Sanayicilerde elektrikte tek taraflı fesih şoku

Son 15 ayı salgının gölgesinde geçiren sanayiciler şimdi de artan enerji maliyetleri ile başa çıkmaya çalışıyor. Yükselen maliyetleri gerekçe gösteren elektrik dağıtım şirketlerinin, sözleşmelerin süresi dolmadan tek tarafl ı fesih ilan etmeleri ile başlayan bu süreç birçok işletmeyi zora sokuyor. Sanayi sektörü temsilcileri, “İstanbul’dan İzmir’e, Denizli’den Diyarbakır’a kadar konuyla ilgili onlarca şikayet aldık. Tam işler açıldı tam kapasite çalışacağız derken şimdi öngöremediğimiz maliyetler ile karşı karşıya kaldık” açıklamasında bulunuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 yılı Mayıs ayı yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-Ü- FE) verilerine göre, ana sanayi gruplarından enerji üretim fiyatları Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 5,17 artarken, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 43,33 oranında arttı.

Uygulama hızla yayılıyor

Moda ve Hazır Giyim Federasyonu (MHGF) Başkanı Hüseyin Öztürk, konuyla ilgili onlarca şikayet aldıklarını ve 80’e yakın sanayicinin süresi dolmayan sözleşmesinin iptal edildiğini, uygulamanın hızla yayıldığını aktardı. Öztürk, “Onlarca şikayet aldık. Tam işler açıldı, tam kapasite çalışacağız derken şimdi öngöremediğimiz maliyetler ile karşı karşıya kaldık” dedi. TÜRKONFED yönetim kurulunda da konunun gündeme geldiğini ileten Öztürk, “Girdi maliyetlerindeki artıştan kendi işimize bakamaz olduk. Dağıtım şirketleri ‘biz zarar ediyoruz, kar etmemiz lazım’ diyerek bizi paniğe sürükledi. Bu sanayici için büyük bir yük. Bu uygulamanın terk edilmesi ve durumun stabil hale getirilmesi lazım” diye konuştu.

10 ay kâr, 2 ay zarar!

Öztürk’ün verdiği bilgilere göre sanayi şirketleri ile elektrik dağıtım şirketleri, her yıl genellikle 1 yıllık sözleşme yapıyor. Sözleşmede dağıtım şirketi elektrik fiyatını o günkü fiyatın yüzde 15-20 üzerinde belirliyor ve sanayici de 12 aylık dönemde sabit fiyat üzerinden elektrik alımını kabul ediyor. Öztürk, “Bana sattığı elektrikten 10 ay kar ediyor, son aylarda zarar etmeye başlayınca tek tarafl ı feshetmeye ve 2022 Haziran’ına kadar sözleşmeyi güncellemeye çalışıyor. Ama bugünkü dayatmalar ile istiyor. Gerekçeleri ‘zarar ediyoruz’, öngörmediğimiz bir fiyat ile karşı karşıya kaldık. Evet zarar ediyor olabilirler ama benim de 1 yıllık sözleşmem var. 1 yıl içinde 10 ay iyi para kazandın, şimdi hareketlilik var diye son 2-3 ayda sözleşmeyi feshediyorsun. Bizler tüccarız. Ciddi anlamda gündemimizde olmayan bir durum ile karşı karşıyayız. Sözleşme yapan herkes bu baskı altında” açıklamasında bulundu.

Maliyetler yüzde 50 artacak

Ege Giyim Sanayicileri Derneği (EGSD) Başkanı Hayati Ertuğrul ise, İzmir bölgesinde de aynı sorunların yaşandığını aktarıyor. Türkiye piyasasında elektrik fiyatlarının çok değişken olması sebebi ile böyle bir sözleşme yaparak sanayicinin maliyetlerini kontrol altına vurgulayan Ertuğrul, şunları söylüyor:

“Bazı elektrik dağıtım şirketleri anlaşmaları feshetme çabası içinde. İptalleri sırayla geliyor. Ben geçen sene eylül ayında sözleşme yapmış, maliyetimi ona göre ayarlamışım. Şimdi iptal edilirse mecburen yine sözleşme yapmak zorunda kalacağız ve bu bizim enerji maliyetimizi yüzde 50’den fazla artıracak. Biz bunları müşterilerimize yansıtamıyoruz. Bu sanayiciyi baltalamaktır. Elektrik piyasası kurulu var, bununla ilgili çalışma yapılmalı. Bizler sanayiciyiz, en fazla elektrik tüketimi bizde. Şimdi kaçak elektrik varsa ve bu fazlaysa bunun üzerine gidilmiyorsa bunun yükünü sanayiciye yüklemek çok yanlış. Türkiye genelinde aynı durum var. Doğu Anadolu, Güneydoğu, Ege her yerde bu tip sözleşme iptalleri söz konusu. Şu an herkes şaşkın. Ama bir şekilde de işimize devam etmek zorundayız. Ben yaptım oldu pozisyonuna girilirse olmaz.”

Bu uygulamalar ihracatımıza ve uluslararası rekabete zarar verir

Türkiye’nin önemli tekstil merkezleri arasında yer alan Denizli’nin Tekstil ve Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Mukaddes Başkaya, elektrik tedarikçileri bazı firmaların sanayici abonelerine sundukları yeni sözleşmelerde önemli ölçüde zam yaptıklarına ilişkin bilgi aldıklarını söyledi. Başkaya, “Bilindiği gibi, üretim maliyetlerindeki en yüksek kalemlerin başında enerji yer alıyor. Elektrik maliyetlerinde yaşanan artışlar satış fiyatlarına da doğrudan yansıyor. Bu durum iç piyasaya olan satışlarda, enfl asyon üzerinde olumsuz bir etkiye sahip. İhracat açısından değerlendirdiğimizde ise, enerji maliyetlerinde yaşanan artışın ihracattaki sürdürülebilirliğimizi de olumsuz etkileyebileceğini söyleyebiliriz” dedi. Bilindiği üzere geçtiğimiz günlerde açıklanan yüzde 7 oranındaki ilk çeyrek büyümesine net ihracatın katkısı yüzde 1,1 olmuştu. Ülke ekonomisinin en önemli taşıyıcı kolonlarından birinin ihracat olduğuna dikkat çeken Başkaya, “Global piyasalarda yaşanan emtia fiyatlarındaki artışlar ihracatımızı zaten halihazırda etkiliyor. Bu duruma ilaveten elektrik fiyatlarına yapılacak zamlar uluslararası piyasalardaki rekabetçiliğimize de olumsuz etkileyecektir” ifadelerini kullandı. (Dünya / Yener Karadeniz)