Türk halkı altından vaz mı geçti?

Türk halkının gözde yatırım aracı olan altın 2015'te biraz gözden düştü. Altın yatırımı azalınca Milliyet ekonomi yazarı Güngör Uras bunun nedenini araştırmak için hemen Kapalıçarşı'ya gitti. Türk halkı altından vaz mı geçiyor? İşte Uras'ın o yazısı;

Halkımız 2015’te daha az altın aldı, Darphane daha az altın bastı. Nedenini öğrenmek için Kapalıçarşı’nın yolunu tuttum, kuyumculara sordum: Acaba halkımız dolara mı yöneldi? Dediler ki, “Altındaki gerilemenin tek sebebi, halkın satın alma gücünün azalması. Halk altına para ayıramıyor. Satın alma gücü biraz artsa, parasını gene altına bağlar...” 
2015 yılında halkımızın altın talebinde önemli bir gerileme görüldü.

-Altın ithalatı miktar olarak ve değer olarak azaldı.

-Darphanede sikke ve ziynet altın yapımı için kullanılan altının ağırlığı azaldı.

-Halkımızın çeyrek altın talebi azaldı.

Daha az altın ithal ediyoruz:

-2015 yılında 48 ton altın ithal edildi.

-Yıllık altın ithalatı, kriz dönemi olan 2009 - 2010 yıllarındaki altın ithalatının ağırlık olarak gerisinde.

-Yıllık altın ithalatı 2013 yılında 302 tondu, 2014 yılında 131 tona geriledikten sonra 2015 yılında 48 tona indi.

Dış ticaret yavaşladı

Bizde son yıllarda, altın ödeme aracı olarak kullanıldığından, altın ithalatı kadar ihracatı da önem taşıyor. Altın ithalat ve ihracatını değer olarak Merkez Bankası izliyor.

-2015 yılının ilk 10 ayında 7.2 milyar TL’lik altın ihracatı var.

-Buna karşılık ithalat değeri 2.8 milyar dolar. Görülüyor ki, stoktan 4.3 milyar dolarlık bir ihracat yapılmış.

-2014 yılının aynı döneminde 4.4 milyar dolarlık ithalat, 3.1 milyar dolarlık ihracat vardı. 1.3 milyar dolarlık altın içeride kalmıştı.

-En büyük ithalat 2013 yılında yapıldı. 15.1 milyar dolarlık altın ithal ettik. İhracat 3.3 milyar dolar oldu. 11.7 milyar dolarlık altın iç piyasada kaldı.

-2012’de ise ters bir durum vardı. 7.7 milyar dolarlık altın ithalatına karşılık 13.5 milyar dolarlık altın ihracatı gerçekleşmişti.

Talep geriledi

Altının dış ticarette ödeme aracı olarak kullanılması nedeniyle ithalat ve ihracat rakamları kafa karıştırıyor. İç piyasanın talebinin en sağlam göstergesi Darphane’nin sikke ve ziynet basımında kullandığı altının ağırlığıdır.

-2015 yılında Darphane’de 21.5 ton altın kullanıldı. 2013 yılında 98.8 ton, 2014 yılında 44.2 ton altın kullanılmıştı.

-Darphane’de kullanılan altın miktarı geriliyor. Önemli bir başka gösterge, halkımızın ziynet ve sikke olarak çeyrek altın  talebi.

2013 yılında ziynet ve sikke olarak 31.3 milyon çeyrek altın talebi varken bu talep 2014 yılında 17.0 milyona, 2015 yılında 9.6 milyon adede geriledi.

Halk altın alamıyor

Bu göstergeler kabaca halkın altın talebinde önemli azalmaya işaret ediyor. Acaba neden altına talep azaldı? Bu konuda 3 olasılık var:

(1) Halkımızın altın alımına ayıracak parası azaldı.

(2) Halkımız altın yerine dolar satın alıyor.

(3) Halkımız altın fiyatlarındaki dalgalanma nedeniyle altın almaktan çekiniyor.

2015 yılında iyice gerileyen altın talebi 2016 yılında canlanır mı? Tekrar altına dönüş olur mu? Kapalıçarşı’daki kuyumcularla konuştum. Kuyumcular diyorlar ki, “Altının yerini doların alması veya altın fiyatlarındaki dalgalanmanın alıcıyı korkutması diye bir şey yok. Altın talebindeki gerilemenin tek sebebi, halkın satın alma gücünün azalmasıdır. Halk altına para ayıramıyor. Halkın satın alma gücü biraz artsa, halk bir kenara ayırabileceği parasını gene altına bağlar.”