A'dan Z'ye netbook rehberi

Dizüstü bilgisayarların ardından küçük yapıları ve nispeten düşük fiyatlarıyla dikkat çeken netbook'lar mobil yaşamda kullanıcıların hayatını kolaylaştırıyor. Peki ama netbook satın alırken nelere dikkat etmeli? Netbook'ların pil ömrü ne kadar? NetbooK'ta akıcı bir şekilde film izlemek mümkün mü? İşte netbook'la ilgili bilmeniz gerekenler... Netbook ile diğer dizüstü bilgisayarlar arasında ne fark var? Şurası açık ki, belli bir boyutun altındaki dizüstüleri birbirinden ayırmak pek kolay değil. Bununla birlikte, “sub-notebook” denilen küçük dizüstü bilgisayarların fiyatları 2.000 dolar civarında seyrederken, netbook’ları 300 dolar’a bile bulabiliyorsunuz. Bunun nedeni, sub-notebook’ların, küçük boyutta olmasına rağmen yüksek teknoloji içeren, performansında ve donanımında kısıtlamaya gidilmemiş, sadece ağırlığı ve boyutu küçültülmüş bilgisayarlar olması. Bunun aksine, netbook’lar ise düşük performanslı ve ucuz bileşenlerin bir karışımı. Bu yüzden ekranları küçük ve düşük çözünürlüklü, bağlantı noktaları sayıca az, işlem güçleri yetersiz. Netbook’lar kime göre? Bu tür bilgisayarların asıl amacı e-posta ve mektup yazmak, açık artırmalara katılmak, TV izlerken bir yandan Wikipedia’dan bir şeyler araştırmak. Eğer bundan fazlasına ihtiyacınız varsa, belirli bir masaüstü boyutu, bellek, sabit disk hızı ve yüksek işlem gücü arıyorsanız netbook’ları aklınızdan çıkarın. Netbook’lar için hangi aksesuarlar uygun? Ek donanımlarla netbook’u geliştirmek mümkün mü? Netbook’ların kısıtlamalarının birçoğunu aksesuarlarla telafi edebilirsiniz. Örneğin, harici bir USB sabit disk, depolama sorununu çözecektir. USB’den bağlanan bir DVD yazıcı hem disklerinizi yazmaya hem de eksik olan optik sürücü rolünü üstlenmeye yarayacaktır. Eğer dizüstü bilgisayarınızı her yere götürüyorsanız, USB UMTS bağdaştırıcısı ile DSL hızında kablosuz bağlantı sağlayabilirsiniz. Ancak düşük işlem gücü ve küçük ekran gibi sorunların üstesinden gelmek mümkün değil. Netbook’lar zaten bu yüzden bu kadar ucuz. Netbook’larda kesintisiz internet bağlantısı var mı? Aslında bu aygıtlar sürekli internete bağlı olmadığı için netbook sözcüğü biraz amacından şaşıyor. İsim, Intel’in e-posta alışverişi, sörf ve sohbet gibi internet uygulamalarını yerine getirebiren düşük donanımlı bilgisayarları sınıflandırmakta kullandığı bir sözcükten geliyor. Netbook ne işe yarar? Performans sınırları nelerdir? Netbook’lar güçlü makineler değillerdir. Eğer fotoğraf ya da video düzenlemeye niyetleniyorsanız bunu baştan bilin. Çalışma belleği ve işlemcisi küçük ve zayıftır. Bu yüzden, büyük boyutlu bir resim ya da karmaşık bir animasyon yüklerseniz, PowerPoint gibi genelde sorunsuz ofis uygulamaları bile sendelemeye başlayabilir. O yüzden, netbook’ların her gün dizüstü bilgisayarla çalışanlara değil, birkaç günde bir açacağı yedek bilgisayar arayanlara göre olduğunu söyleyebiliriz. Netbook’larda video izlenebilir mi? Bu aletlerde film seyretmek keyifli mi? Tahmin edersiniz ki boyutu 7 ila 10 inç arasında değişen bir ekranda sinema tadı almak zor. Ama ona bakarsanız