ABD bankalarını çevreleyen 1,7 trilyon dolarlık gizli tehlike

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Bu ayın başlarında Silicon Valley Bank (SVB) ve Signature Bank’in hızla çöküşü, ardından Credit Suisse’in de geçtiğimiz hafta ani bir müdahaleyle UBS’e satılması düzenleyici kurumları ve iş dünyası liderlerini aynı noktaya getirdi. Finans sektörü düzenleyicileri ve finans sektörü art arda gelen açıklamalarla tüketicileri bankaların güvenli olduğuna ikna etmeye çalıştı.

ABD’nin TMSF’si olarak da adlandırılan FDIC, ABD Merkez Bankası ve ABD Hazine Bakanlığı SVB’nin ve Signature Bank’in hem sigortalı hem de sigortasız mevduatlarının sahiplerine güvence vermek için bir araya gelmişti. Gelişmelerin ardından düzenleyici kurumlardan ve bankalardan krizin finans sistemi geneline ‘bulaşma’ potansiyelinin zayıf olduğuna dair açıklamalar art arda geldi.

Örneğin ABD Hazine Bakanı Janet Yellen geçtiğimiz hafta ABD Senatosu Finans Komitesi’ne yaptığı açıklamada ABD tarihinin en büyük ikinci ve üçüncü banka iflaslarının ardından Amerikalıların mevduatlarının güveliği konusunda ‘kendinden emin hissedebileceklerini’ söyledi. Citigroup CEO’su Jane Fraser çarşamba günü Washington Ekonomi Kulübü’nde bankacılık sisteminin ‘sağlam’ olduğunu ve hem yerel hem de büyük bankaların ‘iyi sermayelendirilmiş’ olduğunu söyledi. Fraser bunun bir ‘kredi krizi olmadığını’ da sözlerine ekledi.

Credit Suisse’in de SVB’den kısa bir süre sonra çökmesi, analistler bankanın halihazırda skandallarla boğuşan bir kurum olduğunu hatırlattı. Zira banka 2021 yılında hedge fonu Archegos Capital’ın iflasıyla milyarlarca dolarlık zarar etmişti. Bankanın müşterileri ve mevduat sahipleri bankaya olan güvenini kaybetmişti. SVB’nin iflası genel finansal sistemin sağlığının göstergesi olmadığı, söz konusu bankaların risk yönetiminde ölümcül ve kolayca önlenebilir hatalar yaptığı belirtilmişti.

Batan bankaların sebebi ‘gerçekleşmemiş zarar’ mı?

Ancak Fortune’un haberine göre SVB aynı zamanda artan faiz oranlarından ve aynı zamanda sigortasız mevduat sahiplerinden oluşan geniş müşteri tabanının kaçmasından kaynaklanan büyük miktarlardaki ‘gerçekleşmemiş zararlardan’ (unrealized loss) muzdaripti. 13 Mart’ta New York Üniversitesi araştırmacıları tarafından yayınlanan bir makaleye göreyse bu sorun sadece SVB’ye mahsus bir durum değil.

Araştırmaya göre ABD bankalarının 2022 sonu itibariyle 1,7 trilyon dolarlık gerçekleşmemiş zararı bulunuyor. NYU profesörleri Philip Schnabel ve Alexi Savov ve Pennsylvania Üniversitesi'nden Itamar Drechsler’a göre, bu kayıplar bankaların toplam 2,1 trilyon dolarlık özkaynaklarına neredeyse eşit.

Yükselen faiz oranları, birçok bankanın varlıklarının büyük bir bölümünü oluşturan ABD Hazinesi tahvillerinin ve mortgage destekli menkul kıymetler varlıklarının değerini düşürdü. Yine 13 Mart'ta yayınlanan bir başka makalede, üniversite araştırmacıları ABD bankalarının varlıklarının yalnızca geçen yıl değerlerinin %10'unu kaybettiğini tespit etti.

