Kuyumculuk sektörü çözüm arıyor

Yaşanan ekonomik, mesleki, sektörel ve yasal sorunlar nedeniyle yıllardır ayakta kalma mücadelesi veren kuyumculuk sektörü, sorunların ve çözüm yollarının tesbiti, gerekli girişimlere başlanması konusunda düğmeye basmak için İzmir'de bir araya geldi.
Batı Anadolu Kuyumcular Birliği ve İzmir Kuyumcular Odası'nın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek olan Türkiye'deki tüm kuyumcu odaları ve derneklerinin başkan ve yöneticilerinin iştirak edeceği planlanan "TÜRKİYE 2023 Hedefine Yürürken Kuyumculuk Sektörünün Geleceği, Sorunları ve Çözüm Önerileri ''konulu toplantıya Türkiye'nin dört bir yanından oda ve dernek başkanları, yöneticileri ve kuyumculuk sektörü temsilcileri katıldı.
İzmir Swiss Otel, Büyük Efes Convention Centre'da 25 Mayıs'ta gerçekleştirilen toplantı, Türk Ekonomi Bankası ve Nadir Metal Rafinerisi'nin sponsorluğunda, Karakaş Atlantis Kuyumculuk ve HRD Antwerp'in destekleriyle gerçekleştirildi. Toplantının açılış bölümüne İzmir Vali Yardımcısı Ardahan Totuk, CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam ile Konak Belediye Başkanı Hakan Tartan katıldı.
Toplantını açılışında konuşan Batı Anadolu Kuyumcular Birliği ve İzmir Kuyumcular Odası Başkanı Yılmaz Uça, toplantının amacını belirterek, "Mesleğimizin içinde bulunduğu sıkıntılar artık dayanılmaz noktalara geldi. Bu sıkıntıları ortadan kaldıracak çözüm yollarını tespit etmek ve harekete geçmek için bir araya geldik. Tüm meslektaşlarıma ve konuklarımıza katılımları için teşekkür ediyorum" dedi.
Türk Ekonomi Bankası Altın Bankacılığı Yöneticisi Selami Erten de altının ve kuyumculuğun ekonomide büyük öneme sahip olduğunu belirterek, "Türk Ekonomi Bankası olarak kuyumculuk sektörüne finansal ve finansal olmayan ürünlerimizle destek oluyoruz. Stratejik planlamalar, yol haritaları hazırlıyoruz. Bir yıldır yürüttüğümüz çalışma ile yeni bir proje hazırladık. Yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması çalışmasını kuyumculuk sektörüyle birlikte yürütebilmek amacıyla geliştirdiğimiz bu projeyle altınını bankaya yatırmak isteyenlerin değer tesbiti çalışmalarını o yöredeki kuyumcu esnafımızla birlikte yapacağız. Vatandaşımız elindeki altını bankaya yatırmadan önce kendi çarşısındaki kuyumcu esnafına gidecek ekspertiz çalışmasını kuyumcuda yaptıracak, o değer üzerinden kendisine altın hesabı açılacak. Bu sayede yatırımcı ile ilişkimizi kuyumcu esnafımız üzerinden yürüteceğiz" diye konuştu.
İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Alaattin Kameroğlu ise kendisinin kuyumculuğa başladığı yıllarda henüz mesleğin bir sektör haline gelmemiş olduğunu hatırlatarak, "Altının dış ticareti yasaktı. Dışarı altın çıkarmaya kalktığımızda ya da altın getirmek istediğimizde kaçakçı muamelesi görüyorduk. Daha sonra gerçekleşen yasal düzenlemelerle kuyumculuk büyüdü, sektör haline geldi. 2008 yılı başlarında 30-35 bin perakendeci, 5 bin imalatçı olduğunu varsayarsak, ciddi bir sektör haline geldiğimizi görürüz. Ancak 2008 yılındaki global kriz, fiyatların yükselmesi, kuyumculukta talep daralması gibi nedenlerle imalat düştü, talep azaldı. 2007'de 50 kişi çalıştıran firmalar bu sayıyı 15'e düşürdü. 15 bin yetişmiş eleman, 5 bin firma sahibi sektörden çekildi. Geçmişte bu meslekten güzel paralar kazandık ama artık sıkıntılarla mücadele ediyoruz. Tıkanma noktasına geldik. Biz İstanbul Kuyumcular Odası olarak sıkıntılarımızı biliyoruz. Aslında tüm bölgelerimizdeki sıkıntılar ortak. Konuya bazen Ankara'nın penceresinden de bakmak lazım. Ankara'nın da haklı sebepleri olabilir. Ancak meslektaşlarımız daha çok haklı. Bizim haklı sebeplerimiz daha fazla. Mesleğimiz çoğu zaman siyaset malzemesi haline getiriliyor. Bundan bıktık, artık siyasete malzeme olmak istemiyoruz. Artık haklı sebeplerimiz ciddi olarak dinlensin, ele alınsın istiyoruz. Vatandaşa yıllardır altını kuyumculuk sektörü satıyor, bu işin sıkıntılarına göğüs geriyor. Bankaların altın toplama konusuna ciddi düzenlemeler getirilmeli. O nedenle altın toplama işini kuyumculuk sektörüyle birlikte yapma kararı alan, bu konuda proje hazırlayan TEB'i kutluyorum, tüm meslektaşlarımızın Türk Ekonomi Bankası'na destek vermesini, yardımcı olmasını istiyorum." diye konuştu.
Bankaların Darphane ürünü satmaları konusuna da değinen Kameroğlu, "BDDK, bankalar Darphane altını satacak dedi. Ama bakıyorum hiçbir bankada Darphane ürünü yok. Madem bu hizmeti üstlendiniz yerine getirin. Vermeyeceğiniz bir hizmeti neden verme kararı alıyorsunuz. Müşterinize saygı duyun. Tüm meslektaşlarımdan ricam, bundan sonra bir bankada cumhuriyet altını görürseniz sattırmamak için tüm şartlarınızı zorlayın, engel olun. Bu konu artık bizim mesleğimizin namus meselesi haline geldi. Türkiye Kuyumcular Birliği'ni sektöre resmi bir çatı olarak örgütleyebileceksek, İstanbul Kuyumcular Odası olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız" dedi.
İstanbul Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Ayhan Güner ise dünya mücevhercilerinin 17 Haziran'da İstanbul'da toplanacağının bilgisini vererek, "İstanbul Elmas Borsası 2 yıl önce kuruldu ama henüz hiçbir faaliyeti yok. İhracatçı birlikleri yarı devlet kuruluşları. Devletten aldıkları destekleri sektöre aktarıyor ve ihracatın artmasına katkı sağlıyor. Ancak, bu destekleri en az kullanan sektör kuyumculuk. Turquality projesi kapsamında destek taleplerinde tekstilciler bin dosyaya, kuyumcular ise sadece 3 dosyaya sahip. Birlik olarak Çalışma Bakanlığı ile ortak projeler yürütüp, Avrupa Birliği fonlarından ihracatçılarımızı faydalandırmaya çalışıyoruz. Kuyumculuk sektörüne 25 öğretmek yetiştirmek için 270 bin euroluk proje hazırladık. Bunun 250 eurosunu hibe kullanıyoruz. Kalanı birlik destekliyor. Ayrıca işitme engellilerin taş kesim uzmanı olarak yetiştirilmesi için bir projemiz daha var. Bugün hemen hemen her ilimizde bir doğal taş yatağı var ve bu taşlar kesilmeden yurtdışına gönderiliyor, kesildikten sonra geri geliyor. Kesilmeden ucuza gönderip, kesildikten sonra çok pahalı olarak geri alıyoruz. Bu taşları Türkiye'de işitme engelli ustalarımıza kestirirsek, büyük döviz kaybının önüne geçeceğiz. Bu da 275 bin euroluk bir proje. Her yöremizin kendine has takısı var. Örneğin Trabzon hasırı. Hasır örme işini engelli vatandaşlarımıza yaptırıp, engelliler tarafından hazırlandığını belirten amblemlerle satışa sunacağız" diye konuştu.
