Fatih Öğün [email protected]

Bankacılık sektöründe ekosistem mimarisi

Bankacılıkta dijital dönüşüm sektörün farklı alanlarını etkilemeye devam ediyor ve bankacılık faaliyet modelinin birçok alanında dijitalleşmenin etkilerini görebiliyoruz. Bu alanlardan bazılarını aşağıda listelemeye çalıştık.

- Dağıtım kanalları sayısı, etkinliği ve müşteri ile iletişim noktaları değişiyor. Önceki dönemde şube ve çağrı merkezi ağırlıklı faaliyet gösterilen dağıtım kanalı aktivitelerinde internet, mobil ve yapay zekâ tabanlı uygulamalar giderek daha fazla yer kazanmaya başlıyor. Geçmişte belirli kelimelerden oluşan komut ve sorgulamalar yerini diyalog üzerinden çalışan sistemlere ve çözümlere bırakıyor. İlerleyen dönemde müşteriler ile kapsamlı diyalogları yürütmesi beklenen bu sistemler, alternatif dağıtım kanallarının daha hızlı ve etkin çalışmasına imkân verecek gibi görünüyor.

- Bankacılık operasyonları dijitalleşiyor. İş akışını yönetmek için kurgulanan sistemler farklı operasyon modelleri ile birleşerek operasyonları daha kesintisiz ve verimli bir formata dönüştürüyorlar. Robotik süreç otomasyonu, makine zekâsı ve büyük veri uygulamaları ile bankacılık operasyonları satış aktiviteleri ile daha bütünleşmiş ve hızlı bir çalışma şekline kavuşuyorlar. Merkezi operasyonun ileri teknoloji uygulamaları ile daha uyumlu ve bütünleşik çalıştığı bu güçlendirilmiş operasyon yapısı daha geniş bir ürün portföyünü farklı müşteri profillerine özelleştirip sunma olanağı sağlıyor.

- Finansal teknoloji alanındaki gelişmeler ile birlikte ödeme çözümleri başta olmak üzere kredi, varlık yönetimi ve finans yönetimi gibi birçok alanda yeni şirketler ve uygulamalar ortaya çıkmaya başladı. Küresel bankacılık trendlerine baktığımızda tamamen dijital operasyonlara sahip bu oyuncular ile bankalar arasında farklı işbirlikleri gelişiyor. Bazı durumlarda ortak ürün ve hizmetler geliştirilirken, diğer bazı örneklerde ise bankalar ilgili şirketi tamamen satın alıp kendi operasyonlarına dâhil etmek yolunu da seçebiliyor. Bankaların farklı ürün ve hizmet geliştirme, müşteri deneyimini iyileştirme ve farklı kanalları daha etkin kullanma alanlarında faydalandığı bu çözümler giderek bu alanın ayrılmaz çözümleri haline geliyorlar.

- Veri kaynakları ve kullanımı çeşitleniyor. Geçmiş dönemde bankanın kendi içerisinde ürettiği veri, ürün ve hizmetlerin oluşturulması ve sunulmasında ana unsurlar iken, günümüzde dış veri kaynakları da işin giderek daha büyük bir parçası haline geliyor. Farklı kurumlardan gelen piyasa verileri, sosyal medya verileri ve kurumlar arası işbirlikleri ile sağlanan veriler daha doğru ve yenilikçi hizmetlerin verilmesinde kritik hale geliyor.

- Bankaların hizmet verdiği müşteri grupları ve sektörler arasındaki ilişkiler verilen hizmetin türünü ve veriliş şeklini de etkileyebiliyor. Sağlık, ilaç, otomotiv, telekomünikasyon ve ulaşım gibi birçok sektör artık farklı alanlarda birbirleri ve hizmet verdikleri müşterileri ile bağlantılı durumdalar. Bu bağlantıyı doğru okumak, buna ilişkin doğru hizmetleri sunabilmek bankalar için kritik bir başarı unsuruna dönüşüyor.

- Platform tabanlı iş modellerinin gelişmesi birçok sektörü olduğu gibi bankacılık sektörünü de etkiliyor. Küresel düzeye baktığımızda geçtiğimiz dönemde Alibaba gibi platform şirketleri B2B iş modelleri üzerinden büyük çaplı finansal hizmet modelleri de ürettiler. Bankaların sağladıkları hizmetler ile bu alanda nasıl konumlanacaklarını belirlemeleri bir diğer önemli alanı oluşturuyor.

- Bilgi Teknolojisi altyapısı da yukarıdaki değişimlerden etkileniyor. Önceki dönemde sadece kurum içerisindeki sistem ve uygulamalara odaklı olan BT altyapısı, giderek iç ve dış sistemleri entegre ve koordine eden bir yapıya dönüşüyor. Dışarıdan alınacak ve kullanılacak veri ve uygulama desteği konuları teknik ve güvenlik açılarından faaliyet modelinin bir parçası haline geliyorlar.

Yukarıda özetlediğimiz gibi dijital dünyada müşteriye sunulan hizmetlerin basit ancak hazırlanış ve yönetim bakımından  karmaşık olduğu bir ortama doğru ilerliyoruz. Bu yeni ortamda oluşan ekosistemin resmini tam görmek ve yönetmek kritik önem taşıyor. Ekosistem mimarisini tam olarak oluşturmak ve yönetmek bu açıdan önemli yere sahip. Ekosistem mimarisi dediğimiz zaman öne çıkarmak istediğimiz birkaç konuyu aşağıda listeliyoruz.

- Önceki dönemde kurumsal mimari altında birleştirilen kurumun süreç ve sistemlerinin sadece kurum ile sınırlı kalmayıp ilgili ürün ve hizmetin verilmesini sağlayan tüm süreç ve bileşenleri içermesi gerekiyor. Müşteriye sunulan bir üründe dışarıdan bir finansal teknoloji şirketi ile ortaklık varsa bu ortaklığa ilişkin süreç ve sistem bileşenlerinin de ekosistem mimarisinde takibi gerekiyor.

- Ekosistem mimarisinin hedef müşteri kitlelerindeki çözüm alanının takibi ve buna ilişkin mimaride alınması gereken kararların takibi önemli bir diğer konu. Örneğin; müşteriye sağlık konularında verilecek finansal bir hizmette sağlık sektörü, ilaç sektörü ve sigorta sektörü alanlarındaki kritik bileşenleri, entegrasyon noktalarını ve ana trendleri bilmek ve müşteriye buna ilişkin sunulacak çözümde gereken bileşenleri çıkarmak önem taşıyor.

- Ekosistem mimarisinin kurumun stratejisi ile hizalanmış olması ve bu doğrultuda teknoloji stratejisini de belirleyen ve destekleyen bir yapıda olması gerekiyor. Ekosistem mimarisinde öne çıkacak süreç ve teknoloji bileşenleri kurumun ilerleyen dönemde faaliyet modelinde ve teknoloji altyapısında yapacağı yatırımlara da belirleyici etkisi olacaktır.

Mimari yönetimini kapsamlı yapmak ve bunu ekosistem boyutunda yürütmek dijital dünyadaki önemli konulardan birini oluşturacak.