Devletten kiralık gişeler

Kültür ve Turizm Bakanlığı 53 müze ve örenyeri gişesini ihaleyle dokuz yıllığına toplu olarak kiraya verecek. Müze ve örenyeri ziyaretçi sayısının yüzde 80’ini, gelirlerinin ise yüzde 90’nını sağlayan 53 gişenin ihalesi 24 Ekim 2017 günü saat 10.00’da Ankara’da gerçekleştirilecek.

Geçici teminat tutarının 20 milyon TL olarak belirlendiği ihalede, muhammen bedel yıllık 153 milyon 501 bin 338 TL olacak. İhaleye çıkarılan müze ve örenyerleri arasında İstanbul Ayasofya Müzesi, İstanbul Topkapı Sarayı Müzesi, Denizli Hierapolis Örenyeri, İzmir Efes Örenyeri ve Nevşehir Göreme Örenyeri de yer alıyor.

DOKUZ YILLIĞINA KİRALANACAK

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanan ihale duyurusuna göre müze ve örenyerleri gişeleri dokuz yıllığına kiralanacak. Kira süresi 1 Ocak 2018’de başlayacak ve 31 Aralık 2026’da bitecek. İhale pazarlık usulüyle yapılacak. İsteklilerin, ihaleye teklif verilebilmesi için idare tarafından onaylanmış 5 bin TL bedelindeki ihale dosyasını satın alması zorunlu olacak. İhale teklifleri 24 Ekim günü saat 08.30-09.55 arasında son teslim saati 09.55’e kadar sıra numaralı alındılar karşılığında ihalenin yapılacağı adrese teslim edilecek. İhale dosyalarında dış zarflar aynı gün saat 10.00’da Kültür ve Turizm Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü’nde (DÖSİMM), isteklilerin de hazır bulunacağı komisyon huzurunda açılacak. Teklifler TL cinsinden verilecek. Geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar, ihale dosyasını satın af mayanlar ihaleye katılamayacak.

GİRİŞ ÜCRETLERİNİ BAKANLIK BELİRLEYECEK

İhalede muhammen bedel, yıllık 153 milyon 501 bin 338 TL olarak belirlendi. Geçici teminat tutarının 20 milyon TL olduğu ihalede, isteklinin idareye garanti ettiği 2018 yılma ait yıllık bilet geliri cirosunun 155 milyon TL’den az teklif etmesi halinde teklif komisyon tarafından değerlendirilmeyecek. Kiracı kira sözleşmesi kapsamındaki tüm gişeleri en geç 1 Ocak 2018 tarihinde devralacak ve işletmeye açacak. Kiracının idareye ödemeyi garanti ettiği yıllık diğer gelirler toplamı ödeme yükümlülüğü 1 Ocak 2019 tarihinde başlayacak. Kiracı, cari yıldaki yıllık ücretli ziyaretçi sayısını bir önceki yılda gerçekleşen yıllık ücretli ziyaretçi sayısına kıyasla en az yüzde 10 artırdığı takdirde; bir önceki yılda kriz hali gerçekleşmemiş olması ve ciro farkının sıfırdan büyük olması halinde başarı pirimi de alabilecek. Kira sözleşmesine yeni ziyaret alanı eklenmesi halinde, kira sözleşmesindeki tüm şartlar (tahsilatlar, ödemeler, cezalar vs.) söz konusu ziyaret alanı için de geçerli olacak. Ziyaret alanı giriş ücretleri bakanlık tarafından belirlenecek. İhaleye alan şirket, 31 Aralık 2018 itibarıyla yeni bilgi sistemini kurup, devreye alıncaya kadar mevcut bilgi sistemini kullanmaya devam edecek. İhale kapsamında olmayıp, yeni bilgi sistemine çevrimdışı bilgi aktarımı sağlanacak 76 müze ve örenyeri gişesinin istatistiklerinin takibi için, bu gişelerde zamanla sisteme edilecek. Böylece müze ve örenyeri toplam ziyaretçi sayısının yüzde 96’sını sağlayan gişeler sisteme entegre edilmiş olacak.

