Karbon salınımı alarm veriyor

Atmosferdeki karbondioksit miktarının 415 ppm’e ulaşması uzmanları endişelendirdi. ‘Eğer önlem alınmazsa bugün doğan çocuklar ortaokula geldiklerinde kaçışı olmayan felaketlerle yüzleşecek’ diyen uzmanlar, küresel ısınmaya karşı global seferberlik ilan edilmesi gerektiğini söylüyor.

Milliyet'ten Mert İnan'ın haberine göre son 10 yıldır, sürekli yükselme eğrisi gösteren atmosferdeki karbondioksit emisyonu, 1 aylık dönemde insanlığın ortaya çıkışından bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye ulaştı. Öyle ki, geçtiğimiz ay ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Ajansı’nın araştırma kolu Mauna Loa Gözlemevi’nin raporuna göre, atmosferdeki karbondioksit seviyesi milyonda 415.26’ya çıkarak, daha önce kaydedilen 415 ppm oranını aştı. Yazın gelmesiyle seviyenin düşeceği bekleniyordu. Ancak karbondioksit seviyesi geçtiğimiz hafta yeni bir rekor kırarak 414.3 ppm seviyesine ulaştı.

Ekolojik denge bozuluyor

Türk Toraks Derneği Başkanı Prof.Dr.Hasan Bayram, son 1 aylık dönemde yaşananların adeta yaklaşan felaketin habercisi olduğu görüşünde. Prof.Dr. Bayram konuya ilişkin olarak şu bilgileri verdi:

“Geri dönülemez seviyeye sadece 12 yıl kaldı. Eğer önlem alınmazsa bugün doğan çocuklar ortaokula geldiklerinde kaçışı olmayan felaketlerle yüzleşecekler. Son yıllarda sera gazı emisyonlarında yüzde 140’lık artış söz konusu. Gerek ulusal gerekse küresel düzeyde ulaşılan veriler, insan uygarlığının kelimenin tam anlamıyla kıyamete sürüklendiğine işaret ediyor. Türkiye’de 2018 yılı ortalama sıcaklığı 15.4 derece olarak ölçüldü. 2017’deki ortalama sıcaklık 14.2 dereceydi. Sadece son bir yıl içerisinde 1.2 derece artış bile, doğrudan insan sağlığı ve ekolojik denge üzerinde olumsuz etki yaratır. 2018’in ulusal ortalama sıcaklık seviyesi, 1980-2010 dönemi ortalamasına göre 1.9 derece daha yüksek. 2018 yılında meteorolojik afetlerin en sık yaşandığı kentler Antalya, Balıkesir, Kahramanmaraş, Mersin, Ordu ve Şanlıurfa oldu. Özellikle Antalya başta olmak üzere Akdeniz’i etkisine alan tropik benzeri fırtınalar dikkat çekici. Doğal afetlerin ilk üç sırası, yüzde 39 sel, yüzde 28 fırtına ve yüzde 16 dolu olarak sıralandı.

Yaşamın sürmesi için

Yaşamın devamı için 2030 yılına kadar atmosfere salınan karbon emisyonu yarıya indirilmeli. Global seferberlik ilan edilerek enerji kaybını önleyen, enerji verimliliği ve tasarrufunu önceleyen, tümüyle yenilenebilir ve karbonsuz bir enerji sistemi devreye sokulmalı. Bu sağlıksız havadan özelikle çocuklar, yaşlılar, yoksullar ve hastalar daha çok etkileniyor.”

‘Havamız AB’ye göre % 33.4 daha kirli’

TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Baran Bozoğlu Türkiye’de her yıl yaklaşık 30 bin kişinin hava kirliliğine bağlı sorunlardan yaşamını yitirdiğini belirterek şunları söyledi:
“Türkiye’nin havası AB’ye göre en az yüzde 33.4 daha kirli. Toplam sera gazı emisyonu 526.3 milyon ton olarak hesaplanmış durumda. 1990 yılında kişi başına düşen karbondioksit eşdeğer emisyonu 4 ton olarak hesaplanırken, bu oran günümüzde 6.6 ton seviyesine çıkmış durumda. Ülkemizde, PM 2.5 parametresine göre, 313 istasyonun 68 tanesinde ölçüm yapılıyor. Ölçüm yapılan istasyonların yüzde 69’undan güvenli veri alınamadı. PM 2.5 parametresi bakımında, havası kirli şehirler, Amasya, Ankara, İstanbul, Bolu, Bursa olarak sıralandı. PM 10 parametresine göre, 219 istasyonun yüzde 38’inden güveli veri alınamadı. Yaklaşık 60 milyon kişi PM 10 yıllık ortalama limitinin aşıldığı yerlerde yaşıyor. İstanbul özelinde konuşacak olursak yaklaşık 2 milyon kişinin yaşadığı bölgelerde ölçümler hiç yapılmamış. PM 10 parametresi bakamından havası kirli şehirler, Kahramanmaraş, İstanbul, Ankara, İzmir, Muğla başı çekiyor.”

‘Güvenli veri alınamıyor’

Saatlik ve günlük kükürtdioksit ölçümü yapan 81 ildeki 213 istasyonun yüzde 44’ünden de güvenli veri alınamadığını belirten Bozoğlu ayrıca şu verileri paylaştı: “Yaklaşık 30 milyon kişi, güvenli kükürtdioksit verisinin alımadığı bölgelerde yaşıyor. Kükürtdioksit kaynaklı hava kirliliği yaşayan kentlerin başında, İstanbul, Adana, Edirne, Ağrı geliyor. Azotdioksit parametresine göre, 173 istasyonun yüzde 56’sından güvenli veri alınamazken, azotdioksit parametresi bakmından Adana, Amasya, Ankara, İstanbul havası en kirli şehirler. Bunların dışında karbonmonoksit parametresine göre de İstanbul, Ankara, Adana havası kirli şehirler olarak öne çıkıyor.”