Yunan seçimleri hakkında bilmeniz gereken 5 soru

AYÇA KARACA – FINANSGUNDEM.COM

Yunanistan’da Pazar günü düzenlenecek seçimler öncesinde Market Watch’ta yayınlanan analizde Yunan seçimleri hakkında cevabı en fazla merak edilen 5 soruya ilişkin ayrıntılı bir analize yer verildi.

Analizde, Yunanistan’ın Aralık ayında Başbakan Samaras’ın önerdiği adayın Parlamento’da reddedilmesinin ardından bir kez daha kendisini politik ve ekonomik bir dramın içinde bulduğu belirtiliyor. Düzenlenecek erken seçimlerde sol eğilimli ve euro’ya şüpheyle yaklaşan Syrıza’nın iktidara gelebileceği ve bunun Yunanistan’ın uyguladığı kurtarma programını tehdit edeceğine ilişkin endişelerin arttığına dikkat çekiliyor. Kamuoyunda ve finansal piyasalarda seçimlere ilişkin soruların arttığı belirtilerek bu çerçevede yatırımcıların bilmesi gereken beş önemli husus analiz ediliyor. 
 
Hangi partileri izlemeliyim?
Tasarruf önlemleri ve kurtrama paketi karşıtı Syrıza ve karizmatik lideri Tsipras Yunanistan’ın Euro Bölgesi üyeliğinin anahtarını elinde tutuyor. Parti kamuoyu yoklamalarında önde gidiyor ve Tsipras seçimlerden Başbakan olarak çıkacağına emin gözüküyor.

Aralık’taki Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrası Tsipras “Tasarruf önlemleri yakında sona erecek. Samaras hükümeti de bitecek” demecini vermişti.

Syrıza uluslararası kurtarma program kapsamında sert tasarruf önlemlerine uymaya zorlanan Yunanistan’da bu önlemler aleyhinde yıllardır kampanya yürütüyor ve kurtarma paketinin koşullarını  troyka ile –IMF, Avrupa Komisyonu ve Avrupa Merkez Bankası- yeniden müzakere etmek istiyor. Başlıca endişe ise Syrıza ve troykanın yeni bir kurtarma paketi koşulları üzerinde anlaşamayıp Yunanistan’ın temerrüde sürüklenmesi olarak görünüyor. Kurtarma paketinin 4 yıllık süresi Aralık’ta sona ermesine rağmen Yunanistan’a uluslararası kreditörlerin taleplerini karşılaması için iki ay daha ek süre verilmişti.
Tsipras, Ocak ayında Alman gazetesi Handelsblatt’a verdiği demeçte “Yunanistan’ın borçları ekonomi bu şekilde sürekli bir mali kıstlamayla karşı karşıya olduğu sürece ödenemez” demişti. Ayrıca “Amacımız euro içerisinde kalarak yeni bir anlaşmaya varıp Yunan halkının rahat bir nefes almasını sağlamak” yorumunda da bulunmuştu.

 Seçimlerde diğer bir önemli parti ise halen Başbakan olan Antonio Samaras’ın sağ eğilimli Yeni Demokrasi Partisi olarak öne çıkıyor. Yunanistan’ın son genel seçimleri Haziran 2012’de gerçekleşti ve Yeni Demokrasi Partisi koalisyon hükümetinin başı olarak kurtarma paketi kapsamında reformları ve tasarruf önlemlerini yürüttü. Ancak işsizliğin acı verecek denli yüksek ve ekonomik büyümenin son derece düşük olduğu bir ortamda Yunanlılar hükümete karşı tasarruf önlemlerine son verilmesi çağrısında bulunmaya başladılar. Samaras daha fazla oy kazanabilmek için “daha fazla ücret kesintisi olmayacağı” ve  “vergi kesintileri yapılacağı” vaadinde bulundu.
 
Yunanistan’ın temerrüd veya euro’dan çıkış riski bulunuyor mu?
Anketler Syrıza’nın birinci parti olacağını işaret ederken Yunanistan’ın Euro Bölgesi’ni terkedebileceği korkuları artıyor. Her ne kadar Syrıza anti-euro söylemini yumuşatmış olsa da tasarruf önlemlerine son vermenin Yunanistan’ın para birliğindeki üyeliğine mal olacağı endişeleri hüküm sürüyor.

Berenberg Baş Ekonomisti Holger Schmieding Syrıza’nınYunanistan’ı ciddi bir krize sürükleme  –paranın dışarı kaçtığı, ne troyka ne de AMB’nin yardım edemediği ve Yunanistan’ın euro içerisinde ya da dışında bir temerrüde sürüklendiği- ihtimalinin %40 olduğunu belirtiyor.

