Katılım bankalarının sektördeki payı nedir

Türkiye Katılım Bankaları Birliği 15. Olağan Genel Kurulu dün İstanbul’da gerçekleştirildi. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, BDDK Başkanı Mehmet Ali Akben, TMSF Başkanı Şakir Ercangül ile Kurul üyeleri, Başkan Yardımcıları ve Katılım Bankaları yöneticilerinin katıldığı Genel Kurul’da zirvede yeni başkan da seçildi. Türkiye Finans Genel Müdürü Osman Çelik,  iki yıldır yürüttüğü Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini, Albaraka Türk Genel Müdürü Fahrettin Yahşi’ye devretti. Genel Kurul açılış konuşmasında sektöre yönelik bilgiler veren Osman Çelik, “Katılım Bankacılığı sektörü 2015 yılında temel bilanço kalemlerinde büyümesine devam etmiştir. Aktiflerimiz 2015 yılında %15.2 artarak 120.2 milyar TL’ye yükselirken, pazar payımız %5.1 olarak gerçekleşmiştir. Nakdi kullandırılan fonlarımız %14.8 artışla 81 milyar TL’ye, toplanan fonlarımız ise %13.3 artışla 75.6 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu kalemlerde pazar payımız sırasıyla %5.3 ve %5.7 olarak gerçekleşmiştir. Özkaynaklarımız %10 artışla 10.6 milyar TL’ye yükselmiştir” dedi.

Sektöre iki yeni kamu katılım bankasının giriş yapmasıyla banka sayısının 6’ya yükseldiğini belirten Çelik, “Kamu ve özel sektör tarafından bu zamana kadar ihraç edilen sukukların hacmi 10 milyar doları geçmiştir” diye konuştu.

KATILIM BANKACILIĞI BÜYÜMEYE DEVAM ETTİ

Osman Çelik’in konuşması şöyle:

“Hepinizin bildiği üzere 2014 yılında %3,4 büyüyen dünya ekonomisi 2015 yılında %3,1 oranında büyümüştür. Türkiye’ye gelince; 2015 yılında iki seçim ortamı ve artan jeopolitik risklere rağmen, Türkiye ekonomisi 2015’te de %4,0 ile Avrupa’nın en hızlı, G20 ülkelerinin ise önde gelen Asya ekonomilerinin ardından en yüksek büyümesini kaydetmiştir. 2016 yılında da büyümenin aynı seviyeyi yakalayabileceği tahmin edilmektedir. 2015 yılında yaşadığımız seçimler ve tırmanan terör olayları ile yakın coğrafyamızda meydana gelen sıcak çatışmalara Rusya’nın uyguladığı ekonomik ambargo eklenmesine rağmen, büyümede bu neticenin alınması bir taraftan ekonomimizin performansına, diğer taraftan da Kasım 2015 seçiminin ardından oluşan ve devam eden siyasi istikrara bağlanabilir. Düşük kamu borcu, sağlıklı sermayelendirilmiş bankacılık sektörü, ihracat ve tasarrufu önceleyen sürdürülebilir büyüme arayışı Türkiye ekonomisinde güçlü büyüme oranlarına ulaşabilmenin ana sürükleyicileri olmaya devam etmekte ve bu sayede Türkiye’yi dünya genelinde pozitif ayrıştırmaktadır.

Değerli misafirler,

Katılım Bankacılığı sektörü 2015 yılında temel bilanço kalemlerinde büyümesine devam etmiştir. Aktiflerimiz 2015 yılında %15.2 artarak 120.2 milyar TL’ye yükselirken, pazar payımız %5.1 olarak gerçekleşmiştir. Nakdi kullandırılan fonlarımız %14.8 artışla 81 milyar TL’ye, toplanan fonlarımız ise

%13.3 artışla 75.6 milyar TL’ye ulaşmıştır. Bu kalemlerde pazar payımız sırasıyla %5.3 ve %5.7 olarak gerçekleşmiştir. Özkaynaklarımız %10 artışla 10.6 milyar TL’ye yükselmiştir.

Sektörümüze iki yeni kamu katılım bankasının giriş yapmasıyla banka sayımız 6’ya yükselmiştir. Şu anda 1.100’e ulaşmış şube sayısı ve 16.000’in üzerinde personel ile müşterilerimize hizmet vermekteyiz. Sektör yurt genelindeki şubeleşme faaliyetlerinin yanı sıra yurt dışında da atağa geçmiştir. Böylece ülke genelinde şube ağını genişleten sektör, yurt dışında da bölgesel güç olma yolunda hızla ilerlemektedir. Kamu bankalarının sektörümüzde faaliyete geçmeleri ile artan rekabete bağlı olarak, ürün ve hizmet kalitesi de yükselecektir.

