Thodex isimli kripto para borsasında yaşanan olaylar sonrası on binlerce kişi, 'Thodex battı mı? Kripto para borsası çöktü mü?' sorularının yanıtını arıyor. Uzman isimlere, 'Thodex kripto para borsasında neler oluyor?' sorusu soruldu.. SODİMER Başkanı Prof.Dr. Levent Eraslan, "Thodex’in izlediği adımlar Çiftlik Bank’ı hatırlatıyor. Burada sorulması gereken 2 soru var:" derken, Marmara Üniversitesi İletişi Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Ali Murat Kırık, olası davaları değindi, "Takipsizlikle sonuçlanacak bir süreç var" ifadelerini kullandı. Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Tunay Kamer ise, 'Çiftlik Bank' taktiği olarak değerlendirilebilecek bir benzerliğe dikkat çekti.
Sabah'tan Onur Şahanoğlu'nun haberine göre; Dünyada kripto para çılgınlığı her geçen gün büyürken, dolandırıcılık ve mağduriyet haberlerinin de ardı arkası kesilmiyor. Çiftlik Bank vari sanal saadet zinciri oluşumları nedeniyle on binlerce kişi büyük mağduriyet yaşıyor. Türkiye'de işlem yapan Thodex isimli sanal kripto para borsası kullanıcıları mağduriyetin son halkası oldu. Firma, dün akşam yayınladığı bir bildiri ile, '6 saat bakım-onarım' olacağını duyurdu. Bu süre içinde işlemlerin yapılamayacağı belirtilirken, kullanıcılar süreci dikkatle takip etti. AVerilen sürenin dolması sonrası hala sistem erişime açılmazken, Thodex bir açıklama daha yaparak, onarım faaliyetlerinin 3-4 gün kadar süreceğini bildirdi. Sanal kripto para borsasının üyeleri bu açıklama sonrası 'Dolandırıcılık' telaşına kapıldı. Son zamanlarda saadet zinciri oluşumları ile karşımıza çıkan bazı kripto para borsası şirketleri iddiaları güçlendiriyor. Thodex'in Web sayfasını kapatması da şüpheleri giderek artırıyor. On binlerce kişinin büyük mağduriyet yaşadığı ve dolandırıcılık şüphesi uyandıran bu gelişmeyi SODİMER Başkanı Prof.Dr. Levent Eraslan, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Ali Murat Kırık ve Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Tunay Kamer yorumladı.
Eraslan; 'Çiftlik Bank' vurgununa dikkat çekti, Kırık; Sistemkoin de yaşanan süreç ve yasal düzenlemeye değindi, Kamer ise; Türkiye'deki kripto para borsasındaki işlem büyüklüğüne vurgu yaptı. Peki, Thodex kripto para borsasında neler yaşanıyor? Kullanıcılar dolandırıldı mı? Mağdurlar hak arayabilir mi? İşte Thodex kripto para borsası ile ilgili son dakika gelişmeleri ve uzman isimlerin açıklamaları...
SODİMER BAŞKANI ERASLAN: GARİP OLAYLAR YAŞANIYOR
SODİMER Başkanı Prof.Dr. Levent Eraslan, 'Garip olaylar' olarak değerlendirdiği Thodex mağduriyetinin altından dolandırıcılık çıkabileceğini belirtti.
Eraslan, şu ifadeleri kullandı:
Türkiye'de aktif olarak kullanılmakta olan ve kısa bir süre önce de yatırımcılara 2 milyon adet Dogecoin dağıtma kararı alarak sesini duyurmayı başaran THODEX isimli Türkiye merkezli kripto para borsasında birtakım garip olaylar yaşanıyor. Sosyal medyada paylaşım yapan borsa kullanıcılarına göre THODEX, kullanıcılarını mağdur etmeye başlamış durumda. Özellikle de para çekmek isteyen kullanıcılar, hesaplarına hiçbir şekilde müdahale edemiyorlar.
DİKKAT ÇEKEN VERİ: İDDİALARI DESTEKLER NİTELİKTE...
Sosyal medyada yapılan paylaşımlara göre THODEX, Dogecoin'de yaşanan yükselişlerin ardından sorun çıkarmaya başladı. Kullanıcılar, THODEX borsasındaki paralarını farklı borsalara transfer etmek istediklerinde, borsada kesintiler yaşandığını ve THODEX'in işlemlere izin vermediğini söylerken, 2 milyon Dogecoin kampanyasının kripto para borsasını batırmış olabileceği düşünülüyor. Dogecoin fiyatının son 1 ayda %800 artması da bu iddiaları destekler nitelikte.