Ancak çok bahsedilen euro’dan çıkış –Grexit- gerçekleşse bile Schmieding’in bunun Avrupa’da diğer bölgelerde ayrılma eğilimini tetikleyeceğine dair şüpheleri bulunuyor. Araştırma notunda “Diğer ülkelerin Yunanistan’ı izleyeceğine dair herhangi bir olasılık görmüyoruz. Grexit’in bir krize yol açması büyük olasılıkla olası takipçilerdeki  herhangi bir tartışmayı erteler” ifadelerine yer veriyor.Yunanistan’da Eurobarometer’ın 2014 sonbaharında yaptığı ankete göre nüfusun %63’ü Euro Bölgesi içerisinde kalmak istiyor.
 
AMB seçimleri izliyor mu?Bugün yeni bir parasal genişleme kararı alan AMB bu çerçevede Yunanistan’ı da yakından izliyor. RBC Sermaye Piyasaları Baş Ekonomisti James Ashley  “AMB genişlemeci yeni bir program hazırlarken Yunanistan’daki durum büyük olasılıkla dikkate alınıyor ancak Guvernörler Konseyi bir üye ülkedeki politik belirsizlik nedeniyle parasal politikanın askıya alınmasına izin vermeyecektir” yorumunda bulunuyor.

En büyük endişe ise AMB’nin yeni bir parasal genişleme programı açıklamasından sonra Syrıza’nın iktidara gelmesi, Yunanistan’ın borçlarını ödemeyip temerrüde düşmesi ve bunun sonucu olarak AMB’nin Yunan tahvillerinin kullanıldığı bilançosunun sıkıntıya düşmesi olarak ifade ediliyor.

Ancak AMB’nin parasal genişleme kararı öncesi -seçimden tam 3 gün once- ulusal merkez bankalarının riskin bir kısmını taşıyacağı bir program üzerinde çalıştığı belirtiliyor. Ashley  “Bu şekilde eğer Yunanistan temerrüde düşerse bilançosunda bir problem yaşayacak olan euro sisteminin tümü değil de sadece Yunanistan Merkez Bankası olacak” tahmininde bulunuyor.
 
Avrupa piyasaları nasıl etkilenecek?                    
Yunan varlıklarında seçimler öncesi yaşanan düşme oldukça önemli miktarda oldu. Atina Borsası geçtiğimiz 1 ay içerisinde %5,5 gerilerken 2014’e göre  değerinde üçte birlik oranda  düşüş yaşandı. 10 yıllık Yunan tahvillerinin getirisi ise %9’un üzerinde seyrediyor. Eğer Syrıza kazanırsa Yunan borsası ve tahvil piyasaları için daha fazla zayıflama söz konusu olabileceği öngörülüyor.

 RBC Sermaye Piyasaları Baş Ekonomisti James Ashley Yunanistan’ın dramının          “Euro Bölgesi’nde belirgin olan politik riskin giderek artmasının bir tezahürü” olduğunu belirtiyor. Bu riskin euro’yu dolara karşı son 11 yılın en düşük seviyesine getiren faktörlerden biri olduğunu da ekliyor. 

Bu seçim Euro Bölgesi’nin çevre ülkeleri için ne anlama geliyor?
Yunanistan politik kaosu 2012’de ortaya çıkmış, ülkede iki ay içinde iki seçim gerçekleşmiş, yatırım bankaları grexit için hazırlanmış, İtalya ve İspanya‘da faiz oranları aşırı yükselmiş ve bulaşma riski yatırımcılar için gerçek bir tehdit haline gelmişti.

Ancak  geçtiğimiz 2,5 yıl içerisinde çok şey değişti. AMB Başkanı Draghi “euro’yu kurtarmak için ne gerkiyorsa yapılacak” mesajını verdi ve Avrupa İstikrar Mekanizması ülkelerin kendi sorunlarının diğer ülkelere sıçramaması için faaliyete geçti. Ayrıca İspanya ve İrlanda gibi diğer çevre ülkeler  daha sağlam bir finansal yapıya kavuştular ve şoklara karşı daha hazırlıklı bulunuyorlar.

Berenberg Baş Ekonomisti Schmieding notunda “Euro Bölgesi şimdi krizlerle başa çıkabilecek iyi işleyen bir makine “yorumunda bulunuyor ve ekliyor “Euro Bölgesi  potansiyel bir Yunan kazasını büyük olasılıkla çok sınırlı ve geçici bir hasarla atlatabilir."