Yeni tip korona virüs pandemisine karşı dünya genelinde Türkiye’de dahil olmak üzere şimdiye kadar 134 ülkede 458 milyon doz aşı uygulandı. Ancak, aşıların ülkeler arasında adil olarak dağıtılmaması nedeniyle, şu anda Kovid-19 tedavisinde etkili ilaçların varlığı büyük önem taşıyor. Bu kapsamda, etkisi dünyadaki tüm düzenleyici kuruluşlar tarafından onaylanan deksametazonunun şu ana kadar küresel olarak 1 milyon Kovid-19 ölümünü engellediği açıklandı. Oldukça ucuz olan ve dünyanın her yerinde bulunabilen steroid ilacı, korona virüsün neden olduğu sitokin fırtınasını engelleyerek ağır Kovid-19 hastalarının ölüm riskini üçte bir oranında düşürüyor.
DÜNYANIN ÇEŞİTLİ ÜLKELERİNDEKİ HASTANELERDE DENENDİ
Dünyanın en büyük randomize Kovid-19 ilaç denemesi olan “Recovery”, farklı ilaçların Kovid-19 hastalarında etkinliği test etmek üzere geçen yılın Mart ayında Oxford Üniversitesi'nde başladı. Çalışma o zamandan beri binlerce doktor ve hemşire tarafından dünyanın çeşitli ülkelerindeki hastanelerde on binlerce hasta üzerinde gerçekleştirildi.
Bununla birlikte, yeni tip korona virüs pandemisi 2019'un sonlarında ortaya çıkarken, Oxford Üniversitesi'nden bulaşıcı hastalık uzmanı Peter Horby, Çin’in Wuhan kentinde bulunan Kovid-19 hastaları üzerinde ilaçları denemeye başladığını söyledi. Ancak, Çin'deki sert karantinalar ile enfeksiyon oranları düşerken, çalışmalar da rafa kaldırıldı. Bu arada vakalar Avrupa’da baş göstermeye başladı.
DENEMELERİN BAŞLAMASI YALNIZCA 9 GÜN SÜRDÜ
Horby, Recovery'yi kurmak için Oxford'daki meslektaşı olan tıp ve epidemiyoloji profesörü Martin Landray ile işbirliği yaptığını ve çalışmalarına ilk hastayı kaydetmelerinin yalnızca 9 gün sürdüğünü söyledi. Horby, normalde böyle bir çalışmanın başlayabilmesinin, yetkilerden izin alınması süreciyle 9 ay sürebileceğini söyledi.
ÖLÜM RİSKİNİ ÜÇTE BİR ORANINDA AZALTIYOR
Programın başlamasından 100 günden kısa bir süre sonra ise klinik araştırmalar başarılı sonuç verdi ve deksametazon Kovid-19'un hayatta kalma şansını artırdığı kanıtlanan ilk ilaç oldu. Sonuçlarda ilacın yoğun bakımdaki Kovid-19 hastaları için ölüm riskini üçte bir ve oksijen tedavisi alanlar için yaklaşık beşte bir oranında azalttığı görüldü.
1 MİLYON CAN KAYBINI ÖNLEDİ
Konuyla ilgili The Guardian’a açıklama yapan Horby, "Salgının gidişatının ne olacağını veya sonuçlarının ne kadar iyi kabul edileceğini bilmediğimiz için kaç kişinin kurtarılacağını bilmek zordu. Ancak çalışmanın sonuçları dünya çapında benimsendi. Deksametazonun büyük bir etkisi olduğu açık. Bir milyon oldukça büyük bir ayı. Rakamlar daha da yüksek olabilir. Çünkü az gelişmiş ülkelerdeki verilere erişimimiz yok” ifadelerini kullandı.
İNGİLTERE'DE 22 BİN KİŞİ ÖLÜMDEN DÖNDÜ
Recovery araştırmasına ilişkin küresel veriler İngiltere Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından derlendi. Rakamlar, geçen ay, Nature Communications dergisinde yayınlanan ve İngiltere’de Temmuz ve Aralık ayları arasında deksametazon kullanımının İngiltere’de 12 bin hayatı kurtardığını ortay akalan makaleyi referans alıyor. Bilim insanları, aynı dönemde küresel olarak yaklaşık 650 bin kişinin ilaç ile Kovid-19’u yendiğini kurtulduğunu ve aradan geçen üç ay süre içinde İngiltere’deki toplam 22 bin, dünyada ise 1 milyon kişinin hayatının kurtulmuş olabileceğini hesapladı.
"AŞILARIN YAYGIN OLARAK KULLANILMADIĞI BÖYLE BİR DURUMDA BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR"
İngiltere'deki hastaneleri temsil eden NHS Konfederasyonu'nun politika direktörü Dr. Layla McCay ise çalışmaya ilişkin değerlendirmesinde, “Bilim hızla ilerledikçe, bu durum son araştırmaları hızlı bir şekilde eyleme nasıl dönüştürebileceğimiz konusunda iyi bir ders. Aşıların yaygın olarak kullanılmadığı bu dönemde özellikle deksametozon gibi ucuz ve etkili ilaçların varlığı büyük önem taşıyor” dedi.