ABD’nin yaptırımları Çin’in teknolojisine darbe vurdu

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

ABD hükümeti, Çin’in en büyük çip üretici SMIC’in ihracatına yaptırım uyguluyor. Bu hamle Pekin’in teknolojinin en kritik alanlarında dışa bağımlı olmama hedeflerini tehdit ediyor.

ABD Ticaret Bakanlığı’nın şirketlere gönderdiği mektuba göre, SMIC’e çeşitli ekipmanlar sağlayan tedarikçiler, ihracat lisansı için başvuru yapmak zorunda. Ticaret bakanlığı, SMIC’e satılan ekipmanların “askeri amaçlar için” kullanılabileceğine yönelik “kabul edilemez bir risk” olduğunu söyledi.

Bu hamle Çin’in yerli yarı iletken sektörünü canlandırma planlarını tehdit altında bıraktı. Çin’in bu konudaki isteği, ABD ile yaşadığı ticaret savaşı sonrasında hızlandı.

SMIC Çin’in hedeflerinin kritik bir parçası ve uzmanlar ABD Ticaret Bakanlığı’nın uyguladığı yaptırımların şirketin gelişiminde yıllar sürecek bir etki yaratabileceğini söylüyor. Independent Strategy’nin Başkanı David Roche, “bu Çin’in teknolojide bağımsızlığını sağlama hedefini tam kalbinden vuruyor” dedi.

ABD Ticaret Bakanlığı konuyla ilgili sorulara cevap vermedi.

SMIC’ten Cnbc’ye yapılan açıklamada, şirketin “Çin askeriyesiyle herhangi bir bağının olmadığını ve askeri amaçlarla üretim yapmadığını” öne sürdü.

SMIC’in Şangay’da listelenen hisseleri %6 düşüş gösterirken, Hong Kong hisseleri %5’ten fazla kayıp yaşadı.

ABD tedarik zincirini domine ediyor

Yarı iletkenler, tüketici elektroniği üretiminde oldukça önemli bileşenler. Giderek artan bir şekilde “akıllı” hale gelen ve internete bağlanabilen cihazlarla bu ekipmanlar otomobiller gibi birçok alanda kritik hale gelecek.

Yarı iletkenlerin tedarik zinciri oldukça karmaşık. Bu çipleri üreten şirketlerle ilgili değil. Sürecin içinde tasarım şirketleri olduğu gibi, üretimi sağlamak için gerekli araçları temin eden şirketler de var.

Ancak bu alanda, ABD, Avrupa ve diğer Asya şirketleri sektörü domine ediyor. Örneğin, TSMC ve Samsung Electronics, SMIC’in doğrudan rakipleri ve üretim süreçlerinde daha ileriler.

Üretim alanında kilit araçlara gelince, Hollanda şirketi ASML önemli bir oyuncu. Şirket ekstrem ultraviyole (EUV) adı verilen bir makine kullanıyor ve TSMC ve Samsung’un ürettiği kadar ileri teknoloji çipler üretebiliyor.

ABD hükümeti, Hollanda’yı ASML makinalarının SMIC’e satışını durdurması için baskı yaptı. Satış gerçekleşmedi ve Çin’in ekipman konusundaki dışa bağımlılığı su yüzüne çıktı.

SMIC bu ekipmanlara ulaşamazsa, bu boşluğu dolduracak herhangi bir Çin şirketi bulmak zor.

Morningstar Equity Research bir araştırma notunda “bunun sonucunda, SMIC ve diğer Çin şirketlerinin genişlemesinin, potansiyel bir yasaktan sonra gelecek üç yıl boyunca güçlükle karşılaşmasını bekliyoruz” dedi. Morningstar’ın açıklaması, ABD Savunma Bakanlığı’nın SMIC’e ihracat kısıtlamaları getirmeyi planladığını açıklamasından sonra gerçekleşti. Açıklamada “önümüzdeki 10 yıl boyunca yarı iletken ekipmanlarının tamamen yerli üretime geçmesi imkansız” dendi.

ABD’nin yaptırımları Çin’in çip üretimini zedelemekle kalmıyor, aynı zamanda başta Huawei olmak üzere Çin’in diğer şirketlerini de etkiliyor.

Bu yılın ilk dönemlerinde, ABD’nin yeni kanun teklifinde, ABD’nin çip üretim ekipmanlarını kullanan yabancı üreticilerin, yarı iletkenleri Huawei’ye satmadan önce lisans başvurusunda bulunmaları zorunluluğu istendi. Bu kanun 15 Eylül tarihinde yürürlüğe girdi ve Huawei’yi TSMC’nin ürettiği çiplerden mahrum bıraktı. Huawei’nin bu darbeden kurtulması için çok az seçeneği var ve SMIC seçeneklerden bir tanesi.

Sorun şu ki, SMIC üretim yapamıyor ve Huawei’nin ihtiyacı olan çipler TSMC ve Samsung tarafından üretiliyor.

Çin’in uzun teknoloji yolu

Medyada yer alan haberlerde Çin’in “ABD tarafından yürütülen bir yüksek teknoloji bastırma savaşıyla yüz yüze” olduğu söylendi ve ülkenin “uzun bir teknoloji yoluna” başlaması gerektiği belirtildi.

The Global Times’da yer alan yazıda “Çin ABD’nin, teknolojik gelişmesini durdurma yönündeki çabalarına dur demeli” dendi.

Independent Strategy’den Roche, Çin’den bir misilleme gelmesini bekliyor. Roche “bence Çin’de bu alanda faaliyet gösteren her ABD şirketi, potansiyel bir hedef. Ancak aynı zamanda Çin’in kendi ekonomisini zedelemek istemeyeceğini düşünüyorum” dedi.

“Çin’den gelecek misilleme muhtemelen daha ölçülü olacak. Yine de yıkıcı olmayacak. Soğuk savaştaki tansiyonlar sürekli yükseliyor ve bu tansiyonun yükseldiği anlardan biri. Devamı gelecek.”

Bu ayın ilk günlerinde, Çin “güvenilmez oluşumlar” listesine dair detayları yayınladı. Dünyanın ikinci büyük ekonomisinin listesinde, “ulusal bağımsızlık, güvenlik ve gelişme çıkarlarına” karşı tehlike oluşturan şirketlere ve kişilere cezalar yer alıyor.

ABD ve Çin ayrılığı imkansız

ABD Çin arasındaki sorunlar ticaretle çözülemeyecek kadar ciddi

ABD Çin'den adil ticaret istiyor