Emre Alkin: Türkiye'nin büyüme modeli yanlış

Dolar/TL, bu sabah 3.9830 zirvesini görürken, euro/TL rekoru 4.6772 seviyesine taşıdı.

Döviz kurlarında temkinli görünüm sürerken konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Prof. Dr. Alkin, sıkıntının Türkiye'nin büyüme modelinde olduğunu belirtti.

Yabancı yatırımcının Türkiye'de inovasyon, marka, teknoloji, Ar-Ge, yüksek katma değerli ürün üretimi görmediğini, bunların Türkiye'de daha emekleme seviyesinde olduğunu aktaran Ekonomist Prof. Dr. Emre Alkin, "Bunlara ilişkin yatırımlar yapılıyor ama batılı ülkelerin bundan 20-30 yıl önceki başlattığı hamleler, Türkiye'de daha bu yıllarda başladı. Yabancı yatırımcı artık 'istikrara' bakmıyor, 'istikbale' bakıyor. İstikrar kısa vadeli bir şey, insanlar bu kelimeyle yatırım yapmıyor, istikbali düşünüyorlar. Yani yabancı yatırımcı diyor ki 'bu ülke gelecekte bize ne sunuyor', 'Türkiye'den dünya markası çıkar mı?'. 'Türkiye'de yatırım yapan bir kişi faiz oranıyla mı döviz artışıyla mı yarışacak?, yani bu ülkede yüksek katma değer hiç yaratılmayacak mı?'. Yabancı yatırımcı Türkiye'nin şu an ortaya koyduğu büyüme hikayesini pek tutmuyor. O yüzden şu an ki mevcut durumda yatırım yapmak istemiyor" diye konuştu.

"Türkiye'nin büyüme modelinde yanlışlık var"

"Türkiye gelişmekte olan bir ülke ve dövize ihtiyacı var" diyen Prof. Dr. Alkin, "Döviz girişi olmayınca kurlar yükseliyor, sakinleştiğinde anlıyoruz ki ülkeye döviz girmiş. Fakat değişmeyen tek şey Tük Lirası'nın Cumhuriyet tarihinin başından beri değer kaybetmesi. Bunun tek sebebi var - bazıları dış mihraklara da bağlayabilir- ancak döviz Türkiye'nin yumuşak karnıdır. Bunun sebebi de katma değer üretememesidir. İthalatının yüzde 85'inden fazlası hammadde aramalı yatırım malı olan bir ülkede emek yoğun sektörlerle katma değeri çok fazla üretemeden ivme yaratmaya çalışırsanız sonunda döviz girişleri olmuyor. Çünkü ülkenin büyüme hikayesi yabancı yatırımcı tarafından pek beğenilmiyor" şeklinde değerlendirmede bulundu.

Düşük katma değerli sektörlere teşvik verildiğini dile getiren Prof. Dr. Alkin, "Enteresandır büyüme oranı çift hanelere gidecek deniyor ama işsizlik de çift hanede. Demek ki büyüme modelinde bir yanlışlık var. Bu halde Türkiye büyüyor ama değer yaratamıyor" dedi.

"Devlerin acil olarak bazı sektörlere pozitif ayrımcılık yapması lazım"

Acil olarak bütün teşvik politikalarının baştan gözden geçirilmesi gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Alkin, şunları söyledi:

"Tarımdan, sanayiye oradan hizmet sektörüne kadar gözden geçirilmesi lazım. Devletin herkese teşvik verdiği bir düzenden, seçilmiş sektörlere teşvik veren bir tarza bürünmesi gerekiyor. Nedir bu seçilmiş sektörler; uzay ve havacılık, malzeme teknolojileri, nano teknoloji, hassas optik aletler üretimi, markalaşma, biokimya, yazılım vs. değerlere pozitif ayrımcılık yapması lazım. Bunlar ana sektörün rakibi değil, yardımcısıdır. Ama ben görüyorum ki 40-50 yılın alışkanlığı hala devam ediyor. Çok fazla insan çalıştıran sektörlere teşvik vererek işsizliğin durdurulacağı zannediliyor. Çıkan sonuca bakın çift haneli büyümeden bahsediyoruz, ama çift haneli işsizlikte var, ilginçtir enflasyon da çift hanede. Demek ki uygulanan sistemde bir yanlışlık var. İdarecilerin 20'nci yüzyıla ait tüm paradigmaların değiştiğini kabul etmesi lazım."

"Gündem inovasyon, marka ve teknoloji olmalıydı"

Türkiye'nin üst üste felaketler yaşadığını bunun da döviz artışını etkilediğini ifade eden Prof. Dr. Alkin, "Türkiye çok seçim yaşadığı, 15 Temmuz'daki alçakça girişim gibi birçok felaket yaşadı. Terör saldırıları yaşadı. Türkiye'nin gündemi bu konuda çok meşgul edildi. Türkiye'nin gündemi yüksek katma değer yaratmak, inovasyon, marka ve teknoloji olmalıydı. Eğer bize dış mihraklar oyun oynuyorsa bu oyunu bozmak için yapacağımız tek şey başka bir büyüme modeli ortaya koymaktır. Türkiye, inandırıcı, farklı, çarpıcı, sıra dışı, marifetli bir büyüme modeli ortaya koymalıdır" diye konuştu.

"Döviz kurlarının artmasının birincil zararı hayat pahalılığı "

Döviz kurlarının yükselmesinin enflasyona doğrudan etkisi olduğunu bildiren Prof. Dr. Alkin, "Döviz kurları yükselince bunu dengelemek için faizlerin de yükselme eğilimine girdiğini görüyoruz. Çünkü döviz kuru yükselince riskler artıyor risk artınca faiz de artıyor. Bu da vatandaşın cebine yansıyor. 'Ben dolar kullanmıyorum, banane dolardan' diyen arkadaşa soruyorum sen hiç mi alışveriş yapmıyorsun?, Döviz kurlarının fiyatlar üzerinde hiç etkisi olmadığını mı zannediyorsun?. Döviz kurlarının artmasının birincil zararı hayat pahalılığıdır" dedi.