Yumurta fiyatlarında kur etkisi

Temel gıda fiyatlarındaki artışlar vatandaşın cebini yakarken son dönemde özellikle yumurta fiyatları sıkça tartışılmaya başlandı. Bugün itibarıyla ortalama yumurta adet fiyatı 2.5 liraya çıktı. Organik yumurtalarda ise fiyat 4.5 lirayı aşıyor.

2021 sonunda 0.92 lira olan yumurta fiyatları yaklaşık 10 ayda yüzde 177 yükseldi.

ARTIŞA YEM VE ENERJİ FİYATLARI ETKİLİ OLUYOR

Haber Türk'te yer alan habere göre, bu artışın nedeni ise üretimdeki düşüş değil maliyetlerdeki yükseliş oldu. TÜİK verilerine göre temmuz ayında tavuk yumurtası üretimi geçen yılın aynı ayına göre yüzde 3.5 artarak 1.57 milyara çıktı.

Ocak-Temmuz döneminde ise üretim geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0.6 artarak 11.16 milyar adedi buldu.

Eylül itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 83.45'e ulaşırken, yumurta fiyatlarının bu oranın çok üzerinde artmasının nedeni olarak yem ve enerji fiyatlarına işaret ediliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü verilerine göre tavuk yumurtası üretiminde maliyetin yüzde 68'ini yem, yüzde 15.87'sini civciv ve yüzde 11.74'ünü civciv fiyatları oluşturuyor.

EMTİA FİYATLARINDA SERT ARTIŞ

Yumurtalık yem fiyatları 2021 sonunda ton başına 3.312 lirayken eylül sonu itibarıyla 9.980 liraya yükseldi. Yem fiyatlarında soya fasulyesi, mısır gibi emtia fiyatlarındaki değişimler önemli rol oynuyor. Bu ürünlerde küresel olarak dolar bazında yüzde 30'u aşan yükselişler yaşandı. Rusya-Ukrayna savaşı odaklı emtialar yanında enerjide de maliyetler artınca küresel yem fiyatlarında sert artışlar kaydedildi.

KUR ETKİSİ

Türkiye'de ithal yem kullanıldığı için dolar/TL'deki yükseliş de yem fiyatlarına ek yük bindirdi. Küresel yem fiyatları yüzde 100'ün üzerinde artarken dolar/TL de bu yıl şu ana kadar yüzde 38 yükseldi. Böylece yem fiyatlarında TL bazında artışlar yüzde 200'ü aştı. Yani yumurta fiyatları yüzde 177 artarken aslında maliyet artışının önemli bir kısmı sadece yem fiyatlarından geldi.

ENERJİ MALİYETİ ARTTI

En önemli maliyet kalemlerinden birisi olan enerjide de hem uluslararası fiyatlar hem de kur artışı kaynaklı önemli yükselişler yaşandı. Elektrik fiyatları yıl genelinde yüzde 140 arttı.

Taşımada kullanılan motorinin fiyatı da 2022 genelinde yüzde 125 yükseldi. Taşımadaki maliyet artışı sebebiyle üretici-raf fiyatı arasındaki farkın oran olarak çok değişmese de bedel olarak 42 kuruştan 1 TL 22 kuruşa çıkmasında katkıda bulundu.

İŞ GÜCÜ MALİYETLERİNDE YÜZDE 85 ARTIŞ

Bunun yanında civciv fiyatları ise yüzde 40 ile enflasyonun altında bir yükseliş kaydetti. Asgari ücret artışlarına paralel bir biçimde şu ana kadar iş gücü maliyetleri de ortalama yüzde 80-85 yükseldi. Tüm bu maliyet artışları hesaba katıldığında

302 TL'lLİK ARTIŞ

Peki bu artış ortalama vatandaş için ne anlama geliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre geçen yıl Türkiye'de kişi başı ortalama yıllık yumurta tüketimi 191 oldu. Bu tüketimden yola çıkıldığında vatandaşın ortalama yumurta harcaması şu ana kadar 2022'de 301.8 lira yükseldi.

"Türkiye’de enflasyonun faturası şimdi de yumurtacılara kesiliyor"