Merkez Bankası, küresel piyasalardaki son gelişmeleri dikkate alarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla bankaların ve finansman şirketlerinin yabancı para cinsinden yükümlülüklerinin zorunlu karşılık oranlarını, çekirdek dışı yükümlülüklerde vadelerin uzamasını teşvik edici yönde değiştirdi.

Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, oranlar şu şekilde olacak:

Yabancı Para Mevduat/Katılım

Fonu Dışı Yükümlülükler       Mevcut Oranlar (%)  Yeni Oranlar (%)

1 yıla kadar(1 yıl dâhil) vadeli        13                18
2 yıla kadar(2 yıl dâhil) vadeli        11                13
3 yıla kadar(3 yıl dâhil) vadeli        11                 8
5 yıla kadar(5 yıl dâhil) vadeli         6                 7
5 yıldan uzun vadeli                     6                 6

Yabancı para zorunlu karşılık oranlarındaki artışla Merkez Bankası’nın döviz rezervlerine yaklaşık 3,2 milyar ABD doları tutarında katkı sağlanacak. Hâlihazırda yüzde 11,7 olan yabancı para ortalama zorunlu karşılık oranı yüzde 12,8 seviyesine yükselecek.

Ayrıca, rezerv opsiyonu mekanizmasının otomatik dengeleyici özelliğinin güçlendirilmesi amacıyla, rezerv opsiyonu dilimlerinde ve katsayılarında, zorunlu karşılık oranlarındaki uyarlamalar sonucunda ihtiyaç duyulan döviz likiditesini de önemli ölçüde karşılayacak şekilde teknik ayarlamalar yapıldı. Bu çerçevede, Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânı uygulamasında imkân üst limiti değişmeden dilim sayısı artırılarak rezerv opsiyonu katsayıları aşağıdaki şekilde değiştirildi:

Döviz Tesis

İmkânı Dilimleri (%)    Mevcut ROK     Yeni ROK
      0-30                1,4            1,20
     30-35                1,5            1,50
     35-40                1,8            1,90
     40-45                2,6            2,30
     45-50                2,9            2,70
     50-55                3,1            3,10
     55-56                3,2            3,30
     56-57                               3,50
     57-58                               3,70
     58-59                               3,90
     59-60                               4,10

Bankalar ve finansman şirketleri Türk lirası zorunlu karşılıkların döviz cinsinden tesis edilmesi imkânını istikrarlı bir şekilde kullanmakta olup, 19 Aralık 2014 tarihli tesis dönemi itibariyle yararlanma oranı yüzde 86,1 (51,6/60) düzeyindedir. Mevcut imkân dâhilinde Türk lirası zorunlu karşılıklar için 33 milyar ABD doları tutulmaktadır. İmkânın aynı oranda kullanılması halinde, yapılan bu değişiklik sonucunda Bankamız döviz rezervlerinden yaklaşık 2,4 milyar ABD doları serbest kalabilecek.

Söz konusu düzenlemeler 13 Şubat 2015 tarihli yükümlülük cetvelinden itibaren geçerli olacak ve tesis dönemi 27 Şubat 2015 tarihinde başlayacak.

BU DEĞİŞİKLİK BANKALARI NASIL ETKİLEYECEK?

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi kararın bankaların kısa vadeli dış borçlanmasına yönelik tedbir amaçlı okunması gerektiğini söyledi. Zorunlu karşılıkların artırılmasıyla sıkılaştırıcı ancak Rezerv Opsiyon Katsayısı dilim değişikliği ile rahatlatıcı olması açısından kararın dengeli ve olumlu olduğunu belirten Bürümcekçi "Bunu sıkılaştırıcı bir önlem olarak görmek mümkün. Bankalar açısından likidite kaynaklı bir sıkıntı olmaması için alınmış bir tedbir. Banka hisseleri açısından olumsuz etki gözlenebilir. Dolar/TL kurunda ise etkili olacak bir karar gibi gözükmüyor" diye konuştu.

Finansbank Baş ekonomisti İnan Demir alınan kararın piyasalara etkisinin sınırlı olacağını belirterek, "Merkez Bankası bir süredir bu yönde sinyaller veriyordu. Bu yüzden benim için beklenmedik bir karar değildi. Sürpriz olan tek şey kararın haftasonu açıklanmış olmasıdır" diye konuştu.