Yargıda sil baştan

TBMM Başkanlığı’na dün AK Parti milletvekillerinin imzasıyla sunulan yasa teklifi, 17 Aralık ‘Büyük Rüşvet’ ve İzmir ‘Liman Yolsuzluğu’ gibi mevcut soruşturmaları etkileyecek ve yargılama sistemini sil baştan değiştirecek hükümler içeriyor. Teklife göre. görevden alınan memur için yürütmeyi durdurma kararı alınamayacak. 

Oya Armutçu'nun Hürriyet'teki haberine göre başta yolsuzluk olmak üzere mevcut örgütlü suç soruşturmalarına ilişkin dinleme, tedbir, el koyma kararları geçici madde ile kaldırılıyor. Adalet Komisyonu’nda 10 Şubat Pazartesi günü ele alınması, 1 hafta içinde de yasalaşması planlanan 22 maddelik teklifte özetle şu hükümler var: 

YENİ USUL GEÇMİŞİ DE KAPSAYACAK

Teklifin 17. maddesiyle CMK’ya geçici bir madde ekleniyor. Bu maddeye göre, katalog suçlarla ilgili soruşturmalardaki dinleme ve tedbir kararlarının tümü, yasa kabul edildiğinde geçersiz hale gelecek. Kapsam içindeki tüm soruşturmalarla ilgili mal varlığına tedbir, hak ve alacaklara el koyma, dinleme, gizli soruşturma, teknik takip kararları yeniden alınacak. Bu kararlar ancak ağır ceza mahkemesinde oybirliğiyle alınabilecek.
Türkiye’de 10 bin mahkeme kararına istinaden günde 80 bin dolayında telefon dinlendiği belirtiliyor. Yasa yürürlüğe girdiğinde yeni usul kararlarına göre 15 gün içinde dinleme, 30 gün içinde tedbir kararları yeniden alınacak. 
TCK’nın 220. maddesi, dinleme yapılabilecek katalog suçlar kapsamından çıkarılıyor. Böylece ‘Büyük Rüşvet Operasyonu’nda tutuklanan Reza Zarrab ve 2 bakanın oğlunun da soruşturulduğu TCK’nın 220. maddesindeki ‘suç işlemek amacıyla örgütü kurmak’ suçlamalarında savcılıklar dinleme talep edemeyecekler. Usul hükümleri geriye yürüyecek şekilde geçici maddeyle değiştiği ve lehe düzenleme yapıldığından Zarrab ve diğer tutukluların itirazla tahliyeleri gündeme gelebilecek.
Yolsuzluk soruşturmalarında mahkeme sanığın mal varlığına, hak ve alacaklarına el koyma işlemi uygulayabilmek için artık rapor almak zorunda olacak. İlgisine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Mali Suçları Araştırma Kurulu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’ndan, ‘el konulacak taşınmaz hak ve alacağın suçtan elde edildiğine ve suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınması’ zorunlu olacak. El koymaya da ağır ceza mahkemesince oy birliğiyle karar verilecek. 

GÖZALTI 24 SAAT, TUTUKLULUK 5 YIL 

Devlete karşı suçlar ve terör suçunda azami tutukluluk 10 yıldan 5 yıla, gözaltı süresi 4 günden 24 saate inecek. 
Telefon dinlemesine ilişkin süre 6 aydan 3 aya indirildi. Örgütlü suçlarla ilgili olarak sürenin müteaddit defalar uzatılmasına son verildi. Bu durumda en fazla 3 ay uzatma sınırı getirildi.
Teknik araçlarla izleme tedbirine ilişkin süreler 8 haftadan 4 haftaya indirilecek. 

ÖYM’LER TARİHE KARIŞIYOR

Geçen yıl kaldırılan ancak ellerindeki dosyalar sonuçlanıncaya kadar görevlerine devam etmeleri öngörülen özel yetkili mahkemeler ile yerlerine kurulan TMK 10’la görevli mahkemeler de kaldırılıyor. 

POLİSE DE HAKAN FİDAN KALKANI

En üst dereceli kolluk amirleri hakkında inceleme ve soruşturma izni HSYK değil Adalet Bakanı’nca verilecek. Adalet Bakanı inceleme ve soruşturmayı, adalet müfettişleri veya Cumhuriyet başsavcıları eliyle yaptıracak. 
Gözaltı, tutuklama, arama ve el koyma, dinleme, gizli soruşturmacı ve teknik takip işlemlerine karar verilebilmesi için ‘suç şüphesi’ yetmeyecek ve ‘somut delil’ şartı aranacak. Ergenekon ve Balyoz davalarında sık sık gündeme gelen somut delil olmadan hukuka aykırı dinleme, gözaltı, tutuklama kararı verilmesinin engellenmesi hedeflendi.
Hırsızlık, tehdit, darp ve mala zarar verme gibi suçları işleyenleri mahkemeler artık tutuklayacak. 

DİJİTAL VERİNİN YEDEĞİ VERİLECEK

Arama kararı gereğince kişinin bilgisayarındaki verilere el konulduğunda bunların bir yedeğinin sahibine verilmesi zorunlu hale getiriliyor. Böylece, Balyoz ve Ergenekon’da sık sık gündeme geldiği gibi bu verilerde sahtelik ya da değiştirme iddialarının önüne geçilmesi hedeflendi.
Kolluk görevlileri, telefon dinlenmesine ilişkin talepte bulunurken tedbir uygulanacak hattın sahibini gösterir belgeyi de talebe ekleyecek. 

MEMURA TAZMİNAT KALKANI

Mahkeme kararlarının süresi içinde kamu görevlilerince yerine getirilmemesi halinde tazminat davası ancak idare aleyhine açılabilecek. Böylece, yargı kararının uygulanmamasından doğan tazminat yükünden memurlar kurtarılacak.

YÜRÜTMEYİ DURDURMA YOK

Teklifle, büyük rüşvet operasyonu sonrası başta polis teşkilatı olmak üzere bürokraside yapılan görevden alınanların dönmelerini geciktirecek önemli bir düzenleme de yer alıyor. Buna göre, kamu görevlilerinin, göreve dönmek için açtıkları davalarda yürütmeyi durdurma kararı verilemeyecek.