Küresel gıda fiyatları yeniden yükselişe geçti

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) bugün yayınladığı uluslararası gıda emtia fiyatlarını gösteren endeks, Nisan ayında şeker, et ve pirinç fiyatlarındaki artış sebebiyle son bir yılda ilk kez yükseliş kaydetti.

Yaygın olarak tcareti yapılan gıda emtialarının uluslararası fiyatlandırmalarındaki aylık değişimlerini takip eden FAO Gıda Fiyat Endeksi, Nisan 2023'te Mart ayına göre yüzde 0.6 artışla ortalama 127.2 puana yükseldi.

Bu seviyedeki Endeks, Nisan 2022'deki seviyesine kıyasla yüzde 19.7 daha düşük, fakat Nisan 2021'e göre hala yüzde 5.2 daha yüksek bir değere sahip.

FAO Şeker Fiyat Endeksi, Hindistan, Çin, Tayland ve Avrupa Birliği'ndeki kuru hava koşulları nedeniyle azalan üretim beklentileri ve sonuçları ile, Brezilya'da şeker kamışı hasadının yavaş başlaması ve şeker kamışı bazlı etanol talebini artırabilecek yüksek uluslararası ham petrol fiyatları nedeniyle, Mart ayına göre yüzde 17.6 artarak Ekim 2011'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

FAO Et Fiyat Endeksi, başta domuz eti fiyatlarındaki artış olmak üzere, Asya'dan gelen ithalat talebi ve hayvan sağlığı sorunlarının yol açtığı üretim kısıtlamaları nedeniyle artan kümes hayvanı fiyatlarının etkisiyle, ay boyunca yüzde 1.3 yükseliş gösterdi. Uluslararası büyükbaş hayvan eti fiyatları da, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde kesimlik sığır arzındaki düşüş nedeniyle, Nisan ayında artış kaydetti.

Bunlarla beraber, pirinç dışındaki diğer başlıca gıda emtia kategorilerindeki fiyat endeksleri bu ay da düşüş eğilimlerini sürdürdüler.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi mart ayına göre yüzde 1.7 düşerek, Nisan 2022 değerinin ortalama yüzde 19.8 altında seyretti. Uluslararası buğday fiyatları, çoğunlukla Avustralya ve Rusya Federasyonu'ndaki ihraç edilebilir büyük stoklar nedeniyle yüzde 2.3 oranında geriledi. Dünya mısır fiyatları, Güney Amerika'da devam eden hasatla birlikte mevsimsel olarak artan arz sebebiyle, yüzde 3.2 düşüş sergiledi. Öte yandan, özellikle Asya dışındaki yüksek girdi maliyetleri ve olumsuz hava koşulları sebebiyle azalan hasat koşullarında Asyalı alıcılara yapılan satışlar, uluslararası pirinç fiyatlarındaki artışı sürdürdü.

"Fiyatların gelişimini ve fiyatlardaki artışların nedenlerini çok yakından takip etmeye devam etmemiz önemli. Ekonomiler önemli yavaşlamalardan kurtuldukça talep artacak ve bu da gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı yaratacaktır" diyen FAO Baş Ekonomisti Maximo Torero, "Aynı zamanda pirinç fiyatlarındaki artış son derece endişe verici. Buğday ve mısırda başka artışların yaşanmaması için Karadeniz girişiminin yenilenmesi şart" diye konuştu.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi bu ay yüzde 1.3 oranında gerileyerek, üst üste beşinci ayda da düşüş kaydetti. Dünya palm yağı fiyatları istikrarlı seyrederken, soya, kolza ve ayçiçek yağı fiyatları Brezilya'da rekor sayılabilecek soya fasulyesi mahsulünün mevsimsel hasat yoğunluğuna bağlı olarak düşüş gösterdi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, süt tozlarına yönelik küresel ithalat talebindeki durgunluğun devam etmesi ve Batı Avrupa'da peynir ihracatı için artan arzın etkisiyle yüzde 1.7 oranında düştü.

Güncellenmiş üretim ve ticaret tahminleri

FAO bugün yayınladığı Tahıl Arz ve Talep Özeti'nde 2023 yılı için dünya buğday üretim tahminini güncelledi. Küresel üretim tahmini olan 785 milyon ton ile kayıtlardaki en büyük ikinci seviyeye ulaşırken, Avustralya ve Rusya Federasyonu'nun 2022'deki rekor üretimlerine kıyasla görece düşüş göstermeleri nedeniyle geçen sezona göre azaldı.

Brezilya'nın mısır üretiminin rekor seviyeye ulaşması beklenirken, Arjantin'in mısır üretiminin uzun süreli kuraklık koşulları ve sıcak hava dalgaları nedeniyle ortalama seviyelerin altına düşeceği tahmin ediliyor. Elverişli hava koşulları, tarihindeki en yüksek ikinci hasadını bekleyen Güney Afrika'da ise verim beklentilerini güçlendirdi.

Bu arada, ekvator boyunca ve güneyinde pirinç üretimi için 2023/24 beklentileri, büyük ölçüde El Niño olayının bölgesel olarak değişen etkisi nedeniyle belirsizlik göstermektedir. Önümüzdeki dönemde, kuzey yarımkürede yaz aylarında ortaya çıkması muhtemel El Niño olayının yakından takip edilmesi gerekmektedir.

FAO, 2022/23 sezonunda dünya tahıl ticareti için daha önceki tahminini 472 milyon tona yükseltirken, bu rakam hala bir önceki sezondaki rekor seviyesinin yüzde 2.2 civarında altında bulunuyor. Küresel buğday ticaretinin yüzde 2.3 oranında artacağı tahmin edilirken, iri taneli tahıllarda küresel ticaretin yüzde 5.5 oranında artacağı öngörülüyor. Uluslararası pirinç ticaretinin ise 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 4.4 oranında daralacağı tahmin edilmektedir.

2022/23 sezonunda dünya tahıl kullanımının 2 milyar 780 milyon ton, sezon kapanışı itibariyle dünya tahıl stoklarının ise 855 milyon ton olacağı tahmin edilmektedir. FAO, bu son tahminlere dayanarak, 2022/23 küresel tahıl stoklarının kullanım oranının yüzde 29.8 olacağını ve her ne kadar bu oran bir önceki 12 ayda ulaşılan yüzde 30.8'in altında seyretse de, yine de bunun küresel olarak nispeten rahat bir arz seviyesine işaret ettiğini belirtiyor.

4 ayda 376 bine yakın gıda denetimi yapıldı

AB, Ukrayna'dan tahıl ve gıda almaya devam edecek

İngiltere'de gıda fiyatlarında 45 yılın en sert artışı