Pandemiyle birlikte dünya yeni bir döneme girdi: Yüksek enflasyonla.
Birçok ülkede enflasyon rekor seviyelerde seyrederken, buna bir de Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle enerji krizi eklendi.
İngiltere merkezli küresel risk ve stratejik danışmanlık firması olan Verisk Maplecroft’un oluşturduğu Sivil Huzursuzluk Endeksi’nde izlenen 198 ülkeden 101’inde toplumsal huzursuzluk riski 2022’nin üçüncü çeyreğinde arttı. Bu, 2016’dan beri görülen en büyük risk artışı.
Ukrayna’daki savaş nedeniyle zorlu bir kışa hazırlanan Avrupa’da ve temel gıda maddelerinde sert fiyat artışlarının yaşandığı gelişmekte olan ülkelerde huzursuzluk potansiyelinin arttığı belirtildi. Araştırmacılar, tehdidin önümüzdeki aylarda artacağı görüşünde.
Rapora göre özellikle gelişmiş ülkelerde toplumsal huzursuzluk; sokak gösterileri ve işçi grevleri şeklini alabilir.
Bloomberg’in aktardığına göre, Verisk Maplecroft’un baş analisti Jimena Blanco konu ile ilgili yaptığı bir röportajda “Bunlar günlük yaşamı bozmak açısından önemli olaylar” değerlendirmesinde bulundu. Blanco gelişmekte olan piyasalarda en kötü senaryoların isyan, yağma, hatta hükümeti devirme girişimlerine dönüşebileceğini belirtti.
Tahmin edilenden çok daha kötü
Raporda Verisk araştırmacıları 2020’den bu yana kargaşa riskinde artış yaşandığını ve bu artışın başlangıçta tahmin edilenden çok daha kötü olduğunu belirtti. Enflasyon seviyeleri, endeksteki ülkelerin neredeyse yarısının ‘yüksek’ veya ‘aşırı’ risk seviyeleri içerisinde sınıflandırılmasına neden oldu.
Araştırmaya göre enerji kıtlığı olasılığının daha yüksek olduğu Almanya gibi zengin ülkelerdeki risk de sürekli artıyor. Öte yandan enflasyonun otuz yılın en yüksek seviyesinde olduğu ve yetkililerin yüksek fiyatların devam edeceği konusunda uyardığı İsviçre’de de artış kaydedildi. Rapora göre, huzursuzluğun azalması yalnızca gıda ve enerji fiyatlarında ‘önemli bir düşüş’ ile mümkün.
Öte yandan gelişmekte olan ülkeler de sıcak noktalar olarak görülüyor. Bu noktalardan en önemlisi bu yıl yaygın protestoların yaşandığı Sri Lanka. Araştırmacılar Cezayir’in de önümüzdeki altı ay için büyük risk potansiyelini gösterdiği görüşünde.
Raporda Türkiye de yer aldı
Raporda ayrıca Türkiye ile ilgili de bir değerlendirme de yer aldı. Türkiye’nin siyasi, ekonomik ve sosyal gerilimlerinin 2023 seçimleri öncesinde şimdiden yükselmeye başladığı belirtildi. Ankara’nın para politikasına yönelik olağanüstü heterodoks yaklaşımının ülkeyi son makro baskılara karşı daha savunmasız hale getirdiği de vurgulandı.