TÜRSAB İLGİLENİYOR

Müze ve örenyeri gişeleri ihalesiyle ilgilenenler arasında Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (TÜRSAB) de yer alıyor. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy ihaleyle ilgilendiklerini söyleyerek, ihaleye katılıp katıl-mama kararını ise yönetim kurulunun vereceğini ifade etti. Geçen yıl gerçekleştirilen ihalede müze ve örenyeri gişelerini 1 yıllığını kiralayan Turkuaz Tanıtım’ın da ihaleye katılma konusunda karar aşamasında olduğu öğrenildi.

"BAKANLIK ÖN AYAK OLMALI"

Turist Rehberleri Birliği (TUREB) Başkanı Ahmet Zeki Apalı ise, müze ve örenyeri gişeleri ihalesini takip eden sektör temsilcilerinden biri. Müze ve örenyeri gişelerinin sektördeki paydaşların yer alacağı bir konsorsiyum tarafından işletilmesinin çok daha faydalı olabileceğini dile getiren Apalı, Bakanlığın ön ayak olması halinde turizmden faydalanan, turizmde iş üreten paydaşların belli yüzdeler ve sorumluluklar çerçevesinde bu ihale için bir araya gelebileceğini ifade etti.

Apalı, “İhale bizim için çok büyük. Geçici teminat tutarı ve muhammen bedeli karşılayamayız” dedi. Müze ve örenyeri girişlerinin dijital girişle altına alınması gerektiğini vurgulayan Apalı,  “Grup girişleri acenteler üzerinden olmalı. Başka ülkelerde böyle. Mahalli insanlara öncelikli olarak sahip oldukları varlıkları tanımaları ve korumaları için girişlerde avantaj sağlanmalı. Müze ve örenyerleri gişelerinde yatırımların yeterince yapılmaması, elektronik sistemlerin düzgün çalışmaması, biletlemelerin doğru yapılmaması gibi önemli sorunlar da yaşanıyor. Bunlar da biran önce çözülmeli" diye konuştu.

"İHALELER BÖLGESEL AÇILMALI"

Denizli Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Başkanı Gazi Murat Şen, müze ve örenyerlerinin bölgesel olarak işletilmesi taraftarı olduklarını vurguladı. Dernek olarak müze ve örenyeri gişelerinin toplu olarak kiraya verilmesi ihalesini alabilme şansları olmadığım belirten Şen, “Burada Denizli Büyükşehir Belediyesi ve Pamuk- kale Belediyesi, özellikle Denizli Hierapolis (Pamukkale) Örenyeri ve Denizli Hierapolis Arkeoloji Müzesi’nin giriş ihalesiyle ilgilendi. Geçen yılki ihalede Pamukkale Belediyesi, ihale dosyasını da aldı. Ancak bir belediyenin diğer illerdeki müze ve örenyerlerini işletebilmesi mümkün değil. Teşekkür mektubu vererek ayrıldı. Şu anki işletmeci firmaya verildi. İhale bu yıl dokuz yıllığına açılıyor. Bu kadar büyük organizasyonu yapabilecek şirket sayısı da sınırlı. O nedenle rekabet şartları da yeterince oluşmuyor.

Zaten ihaleye çıkarılan gişelerin gelirlerine baktığınız zaman ilk 10 sırada yer alanların toplam gelirin yaklaşık yüzde 90’ını oluşturduğu görülüyor. Diğerleri yeterli gelir oluşturamıyor. Burada yeterli geliri oluşturan Ayasofya, Topkapı, Denizli Pamukkale ve Kapadokya. Diğerlerinin gelirleri düşük. Bu büyük gişeler ayrı ayrı ihaleye çıkarılırsa, daha çok katılım olur. Rekabet ortamı oluşur. DÖSİMM de daha fazla gelir elde etme imkanı sağlar” diye konuştu.

