluyor. Sanayide ise 2.60 dolar kuru seviyesi ile 350 dolara alış, 301 dolara satış gerçekleştiriyor. Böylece her bin metreküpte 49 dolar zarar ediyor. Mart ayında sanayiye ortalama 1 milyon 250 bin metreküp gaz satacağı varsayımı ile sanayiye gaz satışında bu ayki toplam zararı 61 milyon dolara çıkıyor. Yani bu hesaplara göre, mart ayında konut ve sanayiye gaz satışında 102 milyon dolar zarar etmiş oluyor. BOTAŞ’ın kamu santrallarına sattığı doğalgaz miktarını dışarıda tutarak yaptığımız bu hesaplara göre, BOTAŞ kurdaki artış nedeniyle konut ve sanayiye yaptığı gaz satışından ocak ayında 17.5 milyon dolar kar ederken, mart ayında 102 milyon dolar zarara geçiyor. Diğer bir deyişle, ocak ayına kıyasla konut ve sanayiye gaz satışında mart ayında 7 kat zarar etmiş oluyor.