İş Bankası’ndan Teos Antik Kenti’ndeki kazılara destek

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu, bu yönüyle arkeolojik açıdan dünyanın en zengin toprakları arasında yer alıyor. Ülkemizin arkeolojik varlığının gün yüzüne çıkarılması ve kültür mirasının korunması amacıyla yürütülen çalışmalara katkı sağlayan Türkiye İş Bankası, İzmir Seferihisar/Sığacık’ta bulunan Teos’ta sürdürülen kazı çalışmalarına da destek veriyor. 

İş Bankası’nın desteği ile yapılacak arkeolojik kazılarla, Teos’un en önemli yapılarından biri olan ve Hellenistik dönem kent surunun içerisinde bulunan Dionysos Tapınağı’nın tamamen gün yüzüne çıkarılarak, gelecek kuşaklara aktarılması sağlanmış olacak. 

Teos, tarihte ilk kez Sanatçılar Birliği’nin kurulduğu kent 

Ionia Bölgesi’nin 12 kentinden biri olan, tarihi MÖ 1000 yıllarına kadar uzanan ve 65 hektarlık alan üzerine kurulu Teos antik liman kentini, yarımadanın ortasındaki akropol ile güney limanı arasında yaklaşık 3,7 km uzunluğunda, iyi korunmuş durumda olan Hellenistik dönem kent suru çevreliyor. Teos’un içerisinde Hellenistik ve Roma Dönemi kalıntıları, Dionysos Tapınağı, Agora, Tiyatro ve Antik Liman yapıları yer alıyor. 

Teos antik kenti, MÖ 3. yüzyılda şair,  tiyatrocu ve müzisyenlerden oluşan Dionysos Sanatçılar Birliği’ne de ev sahipliği yapmıştır. Şairler Anakreon, Antimakhos, Epikuros, Nausiphanes, Apellikon ve tarihçi Hekataios Teos’ta yaşamış antik çağın önemli filozof ve sanatçıları arasında yer alıyor. 

2 bin 200 yıllık kira kontratı 

Türk bilim insanlarının kazı ve araştırmalarının 1960’lı yıllarda başladığı Teos Antik Kenti’nde 2010 yılından bu yana yeniden başlayan kazı ve restorasyon çalışmaları Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Musa Kadıoğlu başkanlığında yürütülüyor. Yapılan kazı çalışmaları sırasında, Ekim 2016’da bulunan, kira sözleşmesi niteliği taşıyan ve hukuki terimler ile pek çok ayrıntıya yer vermesi açısından çok değerli bulunan 2 bin 200 yıllık yazıt dikkat çekiyor. 

2015 yılında ören yeri statüsü kazanan Teos Antik Kenti, bölgede Efes ve Bergama’dan sonra en sık ziyaret edilen ören yerlerinden biri haline gelmiş durumda.   

“Tarihi mirasın aydınlatılması ve geleceğe aktarılması için çaba gösteriyoruz”  

Bankanın Teos Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmalarını duyurmak üzere gerçekleştirilen basın ziyaretine Türkiye İş Bankası Kurumsal İletişim Müdürü Bülent Yumuşaker ve İş Sanat Genel Müdürü Zuhal Üreten katıldı. Kurulduğundan bu yana ekonomik kalkınmanın yanı sıra toplumsal gelişimde de öncü rol üstlenen Bankanın, bu çerçevede eğitim, çevre ve kültür-sanat alanlarında sosyal sorumluluk projeleri hayata geçirdiğini belirten Yumuşaker,  uzun soluklu, yaygın ve sürdürülebilirliğin bu projelerin ortak noktası olduğunu vurgulayarak,  şöyle dedi: “Kültür-sanat alanındaki çalışmalarımızın önemli bir başlığını da arkeolojik kazılar oluşturuyor. Yüzyıllarca birçok kültür ve medeniyete ev sahipliği yapan Anadolu’nun kültürel ve tarihsel zenginliğinin gün yüzüne çıkarılması, bu mirasın koruma altına alınarak gelecek nesillere aktarılması, bu konudaki toplumsal bilincin pekiştirilmesi kurumsal sosyal sorumluluk çalışmalarımızda öncelik verdiğimiz hususlar arasında yer alıyor. Gaziantep Zeugma’da, Antalya Patara’da ve Kırşehir Kaman’da devam eden arkeolojik kazılara destek veriyoruz. Bu alandaki desteğe Teos ile bir yenisini daha ekliyoruz. Her kazı alanının, bulunduğu bölge için kalkınma fırsatları barındırdığını da dikkate alacak olursak, çalışmaların bu yönüyle de çok önemli olduğunu düşünüyoruz.” 

