'Desteklenen projelerde kadın araştırmacı sayısı arttı'

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal,, '11 Şubat Uluslararası Bilimde Kadın ve Kız Çocukları Günü' nedeniyle yaptığı açıklamada, kadınların ve her yaştaki kız çocuklarının bilim, teknoloji ve girişimcilik alanlarına katılımının ve erişiminin desteklenmesi ve teşvik edilmesinin amaçlandığını söyledi. Mandal, bilimin sürdürülebilir bir gelecek için hayli önemli olduğunu vurgulayarak, "İklim değişikliği, açlık, temiz suya ve sağlık hizmetlerine erişim gibi sosyal, ekonomik ve çevreyle ilgili küresel sorunların çözümüne kadın ve erkek bütün bireylerin katkı sağlamasına ihtiyacımız var. Bu doğrultuda Uluslararası Bilimde Kadın ve Kız Çocukları Günü, kadınların ve kız çocuklarının bilime katkılarının anlaşılması ve güçlendirilmesi konusunda farkındalık oluşturulmasına yardımcı oluyor" dedi.

'KADIN ARAŞTIRMACI ORANININ ARTIRILMASI ÖNCELİĞİMİZ'

Hasan Mandal, TÜBİTAK desteklerinden faydalanan kadın sayısının son yıllarda arttığını belirterek, "TÜBİTAK olarak Ar-Ge ve yenilik alanında kadın-erkek araştırmacılar arasında dengenin sağlanması ve korunmasını önemsiyoruz. Yürütmekte olduğumuz faaliyetlerden faydalanan tüm kurum kuruluşlar ve araştırmacılara yönelik bilimsel mükemmeliyet ve araştırma kalitesinin teminini gözetmek kaydıyla kadınlara yönelik fırsat eşitliği oluşturulmasına özel ihtimam gösteriyoruz. Bu yaklaşımımızı daha da somutlaştırmak ve uygulamalara yol gösterici olmak amacıyla öncelikle 'TÜBİTAK Süreçlerinde Kadın Araştırmacılar Çalışma Grubunu’ kurarak, 2019 yılında 'TÜBİTAK Süreçlerinde Kadın Araştırmacıların Katılımının Artırılmasına Yönelik Politika İlkeleri' belgemizi yayımladık. Bu kapsamda, bilimsel mükemmeliyet ve araştırma kalitesinin teminini gözeterek, Ar-Ge ve yenilik destek programları kapsamında karar almaya yönelik oluşturulan yönetişim mekanizmalarında proje değerlendirme ve izleme süreçlerinde yer alan kadın ve erkek araştırmacıların katılımı hususunda denge gözetilmesi ve gerekli durumlarda kadın araştırmacı oranının dengeyi sağlayacak şekilde artırılması önceliğimizdir. Mevcut durumda, her araştırma destek grubumuzda en az 1 grup yürütme kurul ve 1 danışma kurul üyesi kadın araştırmacımız görev alıyor" diye konuştu.

'YÜZDE 64'Ü KIZ ÖĞRENCİLERİMİZDEN OLUŞUYOR'

Hasan Mandal, TÜBİTAK’ın Ar-Ge ve yenilik destek programları kapsamında verilen desteklerdeki oranları, şöyle paylaştı:

"Stajyer Araştırmacı Burs Programı’nda (STAR) desteklediğimiz kız öğrencilerimizin sayısı erkek öğrencilerimizden daha fazla. 2021 yılında STAR programında yer alan 1543 araştırmacının 862’si kız, bu da destek alanların yüzde 56’sına tekabül ediyor. Bu durum, kız çocuklarının bilim ve teknoloji alanındaki mesleklere yönelme isteğinin kanıtıdır. Sanayiye Yönelik Lisans Araştırma Projeleri Destekleme Programında da 2021 yılında desteklediğimiz kız öğrencilerimizin oranı yüzde 57. Öncelikli Alanlara Yönelik Yurt İçi Yüksek Lisans Burs Programı kapsamında 2021 yılında desteklenen araştırmacılarımızın da yüzde 64’ü kız öğrencilerimizden oluşuyor. Benzer şekilde, kadın araştırmacılarımız yüksek lisans ve doktora burs programlarında da başarılarını sürdürüyorlar. Genel Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında 2021 yılında desteklenen 328 araştırmacımızın 222’si kadın. Bu da yüzde 68’e karşılık geliyor. Öncelikli Alanlara Yönelik Yurt İçi Doktora Burs Programı kapsamında 2021’de destek verilen araştırmacılarımızın yüzde 62’si, Yurt Dışı Araştırma Burs Programı kapsamında desteklenenlerin ise yüzde 67'si kadın. Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı kapsamında 2021 yılında desteklenen araştırmacılarımızın yüzde 59’u, Yurt İçi Bilimsel Etkinlik Düzenleme Desteği alanların ise yüzde 51’i kadın. Yurt Dışı Bilimsel Etkinliklere Katılma Desteği Programından destek alan kadınların oranı yüzde 57 iken, Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılım Desteği Programından destek alan kadınların oranı da yüzde 52 olarak karşımıza çıkıyor. Araştırma destek programları kapsamında ise, 2019-2021 yılları arasında ARDEB programları bünyesinde desteklenmeye hak kazanan projelerden yüzde 41'inin yürütücüsü kadın araştırmacılarımızdır. Bu oran 2018 yılında yüzde 36 idi."

'BAŞARILI OLMASINI SAĞLAYACAĞIZ'

TÜBİTAK Başkanı Mandal, Türkiye'nin, çabalarıyla kadın araştırmacıların görünürlüğünün arttığı bir ülke olduğunu söyleyerek, "Bu bize heyecan veriyor; ama sorumluluğumuzu da arttırıyor. Son 5 yıllık süreçte desteklenen projelerde yer alan kadın araştırmacıların sayılarında yüzde 3,5 oranında artış gerçekleşti. TÜBİTAK ödülü kazanan bilim kadınlarımızın sayısında son yıllardaki artış da bizlere gurur veriyor. 2021 yılında verilen 17 'Bilim, Özel, Hizmet ve Teşvik Ödülü'nden 8’ini kadın bilim insanlarımız aldı. Tüm bu heyecan verici sonuçlar ülkemizde kadın araştırmacılarımızın başarılarını ve bu hususta TÜBİTAK olarak katkılarımızı yansıtıyor. Gerek ülke olarak gerekse de TÜBİTAK olarak bu anlayışla teşvik edici mekanizmaları daha da geliştirerek kadın araştırmacılarımızın ve kız çocuklarımızın her alanda daha da başarılı olmasını sağlayacağız" dedi.

DeFi patlamasına yön veren girişimci