Yüksek enflasyonun sorumlusu gıda mı

Tüketici fiyatları enflasyonunda yükseliş kasımda da devam etti. Fiyatların aylık ortalama yüzde 1.5 oranında artmasıyla yıllık enflasyon da yüzde 13 seviyesine ulaştı. Geçen yılın kasım ayında aylık enflasyon yüzde 0,5 ve yıllık enflasyon da yüzde 7 seviyesindeydi.

Enflasyondaki yükselişin tüm hızıyla devam ediyor olması, üstelik sadece belirli harcama gruplarında değil ama genel olarak tüm sektörlerde artması önümüzdeki dönem açısından endişe veriyor. TÜİK tarafından detaylandırıldığı üzere mal fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 14,6’ya ulaşmış. Genel olarak gıda ve enerji fiyatlarındaki yükseliş artık verilere bakmadan suçlu ilan ediliyor. Ancak TÜİK tarafından açıklanan enerji ve gıda dışı mal fiyatlarında da yıllık enflasyon oranı yüzde 14,7. Dolayısıyla suçu sadece gıda ve enerji gibi belirli sektörlere atmak pek anlamlı değil.

Kasım ayında enflasyonda görülen 1,1 puanlık artışın 0,6 puanı gıda ve alkolsüz içecekler grubundan, 0,3 puanı konut sektöründen, 0,1 puanı ulaştırma ve 0,1 puanı da otel, lokanta ve kafe gibi hizmet sektörlerinden gelmiş. Ancak, yıllık fiyat artış oranlarına baktığımızda, toplam on iki harcama grubunun dokuzunda artış olduğunu sadece eğlence ve kültür, giyim ve ayakkabı ve haberleşme sektörlerinde kısmi düşüşler olduğunu görüyoruz. Bu nedenle enflasyona katkı puanlarındaki farklılıklar büyük oranda harcama grubunun toplam ağırlığı ile belirleniyor. Genel olarak enflasyon hemen hemen bütün sektörlerde artıyor. Ağırlığı fazla olan gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon yüzde 15,8’e ulaşırken, ulaştırma grubunda yüzde 18,6 olmuş. Sadece teknolojik yenilikler ve rekabet sonucu haberleşme sektöründe yıllık enflasyon yüzde 1,4 seviyesinde. Diğer tüm harcama gruplarında yüzde 10 ve üzeri enflasyon oranı söz konusu.

Yine TÜİK tarafından açıklanan ve genel olarak genel olarak merkez bankaları tarafından öncü enflasyon göstergesi olarak kabul edilen çekirdek enflasyon verilerine baktığımızda da mevsimsel ürünler hariç enflasyonun yüzde 12,5’e, enerji, alkollü içecekler, tütün ürünleri, işlenmemiş gıda ürünleri ve altın hariç enflasyonun yüzde 12,2’ye yükseldiğini görüyoruz. Çekirdek enflasyonun da hızlı bir şekilde yükseliyor olması önümüzdeki dönemde enflasyonun yükselmeye devam edeceğini gösteriyor. Ek olarak, üretici fiyatları enflasyonu ekim ayında olduğu gibi kasım ayında da yüzde 17,3 seviyesinde. Oldukça yüksek olan bu enflasyon oranı kademeli olarak tüketici fiyatlarına da yansıyacaktır.