FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Tarihsel olarak pek de yabancısı olmadığımız bir süreç yaşıyoruz. Yüksek enflasyon, rekor faiz artışlarıyla talebin düşürülmeye çalışılması ve konut piyasasının buna ilk tepki veren sektörlerden biri olması. ABD konut piyasasının resesyona girdiği artık bir sır değil. Talep dramatik şekilde azalıyor ve ev almayı planlayanlar bu fikirlerinden hızla vazgeçiyor.
Son üç yılın en yüksek iptal oranı
MarketWatch’tan Shaina Mishkin’in haberine göre, talepte yaşanan bu dramatik düşüş ABD’de faaliyet gösteren ve konut yapımında uzman D.R. Horton şirketinin kazançlarındaki belirgin düşüşten de anlaşılıyor. ABD’nin en büyük ev üreticisi şirketi D.R. Horton, son çeyrekte yeni ev sipariş iptallerinin son üç yılın en yüksek seviyesine çıktığını belirtiyor. Şirket, yüksek ipotek oranlarının bunda çok etkili olduğunun altını çiziyor.
Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, D.R. Horton’dan yapılan açıklamada, son çeyrekte yaşanan iptal oranının geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 17’den yüzde 24’e yükseldiği belirtiliyor. Bu oran, 2019 yılının ilk çeyreğinden bu yana şirketin karşı karşıya kaldığı en yüksek iptal oranı anlamına geliyor. D.R. Horton CFO’su Bill Wheat, Temmuz ayında iptal oranlarında belirgin bir yükseliş yaşandığını söylüyor. Wheat, şirketin iptalleri şu ana kadar sorunsuz şekilde yeniden satmayı başardığını belirtiyor.
İpotek oranlarındaki artış ve enflasyonist baskı
D.R. Horton CEO’su David Auld ise yüksek ipotek oranları ve enflasyonist baskının bu iptallerin asıl nedeni olduğunu düşünüyor. ABD’de Haziran ayının ortasındaki ipotek oranları günlük bazda yüzde 6,28’e yükselmiş durumda.
Mortgage oranlarında son haftalarda bir düşüş yaşansa da oranlar hala geçen yılki seviyelerinin üzerinde. Perşembe günü itibariyle yüzde 5,69 olan ipotek oranları 2021 yılının sonuna kıyasla yüzde 2,42 puan daha yüksek seyrediyor. Bu rakamlar, 400 bin dolarlık bir ev satın almak isteyen bir alıcının aylık ödeme maliyetinde 459 dolarlık bir artış anlamına geliyor.
Alıcılar uzun süre daha beklemeyi tercih edebilir
İptaller elbette sadece D.R. Horton için geçerli değil. Los Angeles merkezli yatırım şirketi Wedbush Analisti Jay McCanless, iptallerde yaşanan artışın daha geniş bir perspektifte değerlendirildiğinde tüm sektör için geçerli olduğunu belirtiyor. McCanless, ipotek oranlarındaki yüksekliğin konut talebini azalttığına inanmadıklarını ancak şartların alıcıları daha uzun süre beklemeye itebileceğini ya da daha yüksek peşinat ödemek zorunda bırakabileceğini söylüyor.
Alıcılar, mevcut evleri satın almaktan giderek uzaklaşıyor. ABD merkezli aracı kurum Redfin, Haziran ayında gerçekleşen ev satışlarının pandeminin konut piyasasındaki faaliyetleri durma noktasına getirdiği 2020 yılı Mart ve Nisan aylarından bu yana en yüksek oranda iptalle karşılaştığı notunu düşüyor.
Pazarlık imkanı da iptallere neden oluyor
Redfin Baş Ekonomist Yardımcısı Taylor Marr ise konut piyasası rekabetindeki yavaşlamanın ev alıcılarına pazarlık yapma fırsatı verdiğini söylüyor. Marr, pazarlık süreçlerinin, ev alım iptallerinde önemli bir payı olduğu görüşünde. Marr’a göre iptallerin ardındaki asıl neden ise elbette yüksek ipotek oranları. Marr, ipotek oranlarıyla ilgili olarak “Oranlar siz teklifinizi yaptığınızda yüzde 5, anlaşma sona erdiğinde yüzde 5,8 ise artık o eve paranız yetmeyebilir ya da kredi almaya hak kazanamayabilirsiniz” diyor.
Diğer inşaat şirketleri de artan iptallerden şikayetçi. Ülkenin en büyük ikinci inşaat şirketi Lennar, geçen ay 31 Mayıs tarihinde sona eren çeyrekte iptal oranının yüzde 11,8 olduğunu ve ipotek oranlarındaki artışın Haziran ayında birçok piyasada iptallerin daha da artmasına olumsuz katkıda bulunduğunu belirtiyor.
Sipariş almak değil, finansal terapi vermek
ABD'nin Batı, Orta ve Doğu bölgelerinde faaliyet gösteren ve görece daha küçük inşaat şirketlerinden biri olan Tri Pointe Homes da kısa süre önce ev alım iptallerinde artış yaşandığını bildirdi. Şirkete göre son çeyrekte yaşanan iptal oranı bir önceki yıla göre yüzde 7’den yüzde 16’ya yükseldi. Tri Pointe Homes CEO’su Glenn Keeler, birçok iptalin finansmanla ilgili yaşanan sıkıntılardan kaynaklandığını belirtiyor.
Tri Pointe Homes CEO’su Douglas Bauer de potansiyel alıcıların faiz oranları, resesyon ve iş gücü piyasasında yaşanması beklenen olumsuz gelişmelere dair haberlerle sürekli karşı karşıya kaldığını belirtiyor. Bauer, bu gelişmelerin talebi daha da düşüreceğini ancak karamsar olmamak gerektiğini söylüyor. Bauer’e göre sektör, alıcıları memnun etmek için tüm doğru araçlara ve mekanizmalar sahip bulunuyor. Bunların başında da finansal terapi geliyor. Bauer’e göre son yaşananların ardından inşaat şirketleri, ev siparişi almaktan çok alıcılara finansal terapi hizmeti vermek zorunda kalıyor. Bunun nedeni ise elbette piyasaya duyulan güvensizlik. Bu güvensizliğin ne zaman sona ereceği ve verilerin ne zaman pozitife döneceğini ise zaman gösterecek.