Merkez Bankası için alternatif hedefler

Merkez Bankası Kanunu’nun değiştirilerek yeni hedeflerin görev olarak verilmesi tartışmasına SETA, iki alternatif hedef ortaya koyarak katıldı.
Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Araştırmacı Nurallah Gür tarafından kaleme alınan analizde, Merkez Bankası’nın enflasyon hedeflemesinin yanında enflasyon ve işsizliğin ortak hedef olarak tanımlandığı model ile gayri safi yurtiçi hasılanın hedeflendiği model alternatif olarak sunuldu. 

2000’li yılların başında Merkez Bankası’nın fiyat istikrarını hedeflemesinin kabul edildiğini hatırlatan Gür, yüksek gıda ve petrol fiyatları gibi faktörler nedeniyle enflasyon hedefinin son yıllarda sık sık şaştığını belirtti. Gür, önemli ekonomistler tarafından eleştirilen enflasyon hedeflemesi modelinde “Enflasyonun hangi kaynaktan yükseldiğine bakılmaksızın verilen faiz kararlarının ekonomik büyüme üzerinde olumsuz etkileri” olduğunu vurguladı. 
Gür, talep enflasyonu olması durumunda faiz artışının enflasyonu düşürmesi beklenirken petrol fiyatının yükselmesi gibi bir durumda faizlerin artırılmasının enflasyonu düşürmede sınırlı etkisi olurken büyümeyi de olumsuz etkilediğini kaydetti. 

ÇİFT HEDEF: ENFLASYON VE İŞSİZLİK

Merkez Bankası için ilk alternatif olarak enflasyon ve işsizliğin kontrol edilmesinin amaçlandığı çift hedefli bir politikayı ortaya koyan Gür, Amerikan Merkez Bankası(FED)’nı örnek gösterdi: “FED, yüzde 2 enflasyon ve yüzde 6,5 işsizlik hedeflerine göre para politikasını şekillendirmektedir. FED bu sayede sadece fiyat istikrarını değil, ekonomik aktivitede de belli bir istikrarı hedeflemektedir.”
Gür, ayrıca 1960’larda ve 70’lerde merkez bankaları tarafından kullanılan ancak “neoliberal paradigmanın hakimiyetinde unutulmaya yüz tutan kredi tahsisi yöntemlerinin” alternatif politka aracı olarak kullanılabileceğini ifade etti. 

NOMİNAL GSYİH HEDEFLEMESİ

Merkez Bankası için ikinci alternatif olarak nominal GSYİH hedeflemesini gösteren Gür, bu modelle tek bir hedef ile hem reel ekonomik büyümeyi hem de enflasyonu kontrol altına almanın amaçlandığını belirtti. 
Nominal GSYİH hedeflemesinde merkez bankasının, petrol fiyatları artışı karşısında enflasyon hedefini tutturmak için faizleri yükseltmek yerine belli bir süre artan enflasyona karşı daha esnek olacağını kaydeden Gür, “Ekonomi aşırı ısındığında enflasyon ve varlık balonlarının önüne geçmek için faizleri artırarak nominal GSYİH hedefini tutturmaya çalışacağını” anlattı.