Enflasyon beklenenden fazla arttı

Korona virüs salgının etkilerinin ağırlaştığı nisanda aylık enflasyon yüzde 0,85 arttı yıllık enflasyon ise yüzde 10,94’e geriledi. Piyasa beklentisi olan yüzde 0,6’nın üzerinde gelen enflasyonda gıda fiyatlarındaki değişim etkili oldu.

Her ne kadar uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarındaki düşüşle gelen benzin ve mazot fiyatlarındaki büyük indirimler enflasyon artışını sınırlandırırken ramazan ayı ile birleşen Korona virüs salgını etkisi gıda fiyatlarında yüksek artışlara neden oldu. Özellikle kuru soğan, patates, mercimek, kuru fasulye, dana eti gibi temel gıda maddelerindeki sert artışlar aylık enflasyonun beklentileri aşmasını sağladı. Giyim ve ayakkabı grubundaki yeni sezon her ne kadar mağazalar kapalı ve talep olmasa bile zamla başlarken, cep telefonu ve görüşme ücretlerindeki düşüş enflasyona olumlu etki yaptı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre nisanda enflasyondaki yükseliş sürdü. Merkez Bankası’nın yıl sonu beklentisini yüzde 7,4 olarak güncellediği yıllık enflasyonda ise gerileme devam ediyor.

Temel gıdalarda sert artış

Nisanda enflasyonda belirleyici grup yine gıda. Özellikle temel gıda maddelerindeki artış dikkat çekici. Gıda ve içecek grubunda aylık artış yüzde 2,53 olurken manşet enflasyona etkisi 0.61 puan oldu. Peki gıda grubunda hangi ürünlerde sert artışlar yaşandı. Mart ayından beri kuru soğan, patates ve sarımsakta sıkıntı var. Mart ayında da çift haneli yükselişlerin yaşandığı bu ürünlerden kuru soğan nisanda marta göre yüzde 37,5, patates yüzde 31,02, sarımsak yüzde 46,18 zam gördü. Un, pirinç, bulgur, mercimek, kuru fasulye gibi bakliyat ve talebin arttığı ürünlerde de yüzde 3-6 arası zam var. Mevsimi gelen taze sebze ve meyvelerden biber, patlıcan, kabak fiyatlarında yüksek oranlı düşüşler yaşanırken domates yeni mahsule rağmen yüzde 5,80 zamlandı. İhracat yapılamadığı için yurtiçinde fiyatları oldukça gerileyen yumurta nisanda yüzde 14,96 zamlandı. Artan talep ile üretimde yaşlı tavukların yerine yenilerinin konamamış olmasının fiyatları arttırdığı düşünülüyor.

Korona virüs salgınıyla katlanan talebe bir de ramazan ayı eklendi. Ayrıca gıda ürünlerinin tarladan sofraya ulaştırılmasında Korona virüs nedeniyle ulaşım sıkıntıları da yaşanıyor. Patates ve soğanda hasat başladı mayısta ürün bollaşması bekleniyor ama ihracat serbestliği de verildi. Yine fiyatlarda yüksek seyir sürebilir. Sarımsakta ise bu yıl üretim azlığı nedeniyle fiyatın tarihi zirvelerinde kalmaya devam edecek gibi görünüyor. Kuru bakliyatta özellikle mercimekte ithalatın yüksek olması kurdaki artıştan ve yine Korona virüs nedeniyle nakliye sorunlarından fiyat artışları sonucunu doğuruyor.

Giyim ve ayakkabıda yüzde 4,08 artış

Giyim ve ayakkabı grubunda yüzde 4,08 aylık değişim ve manşet enflasyona 0.25 puanlık etki var. Perakendede korona virüs salgını nedeniyle neredeyse tüm mağazaların kapalı olması ve talebin de yok denecek kadar az seviyede seyretmesi giyim ve ayakkabıda yeni sezonun zamla başlamasına engel olamadı. Mayısta normalleşmenin yavaş yavaş başlaması ve mağazaların açılmasıyla beraber fiyatlarda artışın devam etmesi bekleniyor.

Konut grubu yüzde 0,32’lik aylık düşüş ile manşet enflasyonu 0.04 puan geriletti. Bunda su faturalarındaki indirim etkili. Ev eşyası grubu yüzde 1,09 artış yaşadı ve manşet enflasyona 0.08 puanlık yükseliş getirdi. Sağlıkta yüzde 0,53’lük artış var.

Petroldeki düşüş enflasyona yaradı

Uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarında gözlenen sert gerileme yurtiçinde benzin, mazot ve LPG fiyatlarını düşürdü. Benzin yüzde 10,3, motorin yüzde 9,26, LPG fiyatları ise yüzde 20 geriledi. Böylece ulaştırma grubunda aylık düşüş yüzde 1,83 oldu. Manşet enflasyonu 0,27 puan geriletmeyi başardı. Haberleşme grubunda ise cep telefonu ve cep telefonu görüşme ücretlerindeki indirim yüzde 1,23’lü aylık düşüş yaşarttı. Bunun manşet enflasyona etkisi 0.05 puan gerileme yönünde oldu. Altın fiyatlarındaki yükseliş çeşitli mal ve hizmetler kaleminde aylık artışı yüzde 4,66’ya taşıdı. Manşet enflasyonu ise bu grup 0,26 puan yükseltmeyi başardı. Bu grupta bulunan ve Korona virüs nedeniyle talebin zirve yaptığı kolonya fiyatlarında yüzde 13,69 zam olduğunu da not edelim.

TÜİK verilerine göre, yurtiçi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE), nisanda bir önceki aya göre yüzde 1,28, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 6,71 artış gösterdi.

Çekirdek enflasyonda gerileme sürüyor

Merkez Bankası geçen hafta yılın ikinci enflasyon raporu ile yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 7,4’e çekti. Merkez, yılın ikinci yarısından itibaren yıllık enflasyonda tek haneli seviyeler bekliyor. Mayıs ayı Para Politikaları Kurulu toplantısında yıllık enflasyondaki gerilemenin ve beklentinin ışığında yine temkinli bir faiz indirimi beklentisi bulunuyor. Çekirdek enflasyon göstergeleri işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE olan B çekirdek enflasyonu yüzde 11,65’ten yüzde 11,27'ye geriledi. Para politikası için takip edilen diğer bir veri enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, içki ve sigara ile altın hariç TÜFE olan C çekirdek enflasyon yıllıkta yüzde 9,93 ile tek haneye geriledi.