Makaleye göre, toplam ABD Banka mevduatlarındaki 17 trilyon doların yaklaşık 7 trilyon doları şu anda FDIC tarafından sigortalanmıyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi'nden Erica Xuewei Jiang, Northwestern Üniversitesi'nden Gregor Matvos, Columbia Üniversitesi'nden Tomasz Piskorski ve Stanford Üniversitesi'nden Amit Seru da dahil olmak üzere çalışmanın yazarları, bu sigortasız mevduat sahiplerinin yarısının bir istikrarsızlık durumunda fonlarını çekmeye karar verebileceğini belirtiyor. Araştırmaya göre böyle bir durum yüz milyarlarca dolarlık mevduatı tehlikeye atabilir.

Araştırmada "Küçük ölçekli sigortasız mevduat çekimleri bile zararına satışlara neden oluyorsa, bunun önemli ölçüde olması durumunda daha fazla banka risk altındadır. Genel olarak, bu hesaplamalar banka varlık değerlerindeki son düşüşlerin ABD bankacılık sisteminin kırılganlığını önemli ölçüde artırdığını göstermektedir” ifadelerine yer verildi.

Duman olmayan yerden çıkan yangın

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, gerçekleşmemiş zararlar bankaların bilanço defterlerine yansımıyor. Zira bankalar muhasebe kayıtlarında varlıklarını mevcut piyasa değerleri üzerinden değil satın alındıkları değer üzerinden kaydediliyor.

Fortune’un haberinde, Colorado Eyalet Üniversitesi Ekonomi Profesörü ve Bölgesel Ekonomik Kalkınma Enstitüsü'nün Eş Direktörü Stephan Weiler, bu kayıpların ancak mevduat sahiplerinin fonlarını toplu olarak çekmesiyle görülebileceğini söyledi. Bunun sebebi ise bir bankanın operasyonel faaliyetlerini karşılayabilmek için varlıklarını satmaya zorlanması ve reel zararın ortaya çıkması.

SVB'de olan da buydu. Mevduat sahipleri toplu halde paralarını geri istediler ve bankayı mortgage destekli menkul kıymetler varlıklarını vergi öncesi 2,4 milyar dolarlık bir zararla satmaya zorladılar. Weiler, açıklamasında, "İnsanların hepsi aynı anda gelip mevduatlarını geri talep etmediği sürece bir sorun yok" dedi.

Bankalara neden sınırsız mevduat garantisi isteniyor?

JPMorgan Baş Stratejisti Nikolaos Panigirtzoglou liderliğindeki analistlerinin bu hafta belirttiği üzere asıl sorun, SVB'nin çöküşünden sonra "en savunmasız" ABD bankalarından 1 trilyon dolarlık mevduat çekilmesiydi.

Weiler, "Bu sebeple gerçekleşmemiş zararlarla yüzleşme şansı artıyor" diye uyardı ve daha fazla bankanın iflas etmesine yol açılabileceğini söyledi.

Sonuç olarak ABD’li ünlü siyasetçilerin ve milyarder hedge fonu yöneticisi Bill Ackman gibi isimlerin ABD bankalarındaki tüm mevduatlara FED garantisi getirilmesi talebi de buradan ileri geliyor. Ancak ABD Hazine Bakanı Yellen çarşamba günü yaptığı açıklamada ‘kapsayıcı bir sigortanın’ gündemlerinde olmadığını söylemişti.

Ackman çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Mevduat sahiplerine verilen örtülü destekten sonra bugün Bakan Yellen’ın hiçbir garantinin dikkate alınmadığına dair açık ifadesine geçtik. Mevduat çıkışları hemen hızlanmazsa şaşırırım” ifadelerine yer verdi.

Enflasyonun nedeni ücret artışı mı, kurumsal açgözlülük mü?

AB liderleri, bankacılık sektörünü dayanıklı buluyor

Deutsche Bank hisselerinde düşüş sürüyor