'Şimdi al sonra öde' borç krizi mi getirecek?

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Mobil ödemeler çağında, İsveçli "şimdi al daha sonra öde"(BNPL) şirketi Klarna'nın geçen ay İngiltere'de ilk fiziksel kartını piyasaya sürme kararının etkileri biraz geç hissetti. Pastel pembe ve siyah renkteki kartlar, müşterilerin alışverişlerini yapmalarını ancak ödemeyi 30 gün geciktirmeyi sağlıyor.

Financial Times’ın haberine göre diğer teminatsız borç verme türlerine daha sağlıklı bir alternatif olarak pazarlanan ve İngiltere'yi kasıp kavuran BNPL yöntemi, yaşam maliyetlerinin yükselmesiyle birlikte borçların ödenebilmesi konusundaki endişeleri de körüklüyor.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre Klarna’nın 17 ülkede 90 milyon civarında müşterisi bulunuyor. Fintek şirketi geçen yıl Japon SoftBank tarafından desteklenen bir yatırım turunda 46 milyar dolar değerlendi ve son birkaç yılda İngiltere'deki BNPL patlamasına öncülük etti.

Ancak zaman içerisinde bu sektör de kalabalıklaşmaya başladı. Dijital bankalar Monzo ve Revolut BNPL özelliklerini denemeye başlarken yeni nesil banka Virgin Money de taksitli alışveriş hizmetini geçen yılın sonlarında başlattı. Aralık ayında Barclays ve Amazon, 100 sterlin veya daha fazla miktardaki satın alım işlemleri için ‘Instalments’ adında bir BNPL özelliğinin piyasaya sürüldüğünü duyurdu.

İngiltere Finansal Yürütme Otoritesi (FCA) 2020 yılında 2,7 milyar sterlinlik BNPL işlemi yapıldığını açıkladı. Araştırmacılar geçtiğimiz yıl bu rakamın iki katından daha fazla 5,7 milyar sterlin BNPL işlemi yapıldığını belirtiyor.

BNPL, kullanıcıların ödemeleri kaçırmadıkları sürece faiz ödemeden satın alma maliyetini geciktirmelerine veya bölmelerine olanak tanıyor. Bazı sağlayıcılar gecikme ödemelerini veya faiz ücretlerini bile ortadan kaldırmış durumda.

İngiltere’de hemen hemen tüm büyük giyim ve ayakkabı perakendecileri artık internet sitelerinde ödeme seçeneği olarak BNPL imkanı sunuyor. Örnek vermek gerekirse Klarna'nın ortakları arasında JD Sports, Nike, H&M, Hotel Chocolat ve Ray-Ban gibi tüketicilerin tercih ettiği firmalar da bulunuyor. Ödeme yöntemi aynı zamanda, ev eşyaları ve elektronik gibi daha yüksek fiyatları olan sektörlerde de yaygın bir şekilde kullanılıyor.

Perakendeciler tıpkı bir kredi kartı şirketine değişim ücreti ödedikleri gibi BNPL sağlayıcısına da komisyon ödüyor. Bazı perakende firmaları ise BNPL yönetiminin kopyası ödeme yöntemlerini kendi bünyelerinde oluşturuyor.

Ancak Financial Times’ın haberine göre bu finansal kaynağın hızlı bir şekilde büyümesi ve erişiminin kolay olması, genç ve savunmasız tüketicilerin karşılayabileceklerinden daha fazla harcama yapmasına teşvik edildiği endişelerine de yol açıyor. Özellikle de kredi puanı düşük tüketiciler bu endişelerin merkezinde yer alıyor.

İngiltere halihazırda son 30 yılın en yüksek enflasyonuyla karşı karşıya ve yükselen enerji maliyetleriyle birlikte artan yaşam maliyetlerinin hane halkı gelirlerini sıkıştırmaya artarak devam etmesi bekleniyor.

Tüketici hakları lobi örgütü Which?’in Politika ve Savunuculuk Direktörü Rocio Concha, "Araştırmamız, birçok kullanıcının borç aldıklarının farkında olmadığını veya eksik ödeme yapma olasılığını dikkate almadığını gösteriyor" diye uyardı.

Aralık 2020'de, İngiltere Reklam Standartları Kurumu Klarna'nın "insanların ruh halini iyileştirmek için kredi kullanımını sorumsuzca teşvik eden" reklamlarının birçoğunu yasakladı ve tüm sağlayıcıların BNPL'in bir borç türü olduğunu açıkça belirtilmesini gerektiren yönergeler getirdi.

Yönergeler sonrası Klarna’dan yapılan açıklamada reklam politikalarını aktif bir şekilde ve önemli ölçüde değiştirdiklerine dikkat çekildi. Firma sorumlu harcamaları teşvik etmek için tasarlanan ürünleri KlarnaSense’e yatırım yaptıklarını da belirtti.

BNPL sektörü şimdilerde içlerinde FCA ve İngiltere Hazine Bakanlığı’nın da dahil olduğu düzenleyici kurumlar tarafından da izleniyor. İngiltere Merkez Bankası ise, hizmetleri karşılığında yılda ortalama yüzde 20'den fazla Faiz oranı talep eden kredi kartlarına göre BNPL sağlayıcılarının daha az vahşi bir tavır benimsediklerini savunuyor.

Klarna Ekim ayında, düzenleyici kurumların baskılarından kurtulmak için İngiltere'deki hizmetlerinde değişiklikler yaptı. Şirket, müşterilere kredi teklif edildiğini ve kaçırılan ödemelere yönelik cezalar olduğunu açık bir şekilde sunacakları yeni bir ifade geliştireceklerini söyledi. Firma ayrıca ödeme yöntemlerine bir "şimdi öde" seçeneğini ve daha sert kredi kontrollerini de ekledi.

Klarna İngiltere Hazine Bakanlığı’na yaptığı sunumda BNPL'yi "doğası gereği daha düşük riskli bir kredi seçeneği" olarak tanımlıyor. Klarna UK Başkanı Alex Marsh istişarenin "uzun zamandır çağrıda bulunduğumuz BNPL yönteminin düzenlenmesi konusunda ileriye doğru atılmış önemli bir adım" olduğunu söyledi.

İngiltere merkezli BNPL firması Zilch konuyla ilgili açıklamasında, "Gecikme ücretlerden ve faizden para kazandıran kredi kartı modellerinin aksine, modelimiz yalnızca müşteriler zamanında geri ödeyebiliyorsa çalışıyor" ifadelerine kullandı.

Barclays Partner Finance CEO’su Anthony Stephen BNPL düzenlemeleri ile ilişkin açıklamasında, “Tüm tüketici kredilerini düzenlemeye tabi olması ve aynı kuralların uygulanması gerektiğine inanıyoruz" dedi.

‘Şimdi Al Sonra Öde’ uygulamalarının ardındaki büyük risk

‘Şimdi al sonra öde’nin altın çağı

KDV indirimi sonrası yoğunluk arttı