Avrupa'nın Rus gazı ithalatı rekor seviyelere ulaştı

Avrupa'nın deniz yoluyla rekor seviyede Rus gazı ithal etmesi, boru hatları üzerinden akış neredeyse durmuş olsa bile eski kıtanın bu önemli yakıt için Moskova'ya olan bağımlılığından tamamen kurtulamadığını gözler önüne seriyor. 

Dünya'da yer alan habere göre, genellikle büyük tankerlerle taşınan Rus sıvılaştırılmış doğal gazının ithalatı bu yılın ilk on ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 40'tan fazla arttı. Bu durum Brüksel'in Rus kaynaklarından uzaklaşma çabalarına rağmen Avrupa'nın Moskova'dan gelen gazı kesmekte ne kadar zorlandığını gösteriyor. 

Rus LNG'si bu dönemde Avrupa'nın deniz yoluyla yaptığı ithalatın yüzde 16'sını oluşturdu. Toplam 17,8 milyar metreküplük hacim, bu süre zarfındaki 62,1 milyar metreküplük boru hattı gaz akışının çok küçük bir kısmını temsil etse de Avrupa'yı Putin'in enerjiyi bir silah gibi kullanmasına maruz bırakıyor.

Avrupa’nın Rus LNG ithalatı arttı

Financial Times'a konuşan Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikası Merkezi'nde küresel araştırma uzmanı olan Anne-Sophie Corbeau, "Putin bir gün uyanıp 'Avrupa'ya LNG göndermeyi durduracağız' diyebilir ve bölgeyi daha da pahalı bir spot piyasadan alım yapmaya zorlayabilir" dedi.

Corbeau ayrıca Rusya'nın siyasi kazanımlar elde etmek ve Avrupalılar üzerinde baskı kurmak için kargoları Bangladeş ve Pakistan gibi LNG ihtiyacı bulunan ülkelere ucuz fiyatlarla yönlendirebileceğini de sözlerine ekledi.

Bazı Avrupa ülkelerinin enerji güvenliği açısından taşıdığı önem nedeniyle Rus gazına yönelik herhangi bir yaptırım bulunmuyor. Kremlin, Ukrayna'nın işgalinden sonra boru hatlarından akışı kademeli olarak azaltarak avantaj elde etti, fiyatları artırdı ve kıta genelinde bir hayat pahalılığı krizini körükledi.

Yamal’da vanalar kapalı

Polonya'dan geçen Yamal boru hattından gaz akışı Mayıs ayından bu yana durduruldu. Rusya yaz aylarında Almanya'ya giden Nord Stream 1 hattından akışı kesti. Boru hattı daha sonra bazı Avrupa ülkelerinin kasıtlı bir sabotaj eylemi olduğunu iddia ettiği bir şekilde patladı.

Rusya son zamanlarda Ukrayna üzerinden bölgeye ulaşan tek boru hattından Batı Avrupa'ya yapılan sevkiyatı da kısıtlamakla tehdit etti. Düşünce kuruluşu Bruegel'in verilerine göre Rusya'dan gelen boru hattı gazı geçen yılın aynı dönemine kıyasla yaklaşık %80 oranında azaldı.

Geçen yıl LNG dahil 155 milyar metreküp Rus doğal gazı ithal eden Avrupa, bu açığı kapatmak için uluslararası LNG piyasasına yöneldi. Refinitiv'in verilerine göre, Ocak ve Ekim ayları arasında dünya genelinde 111 milyar m3'lük rekor bir LNG ithalatı gerçekleşti ve bu rakam bir önceki yıla göre yaklaşık %70 artış gösterdi.

Bu dönemde Rusya'dan yapılan ithalat, 2021'in aynı dönemine kıyasla yüzde 42 artarak 17,8 milyar metreküpe ulaşırken, Fransa, Belçika, İspanya ve Hollanda neredeyse tüm hacimleri üstlendi.

Rus LNG'sinin büyük kısmı Rus Novatek şirketine ait olan Yamal LNG ortak girişiminden geliyor. Geri kalanı ise Fransız Total, Çinli CNPC ve bir Çin devlet fonuna ait. Novatek hisselerinin yüzde 10'undan biraz daha azını da Rusya'nın devlet şirketi Gazprom sağlıyor.

Avrupa'nın Rusya ile bağlarının bir başka işareti olarak, uydu veri analiz şirketi QuantCube'e göre, Rusya'nın Finlandiya ile güney sınırı yakınlarındaki Portovaya tesisinden LNG taşıyan büyük bir gemi geçen ay Yunanistan'a ulaştı. Bu, bu yılın başlarında faaliyete geçen Portovaya projesinin ilk sevkiyatı olacak.

ABD’de tedarik liderliğini perçinlemek istiyor

2017'den bu yana Avrupa için ilk üç kaynak arasında yer alan ülke, son üç yılda toplam ithalatının yaklaşık %20'sini gerçekleştirdi. Refinitiv'e göre Rusya bu yıl ikinci en büyük kaynak oldu. Ancak Avrupa'nın yüzde 42'sini oluşturan ABD LNG'sini daha fazla alması nedeniyle rekor ithalata rağmen payı yüzde 16'ya düştü. Katar yüzde 13,7 ile Avrupa'nın üçüncü en büyük LNG tedarikçisi oldu.

"Benim biraz alaycı bakış açıma göre Rusya'dan LNG alıyorsak sorun yok. Çünkü aksi takdirde başka bir yere gönderilecek olan gazı Ruslardan alıyoruz," diyor Bruegel'de kıdemli araştırmacı olan Georg Zachmann.

Zachmann, "Avrupa'nın acilen ihtiyaç duyduğu şey, Rusya'nın siyasi çıkarlar elde etmek ve Avrupa'nın birliğini bozmak için Avrupa'daki bireysel alıcılara seçici olarak gaz göndermesi durumuna karşı koruma sağlayacak bir mekanizmadır" dedi.

Avrupa dayanışması, İspanya ve Yunanistan gibi ülkeler arasında gaz fiyatlarına bir üst sınır getirilmesinden yana bir çatlak oluşurken, Almanya, Danimarka ve Hollanda'nın böyle bir adıma şüpheyle yaklaşması nedeniyle halihazırda test ediliyor. Bu arada Macaristan, Ağustos ayında Gazprom ile yeni bir gaz anlaşması imzaladı.

Zachmann, dayanışmanın bozulması halinde, "Macaristan'dan daha fazla ülkenin Rus gazını kolayca kabul etmeye istekli olması riskiyle karşı karşıya kalabiliriz ve bu büyük bir sorun olur" dedi.

Çin'den, Rusya'ya "temiz ve yeşil enerjide birlikte çalışalım" mesajı

Stoltenberg: Rusya kazanırsa kalıcı barış olmaz

Avrupa Birliği’nden Rusya'ya bir darbe daha

Kazakistan, Rusya'ya ihracat kapsamını genişletti

Borrell: Rusya, Ukrayna'yı kara deliğe çevirmeye çalışıyor