Güner, ayrıca İstanbul Fuarı'nın ziyaretçi sayısındaki artışa da dikkat çekerek, son fuarı ziyaret eden 26 bin kişinin 5 bin 500'ünün yabancı olduğunu söyledi.
Türkiye Kuyumcular Birliği'nin sektörle ilgili bu çalışmalara ortak olabileceğini anlatan Güner, şöyle konuştu "Her oda kendi yöresindeki doğal taş ya da yöresel takı için birliğimize müracaat edip bu projelere katılabilir. Vakıf olarak faaliyet gösterilebilir. Kuyumculuk eğitimi veren okullara, birliğimizin projelerine ortak olarak katkı koyabilirler. Bu okullardan yeterli eğitimi alanlar, yetişmiş eleman olarak sektörümüze hizmet vermeye başlayacaklar. Bir insan bir sektörde 30 yıldır çalışıyorsa zaten bir marka olmuş demektir ve bunun farkında olmalıdır. Sektörümüzün en büyük sıkıntılarından biri olan Özel Tüketim Vergisi'nin kalkması konusunda çok sayıda görüşme yaptım. Bakanlık, ÖTV'yi kaldırmak istediklerini ama muhalefetin tepkisinden çekindiklerini söylüyor. Oysa bu vergi Türkiye'nin aleyhine bir durum. Türkiye'de mıhlanmış taşa vergi koyuyorsun, yurtdışında mıhlanmış taştan almıyorsun. Böyle giderse yakında Türkiye'de mıhlama ustası bulamayacağız."
Adana Kuyumcular Odası Başkanı Oğuz Başman ise kuyumcuların birlik kurma yolundaki çalışmalara 1980'li yıllarda başladığını hatırlatarak, şunları söyledi "90'li yıllarda bu toplantıları o kadar sık yaptık ki geleneksel hale geldi. O zamanlar en büyük sorunumuz hırsızlık mallarıydı. Kuyumcular bu yüzden çok sıkıntılar çekti. Hırsız yakalandığında 'şuna sattım' derdi, biz hırsızdan daha büyük eziyetler çekerdik. Hırsız çıkardı, biz iki-üç günümüzü nezaretlerde geçirirdik. CMUK ile bu ortadan kalktı. Bugün Adana'da yaşadığımız en büyük sorun vitrin camı kırarak yapılan soygun. Ancak ya yaş ya da CMUK nedeniyle kimse ceza almıyor. Oysa bu nitelikli yağma suçu. Bu konuda düzenleme yapılması gerekiyor. Bu toplantıdan hiçbir sonuç alınamayacağı konusunda bazı arkadaşlarımın endişeleri var. Bu toplantı sorunlarımız yazılması, ilgili insanlarla iletişim kurmamız, sorunlarımızı duyurmamız adına önemli bir fırsat diye düşünüyorum. Öncelikle hala sözle, güvene dayalı ticaret yürüten bir mesleğiz. Böyle başka bir meslek yok. Bunu koruyalım."
CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam ise toplantının 2023 hedeflerine dönük olmasından büyük mutluluk duyduğunu belirterek, "Cumhuriyetimiz 100. Yılına hazırlanırken bundan daha güzel bir çalışma düşünemiyorum. Atatürk ve silah arkadaşlarının 90 yıl önce kurduğu cumhuriyet, dünyaya ekonomik siyasi bir takım mesajlar verdi. İhracat, işsizlik ve enflasyonla gibi bazı hedeflerimiz var. Türkiye o tarihte dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmalı. Bu çalışmalar ancak örgüt çatısı altında yapılabilir. Odalar, birlikler var. Ancak her meslek kendi örgütünü kurmalı. En önemlisi sivil inisiyatifler olmalı. Türkiye Kuyumcular Birliği bunlardan biri olmalı. Dernekler, sivil insiyatif olarak en itibarlı olanlar. Ben, İzmir Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği Başkanlığı yaptım, oradan parlamentoya esnafın tek temsilcisi olarak geçtim. Bundan gurur duyuyorum ama bu bana büyük bir sorumluluk yüklüyor. İçinizden çıkan biri olarak sizin her türlü sorununuzu çözmek adına her türlü fedakarlığı yapmaya hazırım. TBMM Sanayi Komisyonu üyesiyim. Bakan Zafer Çağlayan iyi arkadaşım. Ancak, şunu söylemeliyim. Muhalefet kızar, tepki gösterir diye parlamentoya herhangi bir yasa teklifi getirilmemesi söz konusu değil. Başbakan istemediği sürece parlamentoya hiçbir şey gelmez. Başbakan isterse hemen yasa teklifi sunulur. Başbakan istedi 3 günde alkol yasağı yasasını hazırlayıp, sundular. Milletvekillerinin özlük haklarıyla ilgili yasa kamuoyunun tüm tepkisine rağmen meclise sunuldu. İktidar istediği sürece muhalefetin tepkisi dikkate alınmaz, tereddüt etmezler. Ben sizden biriyim. Kuyumculuk ahilikten gelen, güvene dayalı bir meslek. Kuyumcu terazisi adaletin simgesi. Kuyumculuk Anadolu topraklarının mesleği. Parlamentoda sizin sesiniz olmaya hazırım" diye konuştu.
İzmir Vali Yardımcısı Ardahan Totuk ise Adana'da görev yaptığı yıllarda kuyumcu kalfası belgesi aldığını hatırlatarak, "kuyumculuk ilgi duyduğum bir meslek. Sorunlarınızın çözümü için bir araya gelmenizden büyük mutluluk duydum, başarılar dilerim" dedi.
Toplantının ikinci bölümü, sektörel sorunların ve çözüm önerilerinin tesbitine ayrıldı. Bu bölümün moderatörlüğünü Altın Borsası eski Başkanı Osman Saraç üstlendi. Divan üyeliklerini ise Ankara Kuyumcular Odası Yönetim Kurulu Üyesi Adnan Şahsüvar, Adana Kuyumcular Odası Başkanı Oğuz Başman, Antalya Kuyumcular Odası Başkanı Ferda Erdem ile İzmir Kuyumcular Odası Hukuk Danışmanı Şakir Uzun yürüttü.
İkinci bölümün açılışında konuşan Moderatör Osman Saraç,
"Toplantımızın bu bölümünde sorunlarımızı hatırlayacağız. Bu birinci aşamamız olacak. İkinci aşamada bir anket çalışmamız olacak. Bu çalışmanın sonunda sorunlarla ilgili görev dağılımı yapıp, komiteler oluşturacağız. Kuyumculuk sektörünün pek çok sorunu var. En büyük sorunu ise temsille ilgili. Kuyumcu odaları, oda kurulamayan yerlerde dernekler var. Ticaret odalarında, sanayi odalarında ihracatçı birliklerinde temsil edilenler var. Onlarla sorun farklı platformlarda tartışılıyor. Ancak bölünmüşlük çözümü engelliyor. Farklı platformlar nedeniyle hiçbir sorun ciddiye alınıp, çözüm yolu aranmamış. Bu koşullarda da sorunlar katmerleşmiş. Bu noktada temsil çok önemli. Tek bir ciddi platformda temsil edilmediği sürece kuyumculuğun sorunlarının çözümü de zor. Toplantının bu bölümünde temsil ile ilgili model tesbiti yapmaya çalışacağız. Birlik mi olmalı, vakıf mı olmalı dernek mi olmalı bunu tartışacağız. Bu konuda tek formülde buluşmaya calışacağız" diye konuştu.