İhracat, kur ve bayram tatiliyle dibe vurdu

Eylül ayı ihracatı, geçen yıla göre yüzde 19.8 azalarak 10.6 milyar dolar oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, ihracattaki düşüş trendi sürerken, eylül ayı ihracatın en çok kan kaybettiği ay oldu. Mithat Yurdakul'un Milliyet'te yer alan haberine göre bayram tatili nedeniyle kaybedilen günler ve dolar/euro paritesi, ihracatın düşüşünde etkili oldu.

TİM’in açıkladığı ihracat verilerine göre, yılın dokuz ayında ihracat yıllık bazda yüzde 10 düşüşle 106.2 milyar dolara indi. İhracat, 2014’ün ocak-eylül döneminde 118 milyar dolardı. 12 aylık ihracat ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7.6 gerileyerek 145.5 milyar dolar oldu. İhracattaki gerileme, bu senedeki genel düşüşü devam ettirmesi açısından şaşırtıcı olmazken, ihracatta geçen seneye göre görülen düşüş, eylül ayında yüzde 19.8 ile bu senenin zirvesine oturdu.

‘Parite etkisi bitiyor’

Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk, Milliyet’e yaptığı açıklamada dolar/euro paritesinin ihracata etkisine dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Geçen senenin ekim ve kasım aylarından itibaren başlayan bir azalış trendi var. Çok önemli bölümü, pariteden kaynaklı azalış. Bu ay da parite etkisinin devam ettiğini görüyoruz. Ekim ve kasım aylarından sonra bu etkinin sona ereceğini, ihracat rakamlarımızın tekrar yükseliş trendine gireceğini vurgulamıştık. Önümüzdeki aylardan itibaren ihracatın pozitif rakamları göreceğine inanıyorum. Geçen sene ekimden itibaren parite keskin şekilde 1.39-1.38’den 1.10’lu seviyelere kadar çok gerilemişti. Böyle ciddi bir gerileme ihracatın eksi görünmesine yol açmıştı. Parite etkisinin, geçen sene kasım ayında 1.15’se bugün de 1.10’lu seviyelerde parite ortadan kalkacak diye düşünüyorum. 

Pariteden etkilenmeyen bir sektör yok. İhracatımızın önemli bir bölümü Ege’de de yüksek oranda AB ülkeleri, yani Eurozone. böyle olduğu için de parite bütün sektörlerimizi etkiliyor, etkilenmeyen sektörümüz yok diyebiliriz. Değişik sektörlerde analiz yaptırdığımız zaman, miktar bazında yüzde birkaç oranında da artış olduğunu görüyoruz.”

‘23 gün çalışıldı’

Eylül rakamlarında çalışma gün sayısına da dikkat çekmek gerektiğini ifade eden Ünlütürk, şöyle devam etti:
“Bu aya özgü ise gözden kaçırılmaması gereken bir-iki husus daha var: Çalışılan gün sayısı. Geçtiğimiz yıl aynı ayda 24 işgünü varken bu sene 21 işgünü var. 3 işgününü hesap ettiğiniz zaman, bu eksi rakamda önemli bir etki yapıyor. Bayramın etkisi de buna mutlaka ilave şey sağlamıştır. Çünkü otomatik olarak kamu kurumlarının çalışmıyor olması, idari izinli olması, bazı özel kurumların da işletmelerini tatil etmelerine, bu tatili birleştirmelerine yol açtı. Mutlaka bir bayram etkisi de var.”
 
Düşüş hızı eylülde yeniden alevlendi
Aylar           İhracat Düşüş(milyar $)
Ocak           10.8 -9.8
Şubat         10.5 -13.0
Mart            11.2 -13.4 
Nisan          11.8 -9.8 
Mayıs         10.8 -19.0
Haziran      11.7 -6.4
Temmuz     10.9 -13.0 
Ağustos      10.5 -4.9
Eylül           10.6 -18.8 
 
 9 aylık ihracat toplamı 2014’de 118 milyar dolardı, 2015’de bu rakam 106 milyar dolara indi. Toplam düşüş yüzde 10 olarak açıklandı.
 İlk 9 ayda tarımdaki ihracat yüzde 8 azalarak 14.7 milyar dolara inerken, 80.8 milyar dolarlık sanayi ihracatı yüzde 13.3’lük düşüşe işaret etti. Yüzde 16 gerileyen madencilik 3 milyar dolar sınırının aşağısına indi.
 Tüm kalemler içinde 9 ayda tek artı yazan ihracat türü mücevher oldu. Yüzde 5.3 yükselen mücevher ihracatı 2 milyar dolara dayandı.
 
İlk 9 ayda Irak’a ihracat % 20 düştü
Ülke                 İhracat  Yıllık (milyar $) değ. (%)
Almanya          9.6 -12.6
İngiltere           6.8 -14.6
Irak                   6.2 -20.4
İtalya                4.8 -9.2
ABD                 4.6 3.3
Fransa             4.2 -13.9
İspanya           3.5 -2.5
Rusya             2.8 -39.6
İran                  2.7 4.8
S. arabistan   2.6 14.2