Ayrıca son yıllardaki gelişime baktığımızda; sektörün ürün, hizmet, şubeleşme ve alternatif dağıtım kanallarında yeniden yapılandığı dikkat çekmektedir. Bununla birlikte, sektörümüz kira sertifikası alanında oldukça başarılı ihraçlara imza atmaktadır. 2010 yılında ihracına başladığımız ve zamanla hayatımıza daha fazla giren kira sertifikaları alanında yaşanan önemli gelişmelere hepiniz şahit olmaktasınız. Kamu ve özel sektör tarafından bu zamana kadar ihraç edilen sukukların hacmi 10 milyar doları geçmiştir. Öte yandan sermaye piyasasında özgün bir yere sahip olan Katılım 30, Katılım 50 ve Katılım Model Portföy adındaki üç borsa endeksimiz ve bir adet Katılım Endeksi Hisse Senedi Fonumuz başarılı şekilde işlem görmeye devam etmektedir.

Bunlara ek olarak, son yıllarda sektörümüz pek çok önemli gelişmeye sahne olmaktadır. 2009 yılında İstanbul Finans Merkezi çalışmalarına başlanmış olup, Aralık 2014’te Onuncu Kalkınma Planı kapsamında İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Programı Eylem Planı yayınlanmıştır. Katılım Bankacılığına ilişkin olarak; mevcut algı, insan kaynağı ve literatür, kurumsal ve hukuki altyapı ile ürün ve hizmet çeşitliliğinin geliştirilmesi politikaları, eylem planının 7. Bileşeni kapsamında yer almaktadır. Eylem Planında “Katılım Bankacılığı ve Faizsiz Finans Sisteminin Geliştirilmesi” konusuna yer verilmesini, sektörümüzün gelişimi ve büyüme potansiyeli açısından önemsiyor, bu konuda kamu otoritemizin sektöre verdiği değerden ötürü memnuniyetimizi bir kez daha vurgulamak istiyorum.

Ülkemizdeki faizsiz finans sisteminin gelişmesine yönelik çalışmalara yüksek önem atfeden ve bu çalışmaların organize bir ekip tarafından yürütülmesi maksadıyla 2015 yılı içerisinde bünyesinde özel bir daire kurarak sektörümüze olan desteklerini bir kez daha ortaya koyan Sayın BDDK Başkan'ına ve yönetimine teşekkür ederim.

Bildiğiniz gibi 2013 yılında Kızılcahamam’da BDDK ve TKBB bünyesinde Faizsiz Finans ve Katılım Bankacılığı çalıştayı düzenlenmiştir. Akabinde Birliğimiz tarafından yayınlanan Türkiye Katılım Bankacılığı Strateji Belgesi’nde yer aldığı üzere bugün %5’lerde olan pazar payımızın, 2025 yılına kadar %15 seviyesine çıkması hedeflenmektedir. Stratejik hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilmesi gereken eylemler; “sektörel strateji ve koordinasyon”, “ürün çeşitliliği ve gelişimi”, “danışma kurulları”, “eğitim, insan kaynakları ve sertifikasyon” ile “kurumsal iletişim, algı ve itibar” olarak belirlenmiştir. Bu kapsamdaki çalışmalarımız devam etmekte olup, Birliğimizin yanı sıra BDDK, T.C. Hazine Müsteşarlığı, TCMB, Borsa İstanbul, SPK gibi çeşitli kuruluşların da yer aldığı çalışma grupları işbirliğiyle İFM ve Strateji Belgesinde yer alan eylemlerin öngörülen zaman dilimlerinde hayata geçirilmesi hedeflenmektedir. Strateji Belgesinde yer alan eylem adımlarının hayata geçirilmesi, sektörün büyümesini destekleyecek ve Türk Katılım Bankacılığının daha sağlam bir zemine oturmasını sağlayacaktır.

Değerli misafirler,

2015 yılında, Strateji Belgemiz’de yer alan eylemler doğrultusunda birçok aksiyon alınmıştır.

Bu kapsamda, Türkiye Katılım Bankacılığı sektörünün algı, itibar ve tanıtımının geliştirilmesine, iletişim faaliyetlerinin planlanmasına ve artırılmasına yönelik olarak stratejik marka iletişimi danışmanlığı hizmeti alınmaya başlanmış ve bu konuda bütçemizden önemli bir kaynak ayrılmıştır. Ayrıca katılım bankalarının yöneticileri, marka danışmanımız ve BDDK’nın katılımı ile Nisan ayında bir çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştayın çıktıları doğrultusunda bu alandaki yol haritamız ortaya çıkacaktır.  

