Yatırımcı Türkiye'den reform bekliyor

Bir ülkenin yatırım çekebilmesi için uluslararası endekslerdeki sıralaması büyük önem taşıyor. Sürdürülebilirlik, şeffaflık, iş yapabilme, rekabetçilik gibi endeksler özellikle yabancı yatırımcının bir ülkeye yatırım yaparken gözönünde bulundurduğu en önemli kriterlerin başında geliyor. Türkiye yaptığı reformlarla bazı alanlarla elini güçlendirse de endeksler daha gidilecek çok yol olduğunu söylüyor.

Milliyet'te yer alan habere göre, kurumsal yönetim ilkelerinin yönetimin her alanında hayata geçirilmesi ve yolsuzluk karnesinin düzeltilmesi Türkiye’nin çözmesi gereken konular. Her yıl gerek Avrupa Birliği İlerleme Raporları gerekse Uluslararası Şeffaflık Örgütü gibi kurumlar tarafından hazırlanan raporlar Türkiye’de var olan eksiklikleri gözler önüne seriyor ve daha fazla iyileştirme gerektiğine işaret ediyor.

İş Yapılabilirlik Endeksi
Dünya Bankası kuruluşu International Finance Corporation’ın (IFC) Türkiye’de İş Yapılabilirlik Endeksi’ne göre, Türkiye Avrupa ve Orta Asya bölgesinde bu yıl 69’uncu sırada. Geçen yıla göre 3 basamak yükselen Türkiye için bu bir başarı gibi görünse de yine de yatırımcılar için yeterli bir sıralama değil. İş yapmada/işe başlarken kolaylık sıralamasında Türkiye 20 sıra birden gerileyip 93’ncü sıraya düşmüş. Bunun yanında Türkiye, kredi bulmada 4, mal tescil etme konusunda ise 8 basamak gerilemiş durumda. Endekste iş yapmayı en çok zorlaştıran maddelerin ürün tescili ve işe başlama kolaylığı olduğunun altı çiziliyor.

Yatırımları etkileyen bir başka endeks ise Şeffaflık Endeksi. Dünya Ekonomi Forumu, Dünya Bankası gibi uluslararası mali kuruluşların verilerini baz alarak yolsuzluk/rüşvet-devlet ilişkilerini araştıran ve yıllık raporlar hazırlayan Transparency International’ın (Uluslararası Şeffaflık Örgütü) Endeksi’ne göre, Türkiye yolsuzluk sıralamasında 53. sırada skoru ise 100 üzerinden 50. Geçen yıla göre bir basamak yükselse de hızla büyüyen ekonomisi ve genç nüfusu ile karşılaştırıldığında hala yolsuzluğun yüksek olduğu gelişmekte olan ülkeler arasında.

Global Yolsuzluk Barometresi’ne göre, toplumun yüzde 57’si son üç yılda yolsuzluğun arttığını düşünüyor. Yolsuzluğun en çok var olduğuna inanılan alanlar kamu kurumları ve eğitim sistemi. Toplumun yüzde 40’ı ise hükümetin yolsuzlukla mücadele çabalarını etkin bulmuyor.

Rekabet gücü yükseldi...

Dünya Ekonomik Forumu’nun (World Economic Forum-WEF) Küresel Rekabet Raporu’na göre Türkiye 16 basamak birden yükselip 43’üncü sıraya yerleşti. Endekste sıralamasını yükselten dört Güneydoğu Avrupa ülkesi arasında rekabet gücü en yüksek ülke olarak yer alan Türkiye rekabet gücünü yükseltirken hukuk, altyapı, şeffaflık, kurumsal yönetim, iş yapma kolaylığı noktalarında geriye gidiyor.

Yatırımcıların takip ettikleri uluslararası endekslerden biri de kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla mücadele için 1989’da kurulan OECD bünyesindeki Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) değerlendirmeleri.

FATF, genel kurulu sonrası yayınladığı raporda, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1267 ve 1373 kararları kapsamında terörist varlıkların belirlenmesi ve dondurulması noktasında eksiklikleri bulunduğunu belirtti. Birkaç yıl öncesine göre Türkiye’nin bu konuda aşama kaydettiğinin de vurgulandığı rapora göre buna rağmen Türkiye hala bu konuda yeterli düzenlemeleri yapmadı. Dolayısıyla da Türkiye, FATF’nin ‘koyu gri’ listesindeki yerini korudu.

Bu yıl Dünya Ekonomik Forumu’nda Türkiye için yapmayı taahhüt ettiği ancak, hâlâ hayata geçirmediği reformlar konuşuldu. Ekonomistler, IMF eski yöneticileri ve fon sahipleri Türkiye ile ilgili bir yandan büyümesi, genişleyen orta sınıfı ve genç nüfusu hakkında methiyeler düzülürken bir yandan da hakettiği sıçramayı yapamamasının gerekçelerinin başında uluslararası endekslerde de kendini gösteren ve hayata geçirilmeyen reformlar gösterildi. Bu açıdan 2014’ün seçim sonrası reformların hayata geçirileceği bir yıl olması bekleniyor.

Enerjide eşitlik yok
Yatırım çekme noktasında enerji maliyetleri her zaman en çok bakılan kriterler arasında. Dünya Enerji Konseyi’nin endeksine göre Türkiye enerji eşitliği konusunda 81. sıradan 82. sıraya gerilemiş durumda.