Tim Troy [email protected]

ABD’deki en önemli Türk yatırımı hangisi?

Her ülke gibi Türkiye’nin de siyasetten bağımsız sorunları var. Bu sorunların birçoğu da doğrudan kültür, kurumsal altyapı, insan kaynağı ile ilintili… Bu nedenle partiden, iktidardan bağımsız… Bundan yaklaşık 10 yıl önce İstanbul’da bir taksici ile yaptığım klasik muhabbeti anımsıyorum. Taksici arkadaş, ‘Abi dürüst olalım biz para eden ne üretiyoruz ki. Her şeyimiz ithal… En fazlasının kaportası Türk, motoru ithal’ demişti. Bunun gibi sıradan sokakta nispeten az eğitimli insanlarla birçok kısa muhabbetimi anımsıyorum.

Türkiye’nin, business ve sanayi tarihini dikkate aldığımızda belki de bu kadar kısa zamanda ancak bu kadarı yapılabilirdi. Gerçekten de sanayi tarihimiz çok kısa, bilimsel eğitim altyapımız birikimiz yeterli değil. Neredeyse 200 yıldır hiç yeterli olmadı. Ne kadar yatırım yaparsan yap 100 yılların tarım kültürünün üzerine ancak bu kadarı olabiliyordu. Hemen bazı eleştirileri sanki duyabiliyorum: ‘Peki öyleyse Japonya, Kore son olarak da Çin nasıl yaptı…’ Kimse bu ulusların ne kadar büyük bedel ödediğinin farkında değil. Türkiye’de hiçbir vatandaşın bu ülkelerin gelişme dönemlerinde insanının yaşadığı hayatı yaşamak istemeyeceğine eminim.

Neyse buradan Amerika’ya bağlayalım. Önce hemen hemen her Türk gibi New York’tan girelim. Oradan biraz güneye ineceğiz. Şu an ABD’de özellikle Batı yakasında Türk girişimci denildiğinde en fazla akla gelen isim Nusret. Benim birçok eleştirim var ama Türk medyasında linç edilmesi de anlamsız. Bence hangi kategoriye oynadığını net ifade ederse ve ABD’de kendi alanında karar alıcılara yönelik daha iyi iletişim kurabilirse daha başarılı olacaktır. Ama steak gibi New York’un lider olduğu alanda böyle bir girişim bile cesaret verici. Nusret’e başarılar dileyelim ama benim gözüm üretimde, ihracatta. Bu nedenle North Caroline eyaletinde Charlotte şehrinde, 3320 Service St. adresine gidelim. Burada Hertz Compressor logosunu görüyoruz. Biraz Alman teknolojisi kokan bu markanın ürettiği kompressörlerde ‘Made in Turkey’ yazıyor. Gerçekten de ne denirse denilsin teknoloji ve pazarlama anlamında ABD’nin dünyanın zirvesi… Tek başına teknoloji veya pazarlama gücü ile burada yüksek katma değerli ürünlerde yarışmanız mümkün değil. İkisine de sahip olmanız lazım. İşte bu zirvede en teknolojik, en katma değerli alanda bir Türk markası yer alıyor. Şu an kendi markası ile Amerika’da kurulu Türk yatırımının, sanayi tesisinin ne kadar sınırlı olduğu düşünülürse Hertz ve Dalgakıran Kompressör markasının sahibi Adnan Dalgakıran’a moda tabir ile ihracatın ve teknolojinin çılgın Türk’ü diyebiliriz. Hertz Kompressör markası ABD’de endüstriyel kompressör satıyor. Bu makine sektörünün en katma değerli alanlarından. Zaten Türkiye’de, Japonların teknoloji devi IHI ile yaptığı yatırım bittiğinde jet motorları gibi yüksek teknolojiye sahip endüstriyel ürünlerde kullanılan kompresörleri üretmeye başlayacak. Böylece Türkiye bu alanda 6 ülkeden biri olacak. Zaten Dalgakıran bugün 130 ülkeye katma değerli ürün ihraç eden bir model şirket…

Şirketi bugünlere getiren Adnan Dalgakıran ile yıllar önce ilk tanıştığımda bana uzun saçlı sakallı bohem Country Sanatçılarını çağrıştırmıştı. Bu nedenle Amerika’ya yatırım yaptığını öğrendiğimde onu büyük bir Amerikan truck’ının içinde Batı’ya fethe çıkan bir girişimci, olumlu anlamda hayalperest olarak edebiliyorum. Gerçekten de o Türkiye’de öğrenci sanayici bir nesle, gerçekten ama gerçekten de sıradışı olmayı, kutunun dışında düşünmeyi öğretmedi, örnekle gösterdi. Herkesin bir şey öğretme anlatma derdinde olduğu ülkemizde farklı platformlarda dinlediğim konuşmalarından hep şu mesajı aldım, ‘Gençler, hayatı bir defa yaşayacaksınız. Bedelini ödemeye hazır olduğunuz müddetçe, sorumlu olduğunuz müddetçe istediğinizi yapın. İş dünyanın her tarafına hakim olan dogmatik düşünce ile bir nesil işadamımız sanayicimiz ancak bu kadar yaptı. Siz gerçekten farklı olun. O zaman hem kendinize hem ülkenize en büyük faydayı sağlarsınız.’

İşte bu sıradışı adamın Charlotte’ki yatırımını gördüğümde hissettiğim duygular efsane country sanatçısı Travis Tritt’in sözleri ile "It's a Great Day to Be Alive – Yaşamak için ne güzel bir gün…"