2015 yılında Birliğimiz, Katılım Bankacılığının tanıtımı için ulusal ve uluslararası önemli konferanslara da iştirak etmiştir. 2015 Ekim ayında Sakarya Üniversitesi tarafından düzenlenen, sponsor ve düzenleyici kuruluş olarak katıldığımız, “Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Kongresi”, 2015 Mayıs ayında Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde düzenlenen “Türkiye’de Katılım Bankacılığı ve Uygulaması” konferansı, Ekim 2015’te Diyanet İşleri Başkanlığı, Konya Ticaret Odası, Karatay ve Necmettin Erbakan Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen ve katılım bankalarımız danışman hocalarının tebliğleriyle yer aldıkları “İslam Ticaret Hukuku Kongresi” Birlik olarak katıldığımız önemli etkinliklerdir.

2015 yılında en yoğun çalışma alanlarımızdan birisi kuşkusuz fon kullandırma yöntemleri ile ilgili çalışmalardır. Zaman zaman kamuoyunda eleştiri konusu yapılan murabaha yöntemi ile birlikte diğer tüm fon kullandırma yöntemleri ile ilgili olarak muhtelif çalışma komiteleri oluşturulmuştur. Komitelerimizin yaptıkları çalışmalar sonucunda hazırlanan Kanun ve Yönetmelik Değişiklik Taslakları ile murabaha, kiralama, ortaklık, vekâlet, istisna ve karz tebliği taslakları çok yakın zamanda BDDK’ ya gönderilmek üzere hazır hale getirilmiştir.

Strateji Belgesinde yer alan eylemlere ek olarak, faizsiz finans sisteminin daha hızlı ve sağlıklı gelişmesi için sekretaryası Hazine Müsteşarlığı tarafından yürütülen Faizsiz Finans Koordinasyon Kurulu kurulmuştur. Kurul, faizsiz Finans konusunda gelişmelerin etkili bir şekilde sürdürülebilmesi için ilgili bütün kurumlarla koordinasyonu sağlayacak bir mekanizma olarak öngörülmüştür. Kurulun ilk toplantısı, Başbakan Yardımcısı Sayın Mehmet Şimşek başkanlığında 10 Mart 2016 tarihinde gerçekleştirilmiş ve yılda en az üç kez toplanılmasına karar verilmiştir. Yapılan kurulda Birliğimize ürün geliştirilmesi konusunda görev verilmiştir. Bu kurulda ayrıca Birliğimiz bünyesinde bağımsız bir Merkezi Danışma Kurulu oluşturulması kararlaştırılmıştır. Bağımsız bir Merkezi Danışma Kurulu oluşturulmasına yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. İstanbul Finans Merkezi çalışmalarının bir adımı olarak İstanbul'da faaliyet gösteren Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi için de Birliğimizi temsilen bir uzman istihdamı sağlanmıştır.

Bu gelişmelere ek olarak, sektörümüzün POS ve kredi kartı pazarında birim maliyetlerini düşürmek ve rekabette daha iyi duruma gelmesini sağlamak amacıyla ortak POS ve kredi kartı projesi üzerinde çalışma başlatılmış olup, devam etmektedir. Ayrıca, TCMB ile Katılım Bankacılığı likidite sağlama mekanizmalarının (gün içi likidite, geç likidite gibi) geliştirilmesi amacıyla başlatılan çalışmalar tüm hızıyla devam etmekte ve inşallah en yakın zamanda sonuç alınması beklenmektedir.

Diğer taraftan Gelir İdaresi bünyesinde sağlanacak web servisi üzerinden e-fatura sorgulaması ile katılım bankalarının kurumsal finansmanda kullandıkları faturaları orijinallik ve mükerrerlik yönünden sorgulayacak olan merkezi fatura kayıt sistemine geçiş konusundaki çalışmalarımız da devam etmektedir.

Strateji Belgesi ve Eylem Planı doğrultusunda alınan tüm bu aksiyonlar ve ilerleyen günlerde bu kapsamda yapacağımız çalışmalar sektörün büyümesini destekleyecektir.

Değerli misafirler,

Konuşmamı tamamlarken, her iki yılda bir gerçekleştirilen seçimle bir diğer Banka’ya geçen Türkiye Katılım Bankaları Birliği Başkanlığı görevim boyunca bana desteklerini esirgemeyen bankalarımızın değerli yöneticilerine ve özverili çalışmaları için tüm sektör çalışanlarına teşekkür ediyorum. Faizsiz sisteme yönelik yeni ürünlerimizle ve Strateji Belgemizde yer alan eylemlerimizin zamanında gerçekleştirilmesi ile önümüzdeki yılların katılım bankaları için çok daha güzel gelişmelere tanık olacağına inanıyorum. Genel Kurulumuza teşrifleriniz için başta Saygıdeğer Başbakan Yardımcımız, BDDK Başkanımız, Kurul Üyelerimiz ve Başkan Yardımcılarımız olmak üzere tüm misafirlerimize teşekkür ediyor, sizleri saygıyla selamlıyorum.