"ÇİFTLİK BANK'I HATIRLATIYOR"
Bu şekilde bir açıklama yapan Thodex'in izlediği adımlar Çiftlik Bank'ı hatırlatıyor. Burada sorulması gereken 2 soru var:
1. Ortaklık kabul edilip başka şirketlerle birleşme söz konusuysa niye daha önceden duyurulmadı?
2. Eğer belirli bir süre işlemler durdurulacaksa neden kullanıcılara duyuru yapılmadı?
Kullanıcılara duyuru yapılmamasının sebebi böyle bir duyuru geldikten sonra kullanıcılar varlıklarını başka hesaplara aktarabilirdi. İşlem hacmi 100 milyar TL'yi bulan bu platform kullanıclarını kaybetmemek istemiş olabilir. O yüzden herhangi bir ön duyuru yapılmamış ve işlemleri durdurduktan sonra önce sistemlerin bakımda olduğunu belirten Thodex daha sonra devir ile alakalı böyle bir açıklama yapmıştır.
Ayrıca KYC(know your customer) sistemi ile müşterilerin kimlik bilgilerini de aldıkları için bu veriler de şu an tehlikededir. Eğer düşünüldüğü gibi bir kaçış varsa bu kimlik bilgileri de satılabilir.
KRİPTO PARA BORSASINA GİRERKEN NELER YAPILMALI?
Yapılması gerekenler:
Asla güvenilir olmayan kripto para borsalarına yatırım yapılmamalıdır.
Borsa platformu araştırılırken yeni bir platform ile karşılaşıldığında arkasındaki şirket/şirketler grubu araştırılmalı ve güvenilir olduklarından emin olunmalıdır.
Kişisel hesaplara girişlerde kullanılan genel önlemler (2 faktörlü doğrulama, e-mail, sms konfirmasyonu) geçerlidir.
ALİ MURAT KIRIK: KONTROL VE DENETİM MEKANİZMASI EKSİKLİĞİ OLAN BİR ALAN
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.Dr. Ali Murat Kırık, kripto para borsalarındaki yasal altyapı eksikliğine vurgu yaptı. Kontrol ve denetim mekanizması eksikliğinin en üst seviyede olduğu bir alan olarak gördüğü kripto para borsasında yaşanan mağduriyeti şu ifadelerle ele aldı:
Kripto para borsaları bir anda tepetaklak olabiliyor. İnsanlar bu alanda çok fazla mağduriyet yaşıyorlar. Kontrol ve denetim mekanizması eksikliği var. Dünya ekonomilerine de çok fazla zararı olmaya başladı. Çünkü kontrolü ve takibi söz konusu olmayan bir alan. Bu nedenle devlet bir karar çıkardı. Karara göre; kripto paralarla alım satım yapılamayacak.
ALT COİNLERE DİKKAT!
Kripto paralar çok popüler olmaya başladı. Bu popülerlik durumunu fırsata çevirmek isteyenler çok yoğun bir şekilde alt coin çıkarmaya başladı. Alt coinlerin her geçen gün yoğunlaşması da dolandırıcılık faaliyetlerine hız kazandırdı. Kripto para borsasına doğrudan giremiyorsunz. Girebilmek için aracı şirketler gerekiyor. Bu noktada binlerce irili ufaklı site ortaya çıktı. Herkes, Bitcoin'deki gibi bir sıçrama olacğaını düşünüyor. 'Zamanında Bitcoin fırsatını kaçırdık, alt coinlerdeki fırsatı kaçırmayalım' düşüncesiyle, kar sağlamak amacıyla paralar yatırıyor. Ama burada bir gecede buhar olacak bir durum oluşabilir. Şimdi Thodex'te para çekemiyorsun, yatıramıyorsun.
"TAKİPSİZLİKLE SONUÇLANACAK BİR SÜREÇ VAR"
Hak arama noktasında da takipsizlikle sonuçlanacak bir süreç var. Ben gelişmeleri takip ediyprum, dolandırıcılık faaliyetlerinin birçoğu takipsizlikle sonuçlanıyor. Sen buraya yatırdığını, çektiğini kanıtlayamıyorsun. Elinde geçerli bir belge yok. Yasal zemin olmaması büyük zararlar getiriyor.
Kripto para borsası üzerinden dolandırıcılık faaliyetleri yürütenler, 'Açılışa özel, şu kadar coin hediye' gibi sunumlar yapıyorlar. Ama bu bedava coinlerin bir geçerliliği yok. Bir gecede o coini çok değersiz ve işlevsiz hale getirebiliyorlar. Bunun bir karşılığı yok. Bu durum ço büyük bir vurguna sebebiyet verir.
Sanal bir borsa, kripto bir borsa söz konusu. Tutarlı bir durum değil. İlginin oldukça yoğunlaştığı, dolandırıcılığın giderek arttığı bu dönemde alt coinler yasal bir zemine oturtulmadan uzak durulmasında fayda var.
"BİR GECEDE YOK OLABİLİYORLAR"
Kripto para borsası kurucuları Türkiye'de gibi görünüyorlar. Ama bunların birçoğu yurt dışı merkezli kuruluşlar. Burada bir tane sembolik yönetim kurulu başkanı, üyesi sıfatı ile temsilci bırakıyorlar. Ama bu kişilerin üzerinde hiçbir yetki ve mal varlığı olmuyor. Şirketler yurt dışında olduğu için bir gecede yok olabiliyorlar. Parayı alıp, sırra kadem basıyorlar. Siz hakkınızı aramak istediğinizde bir yetkili bulamıyorsunuz. Bulsanız da onun üzerine hiçbir mal varlığı yapılmamış oluyor. Zaten sen bizdeki yasaya tabi olduklarını sanıyorsun ama onlar yurt dışındaki yasaya bağlı oluyorlar. Bu nedenle de yapılacak bir şey olmuyor.
