Ayça Karaca [email protected]

Avrupa’da tünelin ucunda ışık göründü mü?

Avrupa’da mutasyona uğrayan virüsün yayılmasının yarattığı risk ve aşılama sürecinin yavaş ilerlemesi kıtada kısıtlamaların hafifleyeceği ve ekonomik canlanmanın başlayacağı tarihin tam olarak tahmin edilmesini güçleştiriyor. Avrupa Parlamentosu (EP) Ekonomik ve Bilimsel Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 29 Aralık tarihli hizmete özel gizli raporda da bölgede ekonomik canlanmaya ve trendin güçlü seyredeceğine ilişkin iyimserlik yaratan veriler ve gelişmeler ele alınıyor.

Euro Bölgesi ekonomisi üzerinde mutasyona uğrayan daha bulaşıcı Kovid-19 virüsünün neden olduğu baskı devam ediyor. İrlanda, Portekiz ve İspanya gibi bazı ülkeler şimdiden mutasyona uğrayan virüsten oldukça sert etkileniyor. Almanya gibi mutasyonun geniş ölçüde yayılmadığı ülkeler bile stabil ya da düşen vaka sayılarına karşın kısıtlama önlemlerini gevşetmeyi erteliyor.  Bu ülkeler İngiltere ya da İspanya’da olduğu gibi mutasyonun vaka sayılarında büyük artışa neden olmasını önlemek için riski kontrol altında tutmayı amaçlıyor. 

Bu kapsamda, önceden Euro Bölgesi için yapılan ekonomik tahminlerde birçok ülkenin kısıtlamaları Şubat’tan ya da büyük ölçüde Mart’tan itibaren gevşeteceği varsayımına dayanıyordu. Ancak, şimdi kısıtlamaların Şubat boyunca devam edeceği, Mart’ta birkaç ülkede ılımlı gevşemeye gidileceği ve kitlesel aşılamanın yaygınlaşması ve havaların ısınmasıyla salgının yavaşlayacağı Nisan’dan itibaren daha yaygın ölçekte gevşemeye gidileceği öngörülüyor. Ülkelerin gevşeme takviminin belirsizliği nedeniyle birçok uzman Euro Bölgesi büyüme tahminlerini 2021 ilk çeyreğinde kesti

Bu gelişmeler çerçevesinde raporda, başlıca iyimserlik nedeni olarak, Euro Bölgesi ekonomisinin 2020’nin son çeyreğinde ikinci dalgada artan karantina önlemlerine karşın direnç göstermesi ve hükümetlerin salgınla ilk dalgaya göre daha iyi başa çıkması gösteriliyor. Euro Bölgesi ekonomisinin 2020’nin 3. çeyreğinde en iyimser ekonomistleri bile şaşırtan bir oranda –bir önceki çeyreğe oranla%12,5- büyümesinin 2. çeyrekte yaşanan %12,1 daralmayı telafi ettiği vurgulanıyor. Bu hızlı yükselişle Bölge’nin ani bir ekonomik geri dönüş potansiyelini barındırdığına dikkat çekiliyor.  

Euro Bölgesi ekonomisinin pandeminin 2. dalgasıyla mücadele ederken 2020’nin sonuna doğru beklenenden çok daha iyi bir performans göstermesi de umutları yeşertiyor. Fransa’da özellikle Kasım’da uygulanan sert karantinalara rağmen 2020 4. çeyrekte ekonomi sadece %1,3 daraldı (2020 2. çeyrekte %13,7 daralmıştı)Yine aynı dönemde beklenmedik bir şekilde Almanya %0,1 ve İspanya %0,4 büyüdü. Euro Bölgesi 2020 yılı son çeyrek daralma rakamı da öngörülen %2,5 oranının altında %0,9 olarak gerçekleşti

Raporda kıtanın ekonomik görünümü için iyimserlik yaratan ikinci neden olarak ise hane halkının normal hayata dönmeye olan artan arzusu görülüyor. Halen kısıtlamalara konu olan hizmetler için (eğlence, yeme-içme, tatil vs.) bastırılmış talep giderek artıyor. Bu talebin geçtiğimiz yıl toplam tüketimin %6,5’u oranında artan hane halkı tasarruflarıyla karşılanması bekleniyor. Bölgedeki toparlanmanın güçlenen ihracat ve özel tüketim harcamalarındaki düşmeyi telafi eden yatırımlardaki artıştan kaynaklandığı da vurgulanıyor

Ekonomik iyimserlik yaratan üçüncü neden olarak geçtiğimiz yıl hükümetler tarafından açıklanan mali teşviklerin -kamu yatırımlarında ve bir çok hizmette ekstra harcamalar- büyük bir bölümünün sadece 2021 ve 2022 yıllarında kullanılacak olması öne çıkıyor.

Bu ümit verici gelişmelerin yanı sıra son olarak küresel imalat sanayinde ve ticarette, dolayısıyla ihracatta, olumlu ortam devam ediyor. ABD’nin açıkladığı 1,9 trilyon dolarlık yeni daha büyük mali teşvik paketi sonucunda IMF ABD’nin 2021 büyüme tahminini 3,1’den %5,1’e revize etti. Euro Bölgesi 2021 büyüme oranı beklentisini de %4,1 olarak açıkladı.

Bu gelişmeler kapsamında, Eurostat’ın Euro Bölgesi 2020 4. çeyreğine ilişkin 2 Şubat’ta açıklayacağı büyüme tahmininde yukarı yönlü revize bekleniyor. Bu doğrultuda geçtiğimiz yılın son çeyreğinde gösterilen direncin yol açtığı olumlu ekonomik gelişmelerin 2021’in başındaki aşağı yönlü ekonomik beklentileri telafi edeceği öngörülüyor.

*Bu yazı yazarın kişisel görüşlerini yansıtmakta olup çalıştığı kurum yazıda yer alan görüş ve düşüncelerden sorumlu değildir.