"TEKRAR PARA BASACAK"

Sektör temsilcileri turizm sektörünün kriz öncesine dönmesi halinde müze ve örenyeri gişelerinin yeniden para basmaya başlayacağı görüşünde. Bakanlığa bağlı açık olan müze ve örenyerlerinin 2014 yılı geliri yıllık 345 milyon TL, 2015 yılı geliri yıllık 357 milyon TL düzeyindeydi. İhale dosyasında, müze ve örenyerleri toplam gelirin yüzde 90’ını sağlayan 53 müze ve örenyerinin 2015 yılı toplam geliri 332.2 milyon TL, 2016 yılı toplam geliri 151.96 milyon TL düzeyinde olduğu görülüyor. Söz konusu 53 müze ve örenyeri gişesinin 2017 yılı sekiz aylık geliri ise 100.5 milyon TL düzeyinde bulunuyor.

Turizm sektöründe yaşanan sıkıntıların müze ve örenyeri gelirlerine de yansıdığını belirten Denizli Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Başkanı Gazi Murat Şen, turizmde kriz öncesine dönülmesi halinde müze ve örenyeri ziyaretçi sayısının ve gelirlerinin artacağının altını çizdi. Giriş ücretlerinin bugünkünün yüzde 40 altında olduğu 2014 yılında müze ve örenyeri gelirleri 350 milyon TL civarındaydı. Turizmde beklenen dönüşümün sağlanması halinde, müze ve örenyerleri gelirlerinin 500 milyon TL’ye ulaşması da mümkün. Turizm sektöründe iyileşme yaşanmazsa, şu anda halihazırda gişelerden elde edilen gelir ihale bedeline eşit. Kazandırmaz, kimse de ilgi göstermez” diye konuştu.

DÖSİMM beş yıl için 376 müze ve örenyeri gişelerinin kiralanması amacıyla geçen yıl eylülde ihaleye çıkmıştı. Müze ve örenyeri olarak ziyarete açılmamış yerlerin de yatırım maliyetlerinin dahil edildiği ihalede, muhammen bedelin yüksek olduğu gerekçesiyle aralarında TÜRSAB’ın da bulunduğu üç istekli çekilmişti. İkinci ihalede de tablo değişmemişti. Ardından DÖSMM müze ve örenyerleri gişelerini ihaleyle bir yıllığına Turkuaz Tanıtım’a kiralamıştı.

Bu yıl açılan gişe ihalesine, henüz açılmamış, yatırım maliyeti yüksek müze ve örenyerleri dahil edilmedi.

ACENTE BİLETİ UYGULAMASINDA DEĞİŞİKLİK

Acente bileti uygulamasında değişikliğe giderken, acentelere sağlanan yüzde 20 indirim korundu. A Grubu Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu’na göre kurulmuş A Grubu Seyahat Acentesi Belgesi olan tüm acentelere geçiş hakkı tanıyacak biletler bilet bedelinin yüzde 20’si nispetinde indirimli olarak kiracı tarafından satılacak. Acente biletinin geçerlilik süresi 12 ay olacak. Daha önce TÜRSAB, bakanlıktan yüzde 25 indirimli sağladığı biletleri, belli bir hizmet bedeli alarak acentelerde de yüzde 20 indirimli veriyordu.

İhale dosyasında miktarları belirtilen, TÜRSAB’ın ve acentelerin elinde bulundurduğu acente bileti stoku ise 31 Aralık 2018’e kadar geçerli olacak. 1 Ocak-31 Aralık 2019 tarihleri arasında söz konusu biletlerin idareye teslim edilmesi halinde, karşılığında 31 Aralık 2019 tarihine kadar geçerli olacak, teslim edilen acente bileti sayısının yüzde 80’i kadar cari acente bileti verilecek. Halen TÜRSAB’ın veya acentelerin elinde bulunduğunda acente bileti, 1 Ocak 2020 tarihinden itibaren geçerli olmayacak. Ayrıca bilete yapılacak zam, halen TÜRSAB’ın veya acentelerin elinde bulundurduğu acente bileti için geçerli olmayacak. (Hülya Genç Sertkaya/Para Dergisi)