Facia göz göre göre mi geldi

Türkiye, İstanbul’da 10 işçinin canına mal olan iş cinayetiyle birlikte, ‘iş güvenliğini’ bir kez daha tartışmaya açtı. Fırat Alkaç ve Hacer Boyacıoğlu'nun Hürriyet'teki haberine göre
facianın yaşandığı şantiyede 5 ay önce de benzer kaza olması ancak kaza sonrası şantiyeye iş durdurma değil sadece para cezası verilmesi; “Kapatma cezası verilmiş olsaydı bu kaza olmaz mıydı” sorusunu gündeme getirdi. Tüm bu tartışmaların nedeni ise Çalışma Bakanlığı’nın bu yıl başında müfettişlere verdiği talimat.

TEFTİŞE ARA VERİN

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Ocak 2014 tarihli talimatı, “2014 yılında iş sağlığı ve güvenliği yönünden yürütülecek programlı teftişlere ilişkin uygulama esaslarını” içeriyor. Tüm teftiş kurulu üyelerine gönderilen talimata göre, 2014 yılından itibaren bir işyerinde eksiklik görüldüğünde kapatma uygulanmayacak. Bunun yerine bir ay sonra müfettişce uygun görülen bir tarihe kadar teftişe ara verilecek. Teftiş tutanağında da işverenin süre talebi belirtilecek. Teftişe ara verme süresi de, müfettiş tarafından takdir edilecek.

DEĞİŞİR DENİYOR AMA

Bakanlık söz konusu düzenlemeyi, “Hayati bir ihmal varsa, işyeri yine de kapatılabilir” sözleriyle savunuyor. Ancak denetim elemanları, “İnşaat gibi bir alanda hayati tehlike nedir. Baret kullanılmaması hayati bir tehlike olarak denetimde gösterilemez. Ama bir kaza anında ölümcül olur. Bu işyerinde de taşıma sistemleri nedeniyle ölümlü bir kaza yaşanmış. Burada şantiye kapatma cezası verilse, işveren de taşıma sistemlerini gözden geçirmek zorunda kalacaktı, belki de kaza yaşanmayacaktı” görüşünü dile getiriyor. 

İŞVERENLER DE ŞAŞIRIYOR

2014 yılıyla birlikte denetim sonrası kapatmanın fiilen yürürlükten kalkması nedeniyle, işyeri sahiplerinin dahi şaşırdığını belirten denetim elemanları, “Eksikliklerin farkında, kapanmayı bekliyor. Ama mevzuat gereği o işyerindeki denetim erteleniyor. İşveren de şaşırıyor” diyor. İnşaat sektöründe 10 ölümlü kazanın dünyada çok zor rastlanılan bir örnek olduğunun da altını çizen denetim elemanları, “İnşaatta çökme gibi bir durum yoksa, böyle toplu ölümler olmaz. Bu şantiyede zor olan başarılmış, 10 kişilik bir ölümün dünyada örneği sayılı” bilgisini veriyor.

TAŞERONA VERİLMİŞ

İstanbul’da Torun Center’da yaşanan son iş kazasının ise, şantiyedeki asansörün yerinin değiştirmesi sonrasında gerekli denetim ve testlerden geçmeden devreye alınması nedeniyle yaşandığı sanılıyor. Müfettişlerin ilk tespitlerine göre, asansörlerin bakımı ve kontrolü taşeron firmalara verilmiş. Ancak gerekli denetim ve özen gösterilmeyince, söz konusu kaza yaşanmış.