cep telefonu ekranında film izleyenler de var. Böyle bir ekranla karşılaştırıldığında, 7 inçlik ekran bile sinema gibi kalır. Çoğu durumda, ekran boyutu ya da çözünürlükle ilgili tartışmalar havada kalıyor çünkü daha en başta, aygıtın işlemcisi ve grafik motoru video akışını çözebilecek beceride değil. Yine de, piyasadaki hemen her netbook MPEG 2 videolarını (DVD) USB bellekten oynatabilecek beceride. MPEG4, yani DivX ve Xvid devreye girince işler değişiyor. Dizüstülerin kimi bunları oynatabilirken, kimi de veri aktarım oranına ya da çözünürlüğe bağlı şekilde, oynatamıyor. H.264 kodlamalı filmler daha da kötü: İster PAL çözünürlüğünde olsun ister HD, bu kodek tüm netbook’ları dize getiriyor. Ama tek sorun filmler değil. Son zamanlarda, yüksek işlem gücü gerektiren kodeklerle sıkıştırılmış Flash animasyonları moda. Netbook’lar bunu da beceremiyor ve böylesi animasyonları görüntüleyemiyor. O yüzden, arada bir film izlemeye niyetliyseniz netbook’ları en baştan elemekte fayda var. Netbook’ların pil ömrü ne kadar? Netbook’ların pil ömrü göreceli ve bu yüzden de kolayca genelleme yapmak mümkün değil. Ancak en ideal olanı, 5 saatten az batarya ömrüne sahip netbook'ları tercih etmemek; zira netbook'la daha çok seyir halinde olduğunuzu düşünürsek sürekli prize mahkum olmanız pek de hoş olmaz. Hangisi iyi: Windows mu, Linux mu? Eğer yepyeni bir Windows’unuz varsa bile, kabul etmeli ki üzerinde oynanmış bir Linux, Windows XP’ye kıyasla daha az kaynak kullanıyor. Üstelik Linux’ta karşılığı olmayan ve birbirine tıpatıp benzemeyen hiçbir Windows aracı kalmadı desek yeridir. Eğer sisteminiz yavaş ve zayıfsa, o zaman Windows’a değil de Linux’a yönelmeniz daha hayırlı olur. Zira Windows’u USB bellek ya da harici disk üzerinden kurmak bir hayli zor. Hem Linux’lu sistemler Windows’lu olanlardan ucuz. Linux’un kullanımının güç olduğuna dair şikayetler ise bu durumda geçerli değil. Ekran, sabit disk, SSD? Netbook alıcılarının çok zengin olmadığı ortada. Yoksa neden 500 dolar’dan ucuza minik bir dizüstü alsınlar ki? Ama her şey fiyatla alakalı değil. Bir netbook’tan keyif almak için belirli bir ekran boyutu gerekiyor. 7 inçlik modellerin ekranı çok küçük. O yüzden size en az 1.024 x 600 piksel çözünürlük sağlayan, 8,9 inç ve yukarısı ekranları tavsiye ediyoruz. Bu da yeterli gelmediğinde, çoğu kullanıcı F11 gibi tarayıcıyı tam ekran yapan tuşları kullanabilir. “Geleneksel sabit disk mi, SSD mi?” Yanıt çok kolay değil. Netbook’lardaki Flash disklerle Intel’in ya da Samsung’un sunduğu pahalı SSD’ler arasında dağlar kadar fark var. Netbook’lardakiler o kadar yavaş ki, Windows kurulumu sırasında sorun bile çıkabiliyor. Windows’un kesintisiz disk kullanımı, sistemi yavaşlatmakla kalmıyor, felce de uğratabiliyor. Bu yüzden, SSD’li bir netbook’a Windows kurmak çok akıl karı değil. Ama iş Linux’a gelince her şey farklı. Linux, sabit diske çok daha az eriştiği için SSD’li ve Linux’lu netbook’lar akıcı bir çalışma sunuyor. O yüzden depolama birimini seçerken şu püf noktasını unutmayın: İşletim sistemi Linux ise SSD iyi, Windows ise sabit disk kullanın.