Faizin artmasını kimler istiyor?

Amerikan Merkez Bankası'nın (Fed) faiz artırmasının ardından Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, ilk toplantısını bugün yapıyor. Kimler Merkez Bankası'ndan faiz artışı bekliyor? Toplumun hangi kesimi Faiz artışına karşı? Merkez'in faizi vatandaşı nasıl etkiler? Güngör Uras, Milliyet'teki köşesinde bu soruların yanıtlarını veriyor.

İşte Uras'ın o yazısı:

Merkez Bankası bugün faiz toplantısı yapacak. Anadolu’daki KOBİ’ler, esnaf, işadamları faizin inmesini istiyor. Piyasa daha doğru tanımıyla finans çevreleri ise, faiz artırılmalı diyor. Geçen hafta ABD Merkez Bankası’nın faizi artırmasından sonra, “İktidarın hoşuna gitmeyeceğini bile bile bizim Merkez Bankamız da faizi yükseltecek“ diyenler çoğunlukta.

Merkez faizi yükseltirse bankalara verdiği kredinin faizini yükseltecek. Merkez bankalara yaklaşık 90 milyar TL para veriyor. Normal olarak bu parayı yüzde 7.50 olan politika faiziyle vermesi gerekirken, 60 milyar TL’lik kısmını yüzde 7.50 politika faiziyle, 30 milyar TL’sini yüzde 10.75 olan  gecelik borçlanma faiziyle veriyor. İşte bu iki farklı faiz oranının karmasıyla ortalama faiz oluşuyor. Bankaların Merkez’den ortalama borçlanma faizi yüzde 8.85 dolayında.

Görülüyor ki Merkez, bugün yürürlükte olan faiz oranlarını değiştirmeden de piyasa faizini yükseltebiliyor. Piyasanın beklediği, bu tür dolaylı faiz ayarlaması yerine, açık açık 1 haftalık repo faizi veya politika faizi denilen yüzde 7.50 faiz oranının artırılması.

Üzücü bir gelişme olur mu?

Piyasacıların (doğru tanımıyla finans çevrelerinin) faiz artırımı beklentileri “döviz”le ilgili. Faiz artırılırsa, döviz girişlerinin hızlanacağını, dövizin bulunur ve ucuz olacağını iddia ediyorlar.

Tabii ki kredi kullananlar faizin artmasını değil ucuzlamasını bekliyor.

Evet, Merkez’in artıracağı faiz bankalara verdiği kredilerin faizi ama bankalar Merkez’den yüksek faizle borçlanırsa maliyetleri artacak. Tüccara, KOBİ’lere, esnafa, sanayiciye, tüketiciye verdikleri kredilerin faizini artıracaklar.

Bu işin sonunda Ayşe Hanım Teyzem zararlı çıkacak. Çünkü bankalar, mevduata ödedikleri faizi (belki) azıcık yükseltecekler ama kredi faizlerini mutlaka artıracaklar.

Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcam’ın kart faizi, ihtiyaç kredisi faizi, kızlarının, damatlarının konut kredisi, taşıt kredisi faizleri artacak. Bakkal Coşkun’un KOBİ kredisi, Sanayici Ahmet Bey’in yatırım kredisi, üretim kredisi faizi artacak.

Faiz üretim maliyetini belirler. Faiz artınca üretim maliyeti ve sonunda fiyatlar artar. Enflasyona faiz yükü biner. Bu da Ayşe Hanım Teyzem ile Ali Rıza Bey Amcam’ı üzer.

Fed’in faiz artırımı kararının ardından, merakla beklenen Merkez Bankası’nın faiz hamlesi bugün belli oluyor. Ekonomistlerin ağırlıklı tahmini faiz artışından yana. Ancak ‘faiz sabit kalır’ diyen ekonomistlerin de sayısı hiç az değil.