Salgınları engelleyecek sivrisinek modeli

Google ana şirketi Alphabet Inc.’in araştırma kuruluşu Verily, yakın zamanda yayınlanan bir makaleye göre, hastalığa neden olan sivrisinekleri yok etmeye adanmış deneysel bir programda büyük bir adım attı.

Verily, Onarma Poresi (Debug Project) kapsamında California'daki Fresno County'de 14.4 milyon steril (mikropsuz) erkek sivrisineği bıraktı.

Verileri takip eden şirketin yaptığı son açıklamaya göre, Nisan 2018'den Ekim 2018'e kadar yapılan deneysel testlerde, dişi sivrisinek popülasyonunun % 93'ünden fazlasının bastırıldığı belirtildi.

Açıklamada, Projenin Kıdemli Araştırmacılarından Jacob Crawford, 'Bu projenin sonunda ne göreceğimize dair bir vizyonumuz vardı ve bunu mükemmel bir şekilde başardık.' dedi.

Pazartesi günü hakemli dergi Nature Biotechnology dergisinde detaylandırılan araştırmada, şu ifadelere yer verildi:

Proje, dişi sivrisinek nüfusu azaltmak için laboratuvarda yetiştirilen Aedes aegypti erkek sivrisineklerinin kullanılmasına dayanıyordu. Bunu yapmak için, bilim adamları laboratuvar yapımı sivrisinekleri, bazı sivrisinek türleri arasında doğal olarak bulunan ve böceği steril hale getiren Wolbachia olarak bilinen ortak bir bakteri ile enfekte ettiler.

Steril böcek tekniği (sterile insect technique- SIT) olarak adlandırılan bu süreç, dişi sivrisineklerinin ortalama olarak sadece bir kez çiftleşmesinden yararlanır. Dişi bir sivrisinek steril bir erkekle çifleşirse, doğan yumurtadan yavru çıkmıyor.

Araştırmacılar'a göre bu çalışma, önceki benzer çalışmalardan dokuz kat daha büyük bir alanda sivrisinek SIT projesinin yüksek verimliliğini gösteriyor.

Sonuçlar, 'halk sağlığı ve sivrisinek rahatsızlığını yok etme' programlarındaki potansiyelini destekliyor.

Verily’in araştırmalarında kullanılan sivrisinek, sarı humma, dang, chikungunya ve Zika'nın birincil hastalık vektörüdür (hastalık vektörü hastalığa neden olabilecek hayvan).

BILL GATES SÖZ VERDİ

Alphabet çalışmalarının yanı sıra, Microsoft kurucu ortağı milyarder Bill Gates servetini sivrisinek kaynaklı başka bir hastalık olan sıtmaya karşı savaşmak için kullanma sözü verdi.

Web sitesindeki yıllık sivrisinek araştırmalarına makalesine göre, şu anda sivrisinekleri genetik olarak düzenlemek, kromozomlarını etkilemek ve soyundan gelenlerin çoğalmamasını sağlmak için yapılacak genetik çalışmaları destekliyor.

Gates'in makalesinde, bu DNA'sı düzenlenmiş sivrisineklerin daha sonra diğerleri ile çiftleşmeye devam edeceği, böylelikle belirli bölgelerdeki hastalık taşıyan diğer sivrisineklerin sayısını önemli ölçüde azaltacağı belirtildi.

Gates makalesinde ayrıca, 'Sivrisinekleri gelişigüzel bir şekilde öldürmek yerine, sadece tehlikeli olanları ortadan kaldırabiliriz' dedi.