Küresel ekonomide toparlanma

2010 yılından bu yana ilk defa global çapta, hem zengin ülkeler hem de gelişen ekonomiler eşanlı büyümeye başladı. Hatta son altı aydır büyüyen aktivite global çapta görülebiliyor. Geliştikleri en kolay görülebilen ülkeler, Asya’nın ihracatçı ülkeleri, Avrupa ve de Amerika ve de son dönemde ağır darbe yaşamış olan Rusya ve de Brezilya. Global ticaretçi Taiwan ve Güney Kore de oldukça hareketli.

Canlanma en çok imalat sanayisinde görülmekte. 2017 Şubat ayında Taiwan’dan ihracat (çoğu semiconductor) 2016 yılına göre yüzde 28 artmış bulunuyor. Güney Kore ihracatı da şubat 2017 ayında bir evvelki yıla göre yüzde 20 artmış. Yuan ile bakıldığında Çin’in ihracatı da 2017 yılının ilk iki ayında 2016 yılına göre yüzde 11 artmış bulunuyor. Çoklukla şirketlerin makine ve alet harcamaları artmakta. Salt 2016 yılının son çeyreğinde yıllıklaştırılmış olarak makine ve teçhizat harcaması yüzde 5.4 artmış bulunuyor. Avrupa Komisyonu'nun ekonomik durum endeksi, son yılların, yani 2011 ortalamalarının çok üstünde.

Halbuki 2015 yılında Çin ekonomisinde fiyatlar düşmekte ve hisse senetleri de değer kaybetmekte idi. Bu durum da 2009 yılından bu yana Çin çöker mi korkusunu yaymıştı. Petrol fiyatlarında varil başına 30 doların altına düşüşte bu Çin faktörü de önemli etki yapmıştı. Çin borçlarını ödeyebilir mi korkusu hakimdi. Bu korkular Rusya ve Brezilyanın da resesyona düşmesinde etken olmuştu. Çin Kasım 2015 ile Ocak 2016 arasında 300 milyar dolarlık döviz rezervi harcamıştı. Çin gene de sermaye hareketlerini engelleyerek dövizin dışarıya kaçmasını engellemeyi başardı. Global düzelme de başlayınca petrol 50 dolar varil başına değerine yükseldiği gibi Çin korkuları ve de deflasyon endişeleri de azaldı.

2016 yılının son çeyreğinde Japonya’da şirket harcamaları da yıllık yüzde 8 arttı. Ürün fiyatlarının artışı ve de karların artmaya başlaması şirket yatırımlarını da artırdı. Kasım ayında ABD’de Trump’ın seçimi kazanması ve vergi indirimi ve de regülasyon azaltılması olasılıklarının gündeme gelmesi, ekonomik düzelmenin Asya’dan ABD ve de Avrupa’ya atlamasını sağladı. Brezilya ve Rusya’daki güçlü resesyonlar da bitmeye başladı gibi. Rusya’da enflasyon yüzde 16.9 düzeyinden yüzde 4.6 düzeyine indi. Büyüme pozitife dönerken, faiz yüzde 17 düzeyinden yüzde 10 düzeyine geriledi. Brezilya ekonomisinde de 2016 sonuna gelindiğinde enflasyon yüzde 4.5 değerine düştü. Brezilya Merkez Bankası da 2 puan azalma ile faizi yüzde 12.25 seviyesine indirdi. Meksika dışındaki emtea üreticisi Latin ülkeleri de para politikasını yumuşatmaya başladı.

ABD tam istihdam durumuna çok yakın. Ücretler de yüzde 2.8 arttı. Ancak prodüktivitenin bir türlü artmaması, Trump’ın vaad ettiği yüzde 4 büyümeye pek olanak sağlamayacak. ABD bu yıl yüzde 2 civarında büyür. Tabii Avrupa’daki seçimlerde popülist partilerin hükümetleri ele alması da euro için endişeler endişeler yaratabilir. Yani riskler de var ama gene de global ekonomi artık pozitife döndü tezi yaygın kabul görmekte.