Gıda gerginliği

2 / 3

---

KÜRESEL GIDA FİYATLARI İÇİN BÜYÜK TEHDİT

Dünya Gıda Örgütü’nün son raporunda, küresel tahıl üretiminde önemli bir düşüş beklenmese de, piyasada işlem yapanlara “bekle-gör” tavsiyesinde bulunuluyor. Tarım emtia araştırma analisti Andrei Evbuoma, ABD’de sıcak ve kurak bir yaz döneminin beklendiğini ve bu durumun erken hasat döneminde fiyatlar üzerinde patlayıcı bir etki yapabileceğini ifade ediyor. Özellikle tahılın, artan talep nedeniyle baskı altında olduğunu da vurguluyor.

Dünya Gıda Örgütü ise son raporunda 2018-19 döneminde dünya tahıl üretiminin 2,683 milyon tona çıkacağını, buğday üretiminin ise tüm zamanların en yüksek rakamı olan 748 milyon ton olacağını tahmin ediyor.

Üretim konusunda ülkelerden gelen tahminler de olumlu yönde. ABD Tarım Bakanlığı kış buğday hasadının “iyi-mükemmel” durumda olduğunu bildirirken, tarım danışmanlık firması SovEcon, dünyanın en büyük ihracatçısı Rusya’nın 2019 buğday hasadına ilişkin tahminini 80 milyon tondan 83,4 milyon tona çıkardı. Almanya’da Tarım Kooperatifleri Birliği (DRV) ise 2019 buğday hasarının yüzde 20,6 artarak 24,44 milyon ton olacağını öngördü.

Gıda ve tarım sektöründe uzmanlaşmış banka olan Radobank olağanüstü hava koşullarının, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının ve hayvancılıkta rastlanan salgın hastalıkların bu yıl küresel gıda fiyatlarına en büyük tehditler olacağını bildirdi.

Radobank yayımladığı raporda, özellikle El Nino hava sisteminin ve domuz virüslerinin yayılmasının bu yılın en önemli sorunları olacağını bildirdi. Radobank’ın Tarım Emtia birimi sorumlusu Stefan Vogel, ‘tarım ürünlerine birçok farklı cepheden bu kadar çok tehdidin olduğu bir dönemi hatırlamakta zorluk çektiğini’ belirtiyor. Vogel ABD’li meteoroloji uzmanlarının bu yıl El Nino hava sisteminin aktif olma ihtimalini yüzde 80 olarak gördüklerine dikkat çekerek, kuzey yarımkürede emtia fiyatlarım belirsizliğe itecek hava olaylarına vurgu yapıyor. Özellikle Güneydoğu Asya’da ve Brezilya’nın bazı bölümlerinde kuraklık, Arjantin’de ise aşırı yağışlar bekleniyor.

Radobank ayrıca ticaret savaşı devam ettiği sürece başta soya fasulyesi üreticileri olmak üzere ABD’li çiftçilerin sorunlarla karşılaşacağını vurguluyor. Dünyanın en büyük yağlı tohumlar ithalatçısı olan Çin, ABD’li çiftçileri büyük stoklarla başa başa bırakarak Brezilya’dan alım yaptı. Vogel çiftçilere en büyük tehditlerden birinin de ticaret savaşı olduğunu vurguluyor.

Gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar ve önceki dönemlere oranla daha sık görülen kuraklık ve hava olayları özellikle gelişen ülkelerde gıda yetersizliğine neden oluyor.

Hükümetler önceki yıllarda mısır ve buğday gibi önemli emtiaların fiyatlarındaki dalgalanmaların etkisini azaltmak için ticari önlemlerle müdahalelerde bulundu. Ancak bazı ülkeler fiyat dalgalanmalarından kısa vadede iç piyasalarını korumakta başarılı olsalar da dünya çapındaki şiddetli ortak hareketler gıda fiyatlarındaki yükselişleri artırdı.

Bunun en bariz örneği 2010-2011 yıllarında uygulanan politikalar ile küresel buğday fiyatlarında görülen yüzde 40’ın üzerinde artış ile yaşanmasıydı. O dönemde gıda fiyatlarındaki yükselişin 8,3 milyon insanı yoksulluğa ittiği tahmin ediliyor.

Dünya Bankası gıda fiyatlarının söz konusu zirveden bu yana azaldığını ancak 2014’ten bu yana gıda güvensizliğinin artışta olduğunu vurguluyor. Yetersiz beslenen insan sayısı bu dönemde yüzde 5 artarak 821 milyona çıktı.

Dünya Bankası’nın uyarısı şu yönde: “2010-2011 yıllarında yaşanan türden gıda fiyat artışları, aşırı hava olaylarının gıda üretimindeki aksama ihtimalini artırdığı için tekrar yaşanabilir. İhracat yasakları veya ithalat vergilerinin azaltılması gibi müdahaleler yerine yüksek gıda fiyatlarındaki darbeleri yumuşatmaya yönelik nakit ve gıda transferleri, okul besleme ve kamu işleri programları gibi daha iyi güvenlik ağları olmalıdır. Ayrıca ülkelerin gıda krizlerine cevap verebilecek bir stratejiye sahip olmaları ve bu programlar için yeterli kaynakları sağlamaları gerekir.”