Prof. Dr. Mehmet Hüseyin Bilgin [email protected]

Faiz tokadı işe yarar mı?

Merkez Bankası yine sürpriz yaptı. Bir gece yarısı operasyonuyla herkesin beklediği, ama kimsenin tahmin etmediği şiddette bir tokat attı. Atılan sert tokadın (faiz artırımının) etkisi olur mu? Olursa ne kadar olur?
Önce bu sert faiz artırımının olası olumlu sonuçlarına bakalım:
1-) FED’den gelebilecek olumsuz haberlerin etkisini minimize eder. Yani Merkez Bankası, bir nevi olası olumsuz FED haberlerini fiyatlamış oldu.
2-) Son zamanlarda kurda yaşanan artışta spekülatif kaynaklı olan etkiyi, yani kur artışında spekülasyonun etkisini büyük ölçüde giderir.
3-) Olağanüstü bir durum olmaz ise önümüzdeki birkaç ay faiz artırımı yapılmaz; bu da, piyasaların Merkez Bankası politikaları anlamında bir derece de olsa önünü görmesini sağlar.
4-) Böylece MB faizi ile piyasa faizi arasındaki büyük fark da ortadan kalkmış olur; bu iki faiz birbirine hayli yakınlaşmış olur.
5-) Bir miktar kısa vadeli yabancı sermaye girişi söz konusu olabilir.
6-) Bu artırım da gösterdi ki, yerli ve yabancı yatırımcılar / piyasalar açısından hala en önemli istikrar çıpası, Sayın Babacan ile birlikte Merkez Bankası’dır.
Şimdi faiz artırımının olası olumsuz sonuçlarına bakalım:
1-) Kamunun borçlanma maliyetlerini artırır.
2-) Özel sektörün de fonlama maliyetlerini artırır. Kur artışının yarattığı riskten sonra fonlama maliyetlerinin de artması, bazı özel sektör işletmelerini zor durumda bırakabilir.
Gelelim işin sonucuna. Bir önceki yazımda da belirttiğim gibi; sorun, büyük ölçüde siyasi gerginlik ile seçimler, özellikle cumhurbaşkanlığı seçimleri nedeniyle siyasi istikrara ilişkin endişelerden kaynaklanıyor. Bu nedenle, faiz tokadı dâhil Merkez’in atacağı her türlü adımın kısa süre dışında etkisi olmaz. Bir ağrı kesici gibi ağrıyı dindirir, ama yarayı kalıcı biçimde iyileştirmez.
Dolayısıyla, siyasi beklentiler yönetilmediği, özellikle yabancı yatırımcılardaki siyasi risk algısı giderilmediği sürece, piyasalar ve kurda uzun süreli bir istikrarın oluşması pek mümkün görünmüyor. En iyimser senaryo ile cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar bu böyle devam eder. Bu süreçte yerli ve yabancı spekülatörlerin karlarını maksimize etme çabaları, kurda zaman zaman sert dalgalanmaların (iniş ve çıkışlar) yaşanmasına da neden olabilir. Sade vatandaş ile küçük yatırımcıların dikkatli olmaları gereken bir dönem anlamına geliyor bu…