CEO’lar, 33 kat fazla kazanıyor

Türkiye’de CEO’lar, genel müdürler ile alt düzey beyaz yakalı çalışanları arasındaki ücret farkı ortalama 33 kata kadar çıkıyor. Ücret makası sektöre ve şirketlere göre de değişirken, telekomünikasyon sektörü 46 kat farkla ilk sırada yer alıyor. Son 10 yılda hızla açılan ücret farkını Türkiye’de yetişmiş yönetici sayısının az olması tetikliyor. TÜRKİYE’DE CEO’lar veya genel müdürler ile alt düzey beyaz yakalı çalışanları arasındaki ücret farkı ortalama 33 kata kadar çıkıyor. Bu rakama prim ya da yan kazançlar dahil olunca fark daha da açılıyor. Ücret makası telekomünikasyon sektöründe 46 kata kadar açılırken, sektöre ve şirketlere göre de fark değişiyor. İnsan kaynakları uzmanları bu farkları normal bulurken, son 10 yılda hızla açılan ücret farkını Türkiye’de yetişmiş yönetici sayısının az olması tetikliyor. 35 kat en çok görülüyor Türkiye’de yurtdışındaki örnekleri gibi yüksek prim anlaşmaları ve opsiyon sözleşmeleri olmasa da, bu haliyle de Türk şirketlerindeki CEO ve genel müdürler arasındaki ücret makası oldukça ‘açık’ görülüyor. Ücretlerin değişim nedeni olarak da sektörlerin farkı, şirket karlılıkları ve şirketin ödeme iştahı gösteriliyor. Aradaki fark firmadan firmaya ve sektörden sektöre farklılık gösterirken, hiyerarşi sayısının da katmanlarına bağlı olarak fark 20-30 kat arasında oluyor. En fazla örnekler ise 30-35 kat arasında değişiyor. Capital’in araştırmasına göre ise, CEO ya da genel müdürler, prim, bonus gibi ek kazançları olmadan alt kademe beyaz yakalı çalışanlarından 33 kat fazla alıyor. Ücret araştırmalarına göre makasa 10 yılda 2 kattan fazla açıldı. 2001’de en üst kademedeki CEO en alt kademedeki genç bir beyaz yakalının 12 katı kazanıyorken, 2009’da fark 33 katına kadar yükseldi. Gelişen ülkelerde yükseliyor Gelişmekte olan ülkelerde yetişmiş işgücü az olduğundan ücretler de üst kademelere çıktıkça yükseliyor. Yine bu pazarlardaki düşük nitelikli işgücü ve işsizlik oranları alt kademelerde ücretlerin düşük olmasına yol açıyor. İnsan kaynakları uzmanları maaş eğrisinin gelişmekte olan pazarlarda daha dik olmasının normal karşılanması gerektiği görüşünü belirtiyor. Türkiye’de üst düzey yöneticiler ile onlara rapor eden yöneticilerin ücretleri arasındaki fark 2 kat oluyor. Ücretlendirme ast-üst maaş farkından çok istihdam edilen kişinin şirkete olan faydasına bakılıyor. İş hayatına yeni atılan gençler, işe gerçek anlamda katkıda bulunmak için gerekli altyapıyı girdikleri şirketlerde tamamlıyor. Bu yüzden sorumlu müdürleriyle aralarında doğal bir usta-çırak ilişkisi oluşuyor. Bu gençleri eğitmek için fazladan enerji, zaman harcayan ve zorluklarla karşılaşan yöneticilerde de maddi anlamda desteklenme beklentisi artıyor. Normal karşılanıyor İnsan kaynakları uzmanları ücret farklarıyla ilgili ideal bir orandan bahsedilmesinin mümkün olmayacağını belirtiyor. Ancak farkın yüzde 30-40 olması normal karşılanıyor. Ayrıca Türkiye’deki üst yönetim ücretleri dünya rakamlarını aratmadığından bu uçurumun oluşması da normal karşılanıyor. Telekomda 46 kata çıkıyor ÜCRETLER farklı sektörlere göre değişiklikler gösteriyor. Dört büyük telekomünikasyon şirketinde CEO ile alt kademe beyaz yakalı ücret farkı en üst düzeylere tırmanıyor. Büyük telekom şirketlerinde yeni işe alınmış bir aday yıllık 25 bin ile 40 bin lira arasında ücretle işe başlarken, CEO maaşları yıllık 800 bin ile 1.2 milyon lira arasında değişiyor. Bu da aradaki ücret uçurumunu 46 kata kadar çıkarıyor. Bilişim alanı da uluslararası oyuncularında etkisiyle ücret farklarının turmandığı alanların başında geliyor. Bilişimde fark 40 kat oluyor. Bankacılıkta fark hızla açılıyor DENETİM ve bankacılık alanlarıyla finans sektörü makasın en çok açıldığı alanlardan biri. Bankacılıkta genel müdürler ile beyaz yakalı çalışan arasındaki ücret farkı 41 kat olarak gerçekleşiyor. Yıllara göre bakıldığında da bankacılık ücret farkının en hızlı açıldığı alanlardan biri olarak görülüyor. Bankacılıkta 2001 yılında 15 kat fark bulunurken, 2008 yılı ve sonrasında 41 kat olarak makas açılmaya devam ediyor. 11 sektörde fark nasıl açılıyor Sektör Fark Telekom 46 Bankacılık 41 Bilişim 40 Denetim 40 Üretim 26 Enerji 25 Perakende 20 Turizm 20 İlaç 16 Hızlı Tüketim 16 Tekstil 9.5 Türkiye’de CEO’larla çalışanlar arasındaki makas 33 kata çıkıyor Yıl Satış Bordro temsilcisi uzmanı 2001 15 12 2002 14 19 2003 28 35 2004 26 34 2005 24 33 2006 24 33 2007 19 28 2008 22 33 2009 22 32 2010 23 33 Agresif satışta ciro orantılı ödeme yapılıyor - İlaç ve hızlı tüketim alanlarında ise tablo çok farklı. Bu sektörler agresif satış odaklı olduğundan şirketler, yönetimine karlılık ya da ciro orantılı ödeme yapmayı tercih ediyor. Bu da, farkların 8.5 kat ile 16 kat arasında oluşmasını sağlıyor. CEO ya da genel müdürlere yılda ortalama 200-400 bin lira ücret veriliyor, üzerine kar payından temettü ekleniyor. İlk kademe ücretleri de yıllık 24 ila 36 bin lira arasında seyrediyor. - Beyaz eşya, otomotiv gibi üretime dayalı sektörler tamamen farklı bir yapıya sahip. Bu alanlarda CEO maaşları yıllık ortalama 300-520 bin lira arasında. İmalat sanayinde mühendis ücretleri ise farklı alanlarda 20 ila 30 bin arasında değişiyor. Oluşan 26 kat fark 2005’ten beri korunuyor. - Eleman sirkülasyonunun en yüksek olduğu alanlardan turizm ve perakendede ücret makasları 20 kata kadar açılıyor. Otelcilik alanında genel müdür maaşları yıllık 120-240 bin lira arasında seyrediyor. Beyaz yakalıdan 20 kata kadar fazla maaş alıyorlar. Perakende de benzer bir tablo var. Genel müdür maaşları yıllık ortalama 200-250 bin lira oluyor. Hürriyet