Çin modeli Türkiye'ye uyar mı

Merkez Bankası'nın faiz indirimleri ve kurdaki rekor yükselişlerin ardından AK Parti'nin yeni bir ekonomi modelini Türkiye'ye getireceği konuşulmaya başlandı. Uygulanması düşünülen sisteme 'Çin modeli' diyen de oldu. AK Parti iktidarının Çin örneğiyle gündeme getirdiği, son günlerde çokça tartışılan “yeni ekonomi modeli”ni İktisatçı Mahfi Eğilmez değerlendirdi. İki ülkenin ekonomik, sosyal ve siyasal koşullarını karşılaştıran Eğilmez'in verdiği bilgiler, Çin ile Türkiye arasındaki farkları ortaya koydu.

TASARRUF FARKI

Kendi sitesinde yayınladığı yazısında, Eğilmez, “Çin'in yatırımlarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla'sına (GSYH) oranı bizim yatırımlarımızın iki katına yakın durumda. Benzer bir durum tasarruf oranlarında da görülüyor. Çin'in tasarrufları yatırımlarından fazla olduğu için cari fazla veriyor. Türkiye'nin tasarrufları yatırımlarının altında olduğu için cari açık veriyor. Çin'i model almayı düşünüyorsak önce tasarrufları artırmamız gerekir” dedi.

%30'A KARŞI YÜZDE %3

Tasarrufları artıracak unsurun reel faiz olduğunu belirten Eğilmez, “Çin'de enflasyon yüzde 2.3 iken Çin Merkez Bankası'nın faizi yüzde 3.9. Türkiye'de ise enflasyon yüzde 21.31 olduğu halde TCMB'nin uyguladığı Faiz yüzde 15. Bu durumda Türkiye'de tasarrufların artırılması ve sürdürülebilir cari fazla verilmesi mümkün bulunmuyor” ifadelerini kullandı. Eğilmez, Çin'in ihracatında yüksek teknolojili imalat sanayi ürünlerinin payının yüzde 30'un üzerinde bulunduğunu belirtirken, Türkiye'de ise bu oranın yüzde 3'ün altında olduğuna dikkat çekti.

Bu model istikrarsızlıktır

Ticaret savaşlarına karşın Çin, batı sermayesini çekmeye devam ediyor. 2020'de Çin'e yapılan yabancı sermaye yatırımı 163 milyar dolarken Türkiye'de 5.2 milyar dolar oldu. Ekonomide sağlanan bu başarının emeğin sömürülmesine göz yumularak gerçekleştiğini belirten Eğilmez, demokrasi ve hukukun üstünlüğü konusunda ise iki ülkenin de birbirini örnek alamayacak durumda olduğunu savundu. Eğilmez, “Türkiye, Çin modelini benimsemeye kalkarsa istikrarsızlığın artacağı bir ortam yaratmış olacak” dedi.

6 temel fark

1 – Çin'in tasarrufları yatırımlarından fazla, Türkiye'de tam tersi…

2 – Çin cari fazla, Türkiye cari açık veriyor.

3 – Çin'in yatırımlarının GSYH'sine oranı Türkiye'nin yatırımlarının iki katı…

4 – Çin'de enflasyon %2.3, Türkiye'de %21.31.

5 – Çin'de faiz %3.9, Türkiye'de %15.

6 – Çin'de yüksek teknolojili üretim %30 Türkiye'de sadece %3.

İlk 50'de 4 Çin üniversitesi

Soğuk savaş döneminde ABD'nin Sovyetler Birliği'ni kenara itebilmek için Çin'e yakınlaşarak zamanla Avrupa'yla birlikte, Çin'i yatırım üssü haline getirdiklerini kaydeden Eğilmez, Çin ile Türkiye arasındaki önemli farklardan birinin de eğitim olduğuna dikkat çekti. Bugün dünyanın en iyi 50 üniversitesi arasında 4 Çin üniversitesi bulunurken, Türkiye'den herhangi bir üniversite ilk 400'de dahi yok. Çin'in bunu, batıya gönderdiği öğrencileri daha sonra üniversitelere hoca olarak yerleştirerek başardığını ifade eden Eğilmez, “Eğitime yapılan bu yatırım bir süre sonra meyvelerini vermeye başladı. Çin taklit ürün yapmaktan özgün ürün üretmeye geçti” dedi.

Ekonomi cari fazla ile büyüyecek

Yeni ekonomi modelin özü: Yerli üretimi korumak