Petrol için büyük diplomasi

Kürt petrolü ve gazının Türkiye’ye taşınması için önceki gün Başbakan Erdoğan ile K.Irak Yönetimi Başbakanı Barzani arasında yapılan 3 saatlik görüşmede 6 adet anlaşmanın imzalandığı ortaya çıktı. Bunlardan 5’inin sözleşme, birinin ise TEC’in K. Irak’ta yapacağı petrol arama sahalarına ait protokol olduğu belirtiliyor.

Hürriyet'ten Erdal Sağlam'ın yazısına göre, önceki gün Başbakan Tayyip Erdoğan ile K.Irak Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani arasında yapılan 3 saatlik görüşmelerden sonra açıklama yapılmaması üzerin yapılan ‘anlaşma sağlanamadı’ yorumlarının geçersizliği ortaya çıktı. Resmi olarak açıklanmasa bile, enerji işbirliğine ilişkin hazırlanan anlaşmalarının imzalandığını öğrendik. Buna karşılık Irak merkezi yönetimi ile ABD’nin tepkisi nedeniyle anlaşmaların imzalandığının açıklanmadığını öğrendik. Başka bir deyişle K. Irak’la anlaşma da imzalar da tamam ama açıklama yok. Önümüzdeki dönemde hem Barzani’nin hem de Başbakan Erdoğan’ın Irak Başbakanı Maliki ile yapması planlanan görüşmelerde, bu anlaşmalar konusunda onay alınmasına çalışılacağı ise aşikar.

5 SÖZLEŞME İMZALANDI
K.Irak’la bu yılın başlarında yapılan mutabakatlara ilişkin anlaşmalar da imzalandığı halde hemen kamuoyuna açıklanmamış, birkaç ay sonra K. Irak yetkilileri tarafından anlaşmaların imzalandığı söylenmişti. Yine aynı yöntemin izlendiği görülüyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın söylediği gibi; bu anlaşmaların çoğu ‘sözleşme’ formatında. Türkiye’nin bu iş için yeni kurduğu kamu şirketi olan Turkish Energy Company (TEC) yetkilileri tarafından imzalanan anlaşmaya geçen sefer olduğu gibi K. Irak Başbakanı Neçirvan Barzani’nin imza koyduğu anlaşılıyor.
Önceki gün Ankara’da Başbakan Tayyip Erdoğan’ın nezaretinde imzalanan anlaşmaların toplam 6 adet olduğunu öğrendik. Bunlardan 5’inin sözleşme adı verilen anlaşmalar olduğu birin ise TEC’in tek başına ve diğer ortaklarla birlikte K. Irak’ta yapacağı petrol arama sahalarına ait protokol olduğu belirtiliyor.

ABD’Lİ BANKA YOK
İmzalanan 5 adet sözleşme ile K.Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol, buna ek olarak Türkiye ile K. Irak arasında yapılacak direkt petrol boru hattı, doğalgaz akışının sağlanmasını içeren doğalgaz boru hattına ilişkin sözleşmeler ile K. Irak’tan alınacak petrolün parasının ödenmesi için kurulan mekanizmaya ilişkin sözleşme bulunuyor. Bu arada alınacak petrolün parasının ödenmesi için ABD’li bir bankanın devrede olması gibi bir yolun olmadığı kesinleşti. Enerji Bakanı Taner Yıldız’ın da söylediği gibi; K. Irak’tan mevcut boru hattına verilecek petrol ve K.Irak’tan direk alınacak petrol için Irak merkezi yönetiminin de devrede olacağı bir mekanizma kuruluyor. Hem petrolün alımı hem boru hattıyla gelip depolara girişi, hem de parasının ödenmesi konusunda çok sayıda noktada K.Irak, Irak merkezi yönetimi ve Türkiye’nin içinde doğrudan bulunacağı bir mekanizma kuruluyor ve bu mekanizmanın isteyen uluslararası denetimlere de açık, şeffaf bir mekanizma kurulmasına özel önem verildiği görülüyor. Alınacak enerjinin bedelinin bir kamu bankasına yatırılacağı da sözleşmede yer alıyor.

Yıldız: Tıkanma yok
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Kuzey Irak petrol ve gazını Türkiye’ye taşıyacak projelerde sürecin devam ettiğini, bir tıkanmanın söz konusu olmadığını söyledi. Yıldız, “Merkezi Irak Hükümeti’nin iki hassasiyeti var; ‘Ne kadar petrol geçecek ve bu petrol nasıl paralandırılacak.’ Biz kamu bankalarından bir tanesinde bu hesabın her gün dekontları Merkezi Irak Hükümetine gönderilmek kaydıyla kontrol edileceğini söylüyoruz”dedi.

Saha sayısı 12’ye çıkıyor
Önceki gün Ankara’da imzalanan protokolün bir önemi de şimdiye kadar üzerinde anlaşmaya varılan TEC’in K.Irak’ta arama ve üretim yapacağı toplam 12 petrol arama sahasının sayısının artırılmasını da öngörmesi. Bu sahalardan 6’sının tek başına TEC’in arama yapacağı sahalar, diğerlerinin ise ABD’li petrol devleri Exxon-Mobil ve Chevron ile ortaklaşa yapacağı arama ve üretimlere ilişkin sahalar olduğunu biliyoruz. Bir başka deyişle yeni protokol ile toplam 12 sahanın sayısının artacağı da anlaşılıyor. Bu sahalara aslında sadece petrol sahası olarak bakmak mümkün değil. Çünkü daha önce Genel Energy’in de, petrol aramak için açtığı sahaların bazılarında ciddi doğalgaz rezervi bulduğunu biliyoruz. Dolayısıyla TEC’in arama yapacağı sahaların petrolün yansıra doğalgaz sahaları haline gelmesi de ihtimal dahilinde.