Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) aylık olarak yaptığı araştırmanın Nisan 2021 sonuçlarına göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması, aylık yüzde 1.14 ve dört ayda yüzde 6.84 ve yıllık yüzde 16.56 oranında artarak 2 bin 767 lira 15 kuruşa yükseldi.
Türk-İş verilerine göre, gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı da 9 bin 13 lira 53 kuruşa çıktı. Bekâr bir çalışanın aylık en düşük yaşam maliyeti tutarı 3 bin 360 lira olarak açıklandı.
Buna göre, dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması (mutfak masrafı) bir yıl öncesine göre 393 lira ve yapılması gereken toplam harcama tutarı da (aile bütçesi) bin 281 lira yükseldi.
Türk-İş hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında Nisan ayındaki değişim, harcama gruplarında şu şekilde:
Süt, yoğurt, peynir grubunda, Ramazan ayı gerekçesiyle bazı marketlerde yapılan indirim dikkati çekmekle beraber, ortalamada önemli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi. Kutuda satılan peynirler 800, 900, 1000 gramlık olarak rafta yerini aldı.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta, kıyma ve kuşbaşı et fiyatı kilogramda 2.0 lira yükseldi. Tavuk fiyatı aynı kaldı.
Sakatat (ciğer, yürek, böbrek) ürünlerden yürek fiyatı arttı, diğerleri değişmedi, ancak dana ciğerin fiyatı et ile yarışır noktada kaldı. Balık fiyatları, ortalamada biraz arttı, ancak hamsi, istavrit gibi yaygın tüketilen balık artık tezgahlarda yer almadı.
Yumurta fiyatı, düşük de olsa, bu ay geriledi. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları, marketlere ve markaya göre çok farklı tutarda oldu. Genel olarak bakliyat ürünü fiyatlarında, bazı marketlerde uygulanan indirim nedeniyle düşüş belirlendi.
Yaş sebze-meyve fiyatlarının toplam gıda harcamaları üzerindeki olumsuz etkisi devam sürdü. Geçiş döneminde mevsim sebze-meyveleri pazarda yer almaya başlarken bazıları da az ve fakat daha pahalı olarak yerini korudu.
Bu ay 19 sebze ve 6 meyve olmak üzere toplamda 25 üründeki fiyat değişimi izlendi ve hesaplamaya temel oldu. Meyvede erik, çağla, malta eriği pazarda olmasına karşın, fiyat yüksekliği nedeniyle dikkate alınmadı.
Yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı geçen ayki 7.48 liradan, 7.74 liraya, ortalama meyve fiyatı da 7.75 liradan 8.67 liraya yükseldi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta, Ramazan ayının vazgeçilmezi olan pide fiyatı Ankara’da 275 gramı 3 lira oldu. Bunun etkisiyle 200 gramı 1.50 lira olarak satışta olan ekmek fiyatı değişmedi.
Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan sayısının sınırlı ve fakat ele geçen ücretin yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına ‘insanca geçim için’ yapılması gereken harcama tutarı yetersiz kalmaktadır.