DOLANDIRICILIĞI BU BAHANELERLE YAPIYORLAR
Kırık, son olarak Thodex'in yaptığı açıklamanın benzerine dolandırıcılık faaliyetlerinde başvurulduğunu belirtti.
Kırık sözlerini şöyle sürdürdü:
Sanal kripto para borsaları, 'bakı-onarım' açıklamaları yapıyorlar. 'Sitemiz daha iyi hizmet verebilmek için altyapı bakımındadır' gibi ifadeler kullanıyorlar. Bunlarla kriz senaryoları oluşturuyorlar. Böylece milletin tepkisini ölçüyorlar. Daha sonra sorunu çözüp, gece 12-1 demeden bilgi vermek için kullanıcıyı arıyorlar. Kullanıcı böylece firmanın güvenilir olduğuna inanıyor. Tabi bu halk arasında dilden dile dolanıyor ve firmanın itibarı ile güvenilirliği artıyor. Bundan sonra 300 yatıran 3 bin yatırıyor. İşte dolandırıcılık da burada başlıyor. Sonra bir anda batırıp, parayı alarak sırra kadem basıyorlar.
KRİPTO PARA YASASI VURGUSU
Kırık, kripto para yasası gelmeden, dolandırıcılık faaliyetlerinin son bulmayacağını söyledi.
Kırık, son olarak konuya ilişkin şunları söyledi:
Dolandırıcılık faaliyetlerinin azalması ve sona ermesi için yasal zemin şart. Bir kere vergilendirme çok önemli. Vergilendirme ve kripto para yasası düzenlemesi ile kripto para borsasında kontrol ve denetim sağlanmalı. Bu süreye kadar da mümkün olduğunca uzak durmak gerek. Yoksa 'Dimyat'a pirince giderken, eldeki bulgurdan olunabilir.
THODEX-SİSTEMKOİN OLAYI BENZERLİĞİ
Kastamonu Üniversitesi Öğretim Üyesi. Doç.Dr. Tunay Kamer yaptığı değerlendirmede, daha önce benzer olayların, benzer süreçlerle yaşandığını söyledi.
Kamer şöyle konuştu:
Daha önce Sistemkoin olayı oldu. Thodex'in koydupu gibi, '6 saat bakım onarım' açıklaması yaptılar, daha sonra '3-4 gün sürecek' dediler, sonra Web sayfasını kapattılar, CEO'ları sosyal medya hesabını kapattı. Benzer şekilde ilerliyor gibi görünüyor.
"AVRUPA'DA 1 DÜNYADA 4'ÜNCÜYÜZ"
Kripto para borsasına kısa yoldan hızlı para kazanma arzusu ile çok ciddi bir yoğunluk var. Bu ilgiyi rakmla açıklarsak, dünyada 4'üncü, Avrupa'da 1'inciyiz. İşlem hacminin büyüklüğünü gözler önüne seren bir veri... Yasal zemini olmayan bir sistemden bahsediyoruz. İlla kripto para borsasına girilecekse bilinirliği, gücenilirliği en üst olan şirketlere yönelmekte fayda var. Bilinçli olmakta fayda var. Çünkü 'Zengin olabilirim' duygusu hataya sürüklüyor.
"KRİPTO PARA BORSALARININ YÜZDE 90'I ER YA DA GEÇ BATACAK"
Hukukçu olmamakla birlikte şunu söylemek isterim. Yasal bir boşluk var. Devletimiz bir karar aldı kripto paralarla ilgili ama bu hukusal boyut ile ilgili değil. Kripto para ile alış-veriş konusunda bir düzenleme.
Görünen şu, kripto para borsalarının ama er ama geç yüzde 90'ı batacak.
ÇİFTLİK BANK TAKTİĞİ
Kamer, on binlerce insanın mağdur olduğu Çiftlik Bank olayını hatırlattı, bir benzerliğe dikkat çekti.
Kamer, "Çiftlik Bank vurgununu herkes hatırlar. Burada benzer bir duruma dikkat çekmek isterim. Orada çok tanıdık simalarla birlikte ekranlarda görüntü verdiler. Görünürlük arttı, güvenilirlik arttı. Böylece sisteme girişler hızlandı. Kripto para borsası dolandırıcılığında da bu olay var. Ben tanıdık simaların bilinçli şekilde buna alet olduğunu söylemiyorum, bilmeden belli para vaatleri ile buraya çekilmiş olabilirler. Thodex de çok ünlü bir ekonomisti yüz olarak kullanmıştı. O ekonomist yaptığı açıklamada kendisinin sistemden çekildiğini söylemişti." dedi.