TÜRKİYE İŞ BANKASI’NIN ARKEOLOJİ ALANINDA SAĞLADIĞI DİĞER DESTEKLER

Zeugma “Muzalar Evi” Kazı Sponsorluğu 

Gaziantep'in Nizip ilçesinde Birecik Baraj Gölü kıyısında bulunan Zeugma Antik Kenti’nde 1987 yılında başlatılan kazılar bünyesinde “Muzalar (Esin Perileri) Evi” adında bir yapı tespit edilmiştir. Dönemin zengin ve kültürlü bir ailesine ait olduğu düşünülen çok iyi korunmuş bu evdeki 9 fresk; yazarlar, şairler, müzisyenler, tarihçiler ve filozoflar için resmedilen ilham perilerini simgelemektedir. 

2012 yılında Muzalar Evi kazısına Bankamızca 5 yıl için destek taahhüdü verilmiştir. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyelerinden Prof. Dr. Kutalmış Görkay’ın kazı başkanı olarak yürüttüğü çalışmalar neticesinde, Muzalar Evi’nde 3 yeni mozaik bulunmuştur. 

2014 yılında kazılar kapsamında tespit edilen 3 mozaik kamuoyuna duyurulmuştur. Gün yüzüne çıkarılan bu mozaikler; evin misafir salonunda mitolojide ideal kadın olarak bilinen ve antik dönemde Heroine olarak da adlandırılan dört kadın figürü, avlu sundurmasında iki mitolojik kadın kahraman figürü, avluda ise zengin deniz canlıları arasında deniz tanrısı ve tanrıçaları Okeanos ve Thetis’in figürleridir.

Kazı Başkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay tarafından kaleme alınan “Geçmişten Günümüze Bir Geçit: Zeugma” başlıklı kitap, 2015 yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından basılmıştır. 

Ülkemizin önemli tarihi ve kültürel mekânları arasında yer alan, arkeolojik açıdan zengin bir potansiyele sahip olan Zeugma Antik Kenti’nde Bankamızın katkılarıyla önemli sonuçlara ulaşılan Muzalar Evi kazı çalışmalarının tamamlanmasını teminen desteğimizin devam ettirilmesine karar verilmiştir. 

Ayrıca, Zeugma Kazı Evi - Restorasyon Merkezi inşaatının tamamlanması için de ilave katkı sağlanmıştır. Bu doğrultuda hem inşaatın, hem de Muzalar Evi kazısının 2019 yılı içerisinde tamamlanması hedeflenmektedir. 

Patara Antik Kenti Kazı Sponsorluğu 

Ülkemizin önemli ören yerleri arasında yer alan Patara Antik Kenti’nde kazılar 1988 yılında başlatılmıştır. Kazı çalışmaları için Bakanlar Kurulu kararıyla 1988-2008 yılları arasında Akdeniz Üniversitesi Fen - Edebiyat Fakültesi Klasik Arkeoloji Bölümü öğretim görevlilerinden Prof. Dr. Fahri Işık kazı başkanı olarak görevlendirilmiş, 2009 yılından itibaren başkanlık görevini Prof. Dr. Havva İşkan Işık üstlenmiştir. 

10 km2'lik bir alanı kapsayan kazı alanı içerisinde dünyanın en eski deniz feneri olduğu bilinen ve Piri Reis’in yazıtlarında bahsi geçen “Patara Deniz Feneri” ve “Yol Kılavuz Anıtı” (Milliarium Lyciae) gibi eserlerin yanı sıra 1905 yılına ait ilk Osmanlı Telsiz İstasyonu olma özelliğine sahip bir külliye de bulunmaktadır. 

Kazı çalışmalarıyla alanda 2 km uzunluğunda bir antik liman için düzenleme yapılması ve limanın ülkemiz kültür-turizm hayatına kazandırılması arzu edilmektedir. Bunun yanı sıra deniz fenerinin kule kısmının onarılması, Dünya Anıtlar Fonu (World Monument Fund) tarafından “tehlike altındaki çok değerli yapılar” listesine alınan Korinth Tapınağı’nın restorasyonu, antik tiyatronun onarılması, küçük hamam yapısının restore edilerek müze haline getirilmesi ve limanda bulunan hamamın onarılması planlanmaktadır. 

Zeugma Antik Kenti Muzalar Evi kazısının yanı sıra Patara Antik Kenti arkeolojik çalışmalarının da 5 yıl boyunca desteklenmesi uygun görülmüştür. 2016 yılında başlatılan proje kapsamında Türkiye İş Bankası, iştirakleri Şişecam ve TSKB ile birlikte Patara Antik Kenti’nde sürdürülen kazı çalışmalarına katkı sağlamaktadır. 

Kırşehir Kaman Kazı Sponsorluğu 

Türkiye İş Bankası, 1985 yılından bu yana Kırşehir Kaman’da kazı çalışmalarını sürdüren Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’ne de destek vermektedir. 1985 yılında Kalehöyük’te başlattığı kazı çalışmalarını, 2009 yılından itibaren Yassıhöyük ve Büklükale’ye de taşıyan Enstitü, çok yönlü bilimsel çalışmaları ile Anadolu kronolojisini yeniden ele almaktadır. 

İş Bankası, kazı çalışmalarında ortaya çıkan arkeolojik buluntuların zarar görmeden hızlı ve kolayca incelenmesi amacıyla daha önce özel nitelikli bir X-ray cihazı temin edilmesi için katkı sağladığı Enstitü ile yeni bir işbirliğine giderek, kazılarda çıkarılan seramik parçaları saklamak üzere kullanılan deponun yenilenmesine de destek olmaktadır. İş Bankası’nın verdiği destek ile kazılardan çıkan tarihi buluntuların uygun akademik koşullarda korunarak, en iyi şekilde gelecek kuşaklara aktarılması sağlanacaktır. 

Kalehöyük’teki kazılar, Altes Prens Takahito Mikasa tarafından 1978 yılında Tokyo’da kurulan Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA, Japanese Institute of Anatolian Archeology)  tarafından 1985’de başlatılmıştır. 280 metre çapında, 16 metre yüksekliğinde tipik Anadolu höyüğünde sürdürülen kazılar, 40 yılı aşkın süredir Türkiye’de yaşayan Dr. Sachihiro Omura başkanlığında yürütülmektedir. 4 bin yıllık geçmişe sahip Kalehöyük’te bugüne kadar tarihi M.Ö. 2300’e kadar giden, Osmanlılardan Eski Tunç Çağı’na uzanan 4 ayrı kültür katmanına ait 2 binin üzerinde eser gün yüzüne çıkarılmıştır. Kazılardan çıkan eserler, Kalehöyük’teki Japon Bahçesi içinde yer alan Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Anadolu’nun merkezinde tarihi İpekyolu üzerindeki bölgede bundan sonra yapılacak kazı çalışmalarında Kalkolitik ve Neolitik çağlara dair katmanların açığa çıkarılması beklenmektedir. 

Kazı çalışmalarına dâhil edilen Yassıhöyük’te tespit edilen kerpiç binanın, büyük bir yapının bir kısmı olduğu ve Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na ait bulunduğu kanıtlanmış olup, Büklükale’deki buluntular ise Hitit İmparatorluk dönemine tarihlenmiştir.