Kayıp-kaçak kavgası büyüyor

Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsman) ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, elektrikteki kayıp-kaçak bedelleri konusunda karşı karşıya geldi. Ombudsman, vatandaşlardan kayıp-kaçak kesintisi yapılmasına son verilmesini, kesilen kayıp-kaçak bedellerinin geri ödenmesini ve bu yönde yasal düzenleme yapılmasını istedi. Ombudsman, bu kararını çarşamba günü TBMM Dilekçe Komisyonu’nda görüşülecek 2014 faaliyet raporuna da koydu.
Ancak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ombudsman’ın talebini dinlemeyerek tam tersi bir karar aldı. Bakanlık, kayıp-kaçak tahsilinin devam etmesi ve yargı kararıyla geri alınan kayıp-kaçak bedellerinin de enerji şirketlerine geri ödenmesi yönünde yasa tasarısı hazırladı.
Dilekçe Komisyonu, Ombudsman’ın raporunu benimser ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu da “kayıp Kaçak” tasarısını kabul ederse, TBMM’de aynı konuda iki farklı görüş hayata geçmiş olacak ve tartışma yeniden alevlenecek.

Anayasa’ya aykırı
Kamu Denetçiliği Kurumu, TBMM’ye onanması için 2014 faaliyet raporunu gönderdi. Dilekçe Komisyonu Genel Kurulu’nda görüşülecek raporda kayıp kaçak bedelleri konusunda çarpıcı bir talep yer aldı. Kayıp-kaçak bedellerinin faturalara eklenmesine ilişkin şikayetlerin 2013’ten itibaren yoğun şekilde devam ettiği, Anayasa ve hakkaniyete aykırı olarak alınan bu uygulama için kanuni düzenleme yapılması gerektiği vurgulandı.

Tedbiri alın
Buna rağmen Enerji Bakanlığı’nın sorunun çözümü için harekete geçmediğinden şikayetin dile getirildiği raporda, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2014’te verdiği nihai karara da atıf yapıldı. Kayıp-kaçağı engelleme görevinin ilgili şirkette olduğu anımsatılarak, “Yargıtay’ın bu kararı üzerine Enerji Bakanlığı ile EPDK gereken tedbirleri almalı ve hukuki düzenlemeleri yapmalı” denildi.

Bakanlık tersini yaptı
Kamu Denetçiliği Kurumu, kayıp-kaçak bedellerinin anayasaya aykırı olarak alınmasını engellemek için Enerji Bakanlığı’ndan yasa çıkarılmasını beklerken, şaşkınlık yaratan bir yasa tasarısıyla karşılaştı. Enerji Bakanlığı, Kamu Denetçiliği Kurumu’nun talebinin tam aksi yönünde bir tasarı hazırlayarak önceki gün TBMM’ye sundu.
Tasarıya göre, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen hedef kayıp-kaçak oranlarını geçmemek kaydıyla teknik ve teknik olmayan kayıplara ilişkin maliyetler dağıtım tarifelerinde yer alacak ve tüketicilere yansıtılacak. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce elektrik dağıtım şirketleri hakkında açılmış bulunan her türlü ilamsız icra takibi, dava ve başvurular hakkında da bu yasa hükümleri uygulanacak.
Daha önce mahkemeler tarafından iadesine karar verilen kayıp-kaçak bedelleri ile mahkeme giderleri de dağıtım şirketlerince tüketicilerin faturalarına yansıtılacak.

‘Şirketler iflas eder’
Enerji Bakanlığı, tasarının gerekçesinde şirketler lehine çarpıcı iddiada bulundu. Gerekçede, 2006-2014 arasında kayıp-kaçak bedeli olarak tüketicilerden yaklaşık 33 milyar lira tahsil edildiği, faiz ve vekalet ücretleri de eklendiğinde bu meblağın birkaç katına çıkmasının kaçınılmaz olduğu dile getirildi. Dağıtım, iletim, perakende satış ve sayaç okuma bedelleri de eklendiğinde toplam meblağın iadesinin fiili olarak mümkün olmadığı belirtildi.
2013’te 21 dağıtım şirketinin hedef kayıp-kaçak oranları baz alınarak hesaplanan kayıp kaçağın 5.85 milyar lira; bu şirketlerin gelir tavanı toplamının 3.5 milyar lira olduğu kaydedildi.
Bu tutardan işletme giderlerinin karşılanması ve ayrıca sistem için gerekli onaylı yatırımların yapılmasının zorunlu bulunduğu kaydedilen gerekçede, kayıp-kaçağın maliyetinin dağıtım şirketlerine yüklenmesinin pek çoğunun iflasına yol açacağı belirtildi